'ABD'nin Mısır'a yardımları dondurması Kahire'ye bir uyarıdır'

KAHİRE - HÜSEYİN EL KABBANİ

ABD'nin Mısır'a yaptığı yardımları iptal etmesinin, "geçici" bir karar olduğu ve Mısır'ın Kuzey Kore ve Rusya yakınlaşmasından rahatsız olan Washington yönetiminin, bu adımı Kahire'nin "kulağını çekmek" için attığı ifade ediliyor.

ABD ve Dış İlişkiler alanında uzman isimler, ABD'nin "insan hakları ve demokrasi alanında ilerleme sağlanamadığı” gerekçesiyle Mısır'a yapacağı yardımların bir kısmını iptal etme bir kısmını ise dondurmasının, nihai bir karar olmadığını ifade etti. Uzmanlar, Kahire'nin "kulağını çekmek" için alınan kararın, "Mısır'da kabul edilen STK kanunu, Kahire yönetiminin Kuzey Kore ve Rusya yakınlaşması ve ABD iç çatışmasının bir neticesi" olduğunu savunuyor.

ABD uzmanı Muhammed el-Minşavi, AA muhabirine, "ABD'nin Mısır ile gerginlik yaratma çabası yok. Böyle bir gerginlikten de memnun olmaz. Bunlar Kahire'nin kulağını çekmek amaçlı geçici kararlar." dedi.

Washington'un, dernek ve sivil toplum kuruluşlarının çalışma sistemini düzenleyen STK kanununu, "insan hakları ve barışçıl muhalefete karşı bir kampanya" olarak gördüğünü ve Kahire'den tartışmalı kanunu yeniden gözden geçirme sözü aldığını hatırlatan Minşavi, uluslararası ve yerel düzeyde pek çok eleştiriye rağmen Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi tarafından onaylanan STK kanununun, ABD'yi böyle bir karar almaya ittiğini öne sürdü.

El Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde siyasi uzman Atıf el-Sadavi de yardımların dondurulmasının "nihai bir karar" olmadığını belirtti.

Sadavi, "Mısır'ın önünde, bu kararın üstesinden gelebileceği ya da etkilerini hafif bir şekilde atlatabileceği bir takım fırsatlar mevcut. ABD de ilişkileri kesmek ya da siyasi bir gerginlikten yana değil. ABD'nin, Mısır ile terörle mücadele ve Ortadoğu meselelerinde kesişen çıkarları çok daha büyük." ifadesini kullandı.

Sadavi ayrıca "cezalandırıcı" bu adımı, Beyaz Saray, ABD Kongresi ve Dışişleri arasında alenen görünen güç çatışmasının bir yansıması olarak nitelendirdi.

Kahire'deki Amerikan Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Said Sadık da Mısır yönetiminin, Beyaz Saray'la iyi ilişkilerinin olduğunu ancak bazı Kongre üyeleri ve Obama döneminden kalan isimlerle problem yaşadığını kaydetti.

Atılan adımların, Washington ve Kahire ilişkilerini etkilemeyeceğini dile getiren Sadık, söz konusu krizin STK kanunuyla ilgili olduğunu ve bu kanunda değişikliğe gidilmesi durumunda krizin son bulacağını savundu.

El Ahram merkezinde Uluslararası İlişkiler uzmanı Said el-Lavendi de iki ülke arasındaki ilişkilerin geçmişte de çok sağlıklı yürümediğini, ABD Başkanı Donald Trump'ın yönetimi devralmasının ardından bir nebze iyileşme gösteren ilişkilerin bir süre sonra aynı mecrada ilerlemeye başladığını söyledi.

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri'nin 20 Ağustos'ta yaptığı Rusya ziyaretine dikkati çeken Lavendi, "Mısır'ın dış siyasetinin çeşitlenmesi, Washington'u rahatsız etti. Kahire ile Moskova yakınlaşmasından ABD hoşnut değil. Kuzey Kore ile yakın ilişkiler de bu kararın temel sebebi." değerlendirmesinde bulundu.

ABD'nin "insan hakları ve demokrasi alanında ilerleme sağlanamadığı” gerekçesiyle geçen ay, Mısır'a yapacağı yardımların bir kısmını iptal etme bir kısmını ise dondurma planı olduğu açıklanmıştı.

Bunun üzerine Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, "Ekonomik programla ilgili bazı yardımların azaltılması veya askeri yardımların dondurulması, iki ülke arasında onlarca yıldır devam eden stratejik ilişkiler açısından yanlış bir değerlendirmedir. Tasarının hayata geçirilmesi Mısır-ABD ortak çıkarlarını olumsuz etkileyebilir." denilmişti.

ABD Başkanı Trump da Mısır Cumhurbaşkanı Sisi'yi telefonla arayarak, ikili ilişkilerin geliştirilmesine verdikleri önemi dile getirmişti.

Mısır ile İsrail arasında 1979 yılında imzalanan Camp David Barış Antlaşması gereği, ABD Mısır’a 1 milyar 300 milyonu askeri olmak üzere yıllık toplam 1 milyar 500 milyon dolar yardımda bulunuyor.