BDDK Başkanı Akben: Manipülasyon girişimlerine karşı koymaya kararlılıkla devam edeceğiz

Ä°STANBUL (AA) - Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) BaÅŸkanı Mehmet Ali Akben, manipülasyon giriÅŸimlerine karşı koymaya kararlılıkla devam edeceklerini belirterek, "Üç banka yükümlülüklerini yerine getirdiÄŸi takdirde iÅŸlem yasağı kaldırılabilir ama soruÅŸturma sürecek." dedi.

Akben, AA muhabirinin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) kapsamında atılan adımlar ve finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı iÅŸlemlere iliÅŸkin yapılan yeni düzenlemenin detaylarına iliÅŸkin sorularına ÅŸu cevapları verdi:

Kurul kararı ile üç yabancı bankanın yerli bankalar ile bir bacağı Türk lirası olan döviz iÅŸlemi yapması yasaklandı. Süreç nasıl iÅŸleyecek? Bankalar hangi durumlarda benzer yaptırımlarla karşılaÅŸabilir?

"GeçtiÄŸimiz hafta, Londra merkezli üç yabancı banka, Türk bankalarından döviz satın almış, ancak alınan döviz karşılığında ödemesi gereken TL'yi zamanında ödemeyerek temerrüde düÅŸmüÅŸtür. Temerrüt halindeyken dahi açığa TL satıp döviz almaya devam eden yabancı bankalar olmuÅŸtur. YaÅŸanan temerrüt ile iÅŸlemlerin karşı tarafında yer alan bankalara ve finansal istikrara zarar verme riskine karşı tedbir alma gereÄŸi doÄŸmuÅŸtur. Bankacılık Kanunu'nun 93'üncü maddesi kurumumuza, bankacılık sektöründe ve ekonomide önemli zararlar doÄŸurabilecek her türlü iÅŸlem ve uygulamayı önleme görevi vermektedir.

"BDDK manipülasyon giriÅŸimlerine karşı koymaya kararlılıkla devam edecektir

Kurumumuz, bankacılık sisteminin tüm paydaÅŸlarını finansal sistemi tehdit eden manipülatif iÅŸlemler karşısında korumak için benzer giriÅŸimlere karşı gerekenleri aynı kararlılıkla yerine getirecektir. Bu çerçevede, geçtiÄŸimiz hafta bir Kurul Kararı aldık. Elinde TL olmadığı halde, açığa TL satıp döviz alan ve günü geldiÄŸinde TL yükümlülüÄŸünü yerine getirmeyen yabancı bankalara Türk bankaları ile bir bacağı TL olan döviz iÅŸlemler için yasak getirdik. Bu karara aykırı olarak iÅŸlem yapan bankalara yaptırım uygulayacağımızı da ifade ettik.

"Üç banka yükümlülüklerini yerine getirdiÄŸi takdirde iÅŸlem yasağı kaldırılabilir ama soruÅŸturma sürecek"

Kurul kararının ardından, söz konusu yabancı bankaların yükümlülüklerini yerine getirdiÄŸi takdirde iÅŸlem yasağının kaldırılması hususu deÄŸerlendirmeye alınabilir. Bu üç bankanın taraf olduÄŸu iÅŸlemlerin kur manipülasyonu teÅŸkil edip etmediÄŸi ile ilgili inceleme ve soruÅŸturmalar devam edecek ve sonuçlandırılacaktır."

"Manipülasyon yönetmeliÄŸinde ilgili AB regülasyonu esas alınmıştır"

"Sayın BaÅŸkan, Finansal Piyasalarda Manipülasyon ve Yanıltıcı Ä°ÅŸlemler Hakkında yönetmelikle bankaların manipülasyon kapsamındaki iÅŸlemleri belirlendi. Yönetmelik kapsamına dair sizden bilgi alabilir miyiz?"

"BilindiÄŸi üzere, 25 Åžubat 2020'de 5411 sayılı Bankacılık Kanununda önemli deÄŸiÅŸiklikler getiren kanun deÄŸiÅŸikliÄŸi Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüÄŸe girmiÅŸtir. Yapılan deÄŸiÅŸikliklerin bazıları ile var olan hükümler deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ, bazıları ile de yeni hükümler eklenmiÅŸtir. Kanuna yeni eklenen maddelerden birisi de finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı iÅŸlemlerin düzenlendiÄŸi 76/A maddesidir. Uzun süredir üzerinde çalışılmakta olan bu maddede Avrupa BirliÄŸi'nin 2014 tarihli 'Piyasa Bozucu Eylemler Regülasyonu (Market Abuse Regulation)' esas alınmış ve böylelikle Kanunun 76/A maddesinde, hangi iÅŸlem ve uygulamaların Finansal Piyasalarda Manipülasyon ve Yanıltıcı Ä°ÅŸlemler olarak kabul edileceÄŸine iliÅŸkin çerçeve belirlenmiÅŸtir. Bu maddede ayrıca hangi iÅŸlem ve uygulamaların, manipülasyon ve yanıltıcı iÅŸlem ve uygulamalar kapsamına gireceÄŸinin Kurul tarafından belirleneceÄŸi hüküm altına alınmıştır.

Ä°ÅŸte bugün gündemde olan ve 7 Mayıs 2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüÄŸe giren Finansal Piyasalarda Manipülasyon ve Yanıltıcı Ä°ÅŸlemler Hakkında Yönetmelik, Kanunun 76/A maddesinin alt düzenlemesidir. Yönetmelik hükümleri, AB’nin 2014 tarihli regülasyonunun ilgili maddelerine, maddelerde geçen terim ve ifadelere ve bu maddelere iliÅŸkin getirilen yorum ve açıklamalara uyumlu ÅŸekilde kaleme alınmıştır.

"YönetmeliÄŸin amacı haber ve analize dayalı yorumları engellemek deÄŸildir"

Burada özellikle vurgulamak gerekir ki mevzuatta yanıltıcı haber ve yorumlarla ilgili baÅŸka düzenlemeler bulunmakla beraber, söz konusu BDDK yönetmeliÄŸinin muhatabı manipülatif bankacılık iÅŸlemleridir. Kurumumuzun finansal piyasalar ve varlıklarla ilgili haber ve analize dayalı yorum yapılmasını kısıtlayıcı veya engelleyici bir amacı yoktur. Bu yöndeki iddialar aldatıcı ve asılsızdır"

"Salgın ÅŸartları düzeldiÄŸinde uygulamalar eski haline dönecektir"

Salgın döneminin hem finansal piyasalarda hem de ekonomik dinamiklere etkisi bankacılık sektörü düzenlemesinde birçok kez aksiyon almanızı gerektirdi. Swap kararları, yurt dışına TL plasmanının sınırlandırılması ve aktif rasyosu düzenlemesi bunlardan bazıları. Düzenlemelerin ilk sonuçları nasıl gözüküyor? Yakın dönemde Kurumdan hangi adımlar beklenmeli?"

"BDDK olarak finansal piyasalarda güveni devam ettirmek için salgının etkilerinin görülmeye baÅŸlandığı ilk günden itibaren gerekli önlemleri hızlı ve kararlı bir ÅŸekilde hayata geçirmeye baÅŸladık. Kovid-19 salgını nedeniyle tüm dünya finansal piyasalarında aşırı dalgalanmalar söz konusu olmakta, bu durum ise gerek faiz oranları gerekse de döviz kurları üzerinde olumsuz bir baskı yaratmaktadır. Söz konusu baskının, bankaların sermaye yeterliliÄŸi ve yabancı para net genel pozisyonu üzerinde yaratacağı olumsuz etkilerini en aza indirmek amacıyla özkaynak, sermaye yeterliliÄŸi, yabancı para net genel pozisyonu ve likidite düzeyi asgari oranlarına iliÅŸkin hesaplama usullerinde birtakım geçici uygulamalara gidilmesinin faydalı olacağı mülahaza edilerek, esneklik saÄŸlayıcı gerekli kararlar alınmıştır. Salgın ÅŸartları düzeldiÄŸinde uygulamalar eski haline dönecektir. Åžunu da söylemek gerekir ki bankacılık sektörümüzün küresel durgunluk riski ve finansal piyasalar ÅŸokunun eÅŸ zamanlı etkisine karşı saÄŸlam duruÅŸunda gerekli olanın çok üzerinde güçlü bir sermaye yapısına sahip olması önemli bir direnç noktamız konumundadır.

"Proaktif düzenleme yaklaşımı riskleri sınırlandırmada son derece mühimdir"

Bunun yanında, yaÅŸadığımız sürecin ekonomimize, piyasaya, üretime ve istihdama olumsuz etkisini mümkün olan en az seviyeye indirmek ve bankaların ellerinde bulundurduÄŸu kaynakların en etkin ÅŸekilde kullanılmasını saÄŸlamak ve asli fonksiyonlarını yerine getirmeye dönük yaklaşımımız devam edecektir. Bu kapsamda 5 Mayıs tarihli Kurul kararı da Kovid-19 etkileri ortadan kalkana kadar bankaların yurt dışında yerleÅŸik finansal kuruluÅŸlara Türk lirası plasmanını sınırlandırarak, kaynakların yurt içinde kaynak ihtiyacı olan kesimlere aktarılması ile bankaların esas iÅŸlevlerine odaklanmasını saÄŸlamayı amaçlamıştır. Proaktif olmak, esneklik ve hızlı hareket edebilme kabiliyetiyle düzenlemelerin zamanında yapılması finansal sistemimiz üzerindeki riskleri sınırlandırmada ve azaltmada son derece mühimdir. Bu dönemde finansal sistemin tüm paydaÅŸlarının üzerlerine düÅŸen sorumlulukları yerine getirmelerini ve sektör düzenlemelerinin etrafından dolanma çabası içinde olmamalarını bekliyor ve bunun 7/24 takibinde olacağımızı da tüm paydaÅŸlara bir kez daha hatırlatmak istiyorum."

Muhabir: Murat Birinci