ANKARA
Çalışanların işverenleri aracılığıyla Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) dahil edilmesi (otomatik katılım) kapsamında emeklilik sözleşmesinde tarafların hak ve yükümlülükleri, ücret ödeme günü ve mutabakat süreci belirlenecek.
Çalışan, belirlenenden daha yüksek bir oranda ödeme yapmak istediğinde bunu işverene bildirebilecek, katkı payı ödemeye azami 3 ay ara vermeyi talep edebilecek.
Hazine Müsteşarlığı'nın Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı.
Çalışanların işverenleri aracılığıyla BES'e dahil edilmesine ilişkin usul ve esasların belirlendiği yönetmeliğe göre, çalışanlar, işverenin akdetmiş olduğu bir gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında, ilgili emeklilik planına dahil edilecek. Birden fazla işveren ile iş akdi bulunan çalışanlar her bir işveren tarafından sunulan emeklilik planına ayrı ayrı dahil edilecek.
İşveren, ilgili döneme ait ödeme gününe kadar bireysel emeklilik hesabı açılmasına dair yatırım tercihine ilişkin bilgiler dahil tüm bilgileri eksiksiz iletmekle yükümlü olacak. Emeklilik şirketi iletilen bilgilere istinaden bireysel emeklilik hesabı açacak ve çalışan plana dahil edilecek. İşveren, emeklilik şirketi seçiminde hizmet kalitesini ve çalışana sağlanan avantajları dikkate alacak. İşveren, şirket seçimi sebebiyle şirketten komisyon dahil hiçbir şekilde maddi menfaat sağlayamayacağı gibi şirket de işverene bu şekilde bir teklifte bulunamayacak. İşveren, iş yerindeki çalışanlarını farklı emeklilik planlarına dahil edebilecek.
Çalışanın ücretinden kesilmesine rağmen, şirkete aktarılmayan veya eksik aktarılan bu bölüm hükümlerine tabi katkı payının ve varsa getirilerinin takip ve tahsilini Emeklilik Gözetim Merkezi yapacak.
Yönetmelikle emeklilik sözleşmesinin asgari içeriği de belirlendi. Buna göre, emeklilik sözleşmesinde tarafların hak ve yükümlülükleri, ücret ödeme günü ve mutabakat süreci belirlenecek. İlgililere yapılacak iade ve ödeme esasları, çalışana ait güncel verilerin tutulması ve ilgililere yapılacak bildirimlerin usulü belirlenecek.
Cayma hakkı
İlgili emeklilik planına göre çalışanın ücretinden kesilmek suretiyle yapılan ilk katkı payı, şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihi takip eden iş günü emeklilik planına dahil edildiği şirket tarafından çalışana posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla bildirilecek.Çalışan, bu bildirimi müteakip iki ay içinde cayma hakkını kullanabilecek. Cayma süresinden sonra da çalışan dilediği zaman sistemden ayrılabilecek. Cayma talebi, çalışan tarafından posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla ilgili emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre işverene veya şirkete bildirilecek. Cayma bildiriminin ulaşmasını takiben 10 iş günü içinde ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleriyle birlikte çalışana iade edilecek.
Sistemde ödenecek katkı payı tutarı, belirlenen oran esas alınarak emeklilik keseneğine esas aylık üzerinden hesaplanacak ve bu tutarın altında katkı payı ödemesi yapılamayacak. Çalışan, belirlenenden daha yüksek bir oranda ödeme yapmak istediğini işverene bildirebilecek. Bu şekilde katkı payı oranını artıran bir çalışan, belirlenen oranın altında kalmamak kaydıyla katkı payı oranını işverenden talepte bulunarak azaltabilecek. Çalışanlar bu taleplerini ilgili ayın ücret hesaplaması tamamlanmadan önce bildirmekle yükümlü olacak.
Katkı payı, ücretten kesilmek suretiyle gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında çalışan adına açılan bireysel emeklilik hesabına aktarılacak.
Katkı payı, en geç belirlenen ücret ödeme gününü takip eden iş günü, banka aracılığıyla şirketçe bildirilen tek bir hesaba aktarılacak. Çalışma ilişkisi sona eren çalışan, Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde en az ilgili takvim yılının ilk 6 ayında uygulanacak asgari brüt ücretin yüzde 3'ü oranında katkı payı ödemeye devam edebilecek.
Çalışan katkı payı ödemeye devam etmeyi talep etmezse ilgili emeklilik sözleşmesinden ayrılma işlemi gerçekleştirilecek.
İşveren tercih etmesi durumunda çalışan ad ve hesabına katkı payı ödemesinde bulunabilecek.
Çalışanın iş yerinin değişmesi ve ara verme
Daha önce bireysel emeklilik sistemine dahil edilen ve iş yerinin değiştiği tarih itibarıyla sistemde bulunan bir çalışanın bireysel emeklilik hesabındaki birikimiyle varsa ödenen devlet katkısı, yeni iş yerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunması halinde, yeni iş yerindeki plana aktarılacak. Çalışanın sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi ile devlet katkısının hak edilmesine esas süresi yeni iş yerindeki planda aynen korunacak.
Çalışan katkı payı ödemeye ara vermeyi talep edebilecek. Bu talep, talep tarihinden itibaren azami 3 aylık süre için yapılabilecek. Bu sürenin bitiminden önce veya bitimini müteakip tekrar ara verme talebinde bulunulması mümkün olacak. Çalışanın ara verme talebini iletmesi üzerine çalışana ödenen ücretten katkı payı kesintisi yapılamayacak. Çalışan, ara verme talebini en geç ücret ödeme gününden 3 iş günü önce iletecek.
Katkı payı iki aylık cayma süresinde, ilgisine göre çalışan veya işverence tercih edilen başlangıç fonunda yatırıma yönlendirilecek. Şirket, cayma süresince ödenen katkı paylarının değer kaybetmemesini sağlayacak şekilde fon yönetiminden sorumlu olacak.
Sunulan emeklilik planları çerçevesinde şirketlerce fon işletim gider kesintisi dışında başka bir kesinti yapılamayacak.
Sistemden ayrılma ve emeklilik hakkının kullanılması
Çalışanın emeklilik hakkını kullanarak sistemden ayrılmayı talep etmesi halinde, açılan tüm sözleşmeleri hesap birleştirme işlemine tabi tutulacak. Çalışanın aynı veya farklı şirkette bu bölüm kapsamında kurulan birden fazla sözleşmesi bulunması halinde, çalışanın sisteme giriş tarihi, yürürlükte bulunan bu sözleşmeler kapsamında dahil olunan planlar arasından en eski plan girişi tarihi dikkate alınarak belirlenecek. Bu durumda çalışanın kapsamdaki tüm sözleşmelerinden emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması ve hesaplarını birleştirmesi gerekecek.
Sistemden ayrılma işlemi gerçekleştiren çalışanlar, Müsteşarlığın belirleyeceği esaslar dahilinde 2 yılda bir tekrar otomatik olarak sisteme dahil edilebilecek. Müsteşarlık bu süreyi 1 yıla kadar azaltmaya ve 3 yıla kadar artırmaya yetkili olacak.
BES'te devlet katkısı
Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe göre de çalışanın cayma hakkını kullanmaması halinde, cayma hakkının dolduğu ayı takip eden hesap döneminde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere, bin lira tutarında başlangıç devlet katkısı hesaplanacak.
Emeklilik hakkının kullanılması halinde, bireysel emeklilik hesabında bulunan birikimini en az 10 yıl süreli yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikiminin yüzde 5’i karşılığı ek devlet katkısı olarak ödenecek.
Vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenler hariç olmak üzere, 10 yıl tamamlanmadan tek primli yıllık gelir sigortasının sonlandırılması halinde, yapılan ek devlet katkısı ödemesinin iki misli, hak kazanılmayan devlet katkısının tabi olduğu usullere göre genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere iade edilecek.
Söz konusu yönetmelikler, 1 Ocak 2017'de yürürlüğe girecek.
Muhabir: Zeynep Akyıl
dikGAZETE.com
