BALIKESİR - SERHAT BUĞRA ŞENKÖKCÜ
Balıkesir'in Edremit ilçesinde dördüncü kuşak bıçak bileyicisi Yavuz Taranlar'ın bölgede yetişen koç, manda ya da tekelerin boynuzlarından yaptığı, daha çok hediyelik eşya olarak tercih edilen, sap ve kınındaki farklı motifleriyle bilinen Kızıklı bıçakları, ilgi görüyor.
Edremit Körfezi'nin geleneksel bıçağı olan, Burhaniye ilçesinin Kızıklı Mahallesi'ne özgü boynuz saplı Kızıklı bıçaklarının son temsilcilerinden olan 40 yaşındaki Taranlar, babadan kalma mesleği Edremit ilçesindeki küçük atölyesinde çocuk yaşlarından bu yana sürdürüyor.
Saplarını atalarından öğrendiği şekliyle, koç, manda veya teke boynuzlarından yapan, asıl bileyici olan Taranlar, çeliği de işleyerek bıçak haline getiriyor. Taranlar, kını dahil bıçakları geleneksel motiflerle yaptığı işlemelerle donatarak müşterilerine sunuyor.
Daha çok hediyelik eşya olarak 3 ayrı boyda üretimi yapılan boynuz saplı Kızıklı bıçağının biri bir gün süren işçilikle imal edilebiliyor. Tamamen el emeği ile yapılan ve fiyatı 100 liradan başlayan bu bıçaklar özel sipariş istendiğinde kullanılacak malzemeye göre 2 bin liraya kadar çıkabiliyor.
"Boynuz için hayvan kesmiyoruz"Boynuzları, sap haline getirmenin bıçağın kendisini işlemek kadar zor olduğunu belirten Taranlar, 4 nesildir bileyici olduklarını ancak bu geleneksel bıçağı da ataları gibi ürettiğini ifad etti.
Kızıklı bıçağının Edremit Körfezi'ne ait bir model olduğuna işaret eden Taranlar, şöyle konuştu:
"Bu bıçakların en önemli özelliği boynuz saplı olmalarıdır. Kızıklı işi bıçaklarda genelde koç ve manda boynuzları kullanılır. Boynuzları mezbahalardan topluyoruz. Özel olarak boynuz için hayvan kesmiyoruz. Körfez bölgemizde bıçaklar yüzyıllardır bu şekilde. Ama Türkiye'nin farklı bölgelerinde, mesela Karadeniz bölgemizde Laz kaması vardır ve genelde manda boynuzu ile yapılır. Bizim bölgemizde koç, manda ve teke boynuzları kullanılıyor. Boynuzdan bıçak sapı yapımı, bıçağın kendisinin yapımı kadar zordur. Boynuzlu işlerken ortaya çıkan koku iticidir. Sağlık açısından da tehlikelidir boynuzun işleme aşamaları. Zaten bu meslekte çırak yetişmemesinin sebeplerinden biri de bu işin meşakkatli olmasıdır."
Boynuz kokusunun adeta kendilerinde bağımlılık yaptığını dile getiren Taranlar, şunları söyledi:
"Boynuzun kokusunu almadığımız zaman rahatsızlık hissediyoruz ailece. Bu bizim ekmek teknemiz. Özel tasarım el yapımı bu bıçaklarımız en çok yazın turistler tarafından ilgi görüyor. Bu bıçaklar kullanım amaçlı değil, hediyelik. Bunun için de insanların çok dikkatini çekiyor. Yaz sezonlarında satışlarımız hayli artıyor. Özel tasarım bu bıçaklarımızı 3 boy üretiyoruz."
Taranlar, gelen talep doğrultusunda, gümüş, granül gibi malzemeler kullanarak, yine geleneksel yöntemlerle özel tasarım bıçaklar ürettiğini de kaydederek "Bıçakçılık artık unutulan meslekler grubuna giriyor. Çırak yetişmiyor. Keyifli ama zor bir meslek." dedi.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
