ABD-Meksika-Kanada Anlaşması G20 Zirvesi'nde imzalandı

WASHINGTON

Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te düzenlenen G20 Liderler Zirvesi, yaklaşık 1,2 trilyon dolarlık ticareti ilgilendiren ABD-Meksika-Kanada Anlaşması’nın (USMCA) imza törenine ev sahipliği yaptı.

Zirveye katılmak üzere şehirde bulunan Trump, Trudeau ve Nieto, 1994’te yürürlüğe girdikten sonra Washington’ın geçen yıl yeniden müzakereye açtığı Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması'nın (NAFTA) yerine geçecek mutabakatı aynı anda imzaladı.

ABD Başkanı Donald Trump, törende anlaşmanın çığır açacağını belirterek, “USMCA, tarihteki en büyük, önemli, modern ve dengeli anlaşma. Ülkelerimiz büyük yarar sağlayacak” ifadelerini kullandı.

Kanada Başbakanı Trudeau, anlaşmanın belirsizlikleri ortadan kaldırdığını ve Kanada ekonomisine istikrar getireceğini ifade etti. Trump’a çelik ve alüminyum tarifelerini da iptal etmesi çağrısında bulunan Trudeau’nun konuşmasında anlaşmayı USMCA yerine “Yeni NAFTA” olarak tanımlaması da dikkati çekti.

Trump yönetimi, Kanada ve Meksika ile yapılan müzakerelerde yeni anlaşmanın adının değişmesini şart koşmuştu.

Meksika Devlet Başkanı Enrique Pena Nieto ise görevindeki son gününde üç ülke arasındaki yeni ticaret anlaşmasını imzalamaktan onur duyduğunu dile getirdi.

1 Aralık itibarıyla başkanlığı devredecek olan Nieto, “İmzalayacağımız anlaşma, üç ülkenin refah ve zenginlik için birlikte çalışmaya yönelik ortak iradesini gösteriyor. Bugün, farklılıkların üstesinden gelmemizin ve vizyonlarımızı birleştirmemize imkan tanıyan müzakerelere dayalı uzun bir sürecin doruk noktası” ifadelerini kullandı.

- USMCA’nın NAFTA'dan farkları

Yürürlüğe girmesi için üye ülkelerin parlamentolarında onaylanması gereken yeni anlaşmanın, NAFTA'dan otomobil sektörünü, süt ürünlerini, fikri mülkiyet haklarını ve geçerlilik süresini ilgilendiren 4 temel farkı bulunuyor.

Bu farklar arasında serbest ticaret için en büyük ve olumsuz etkiyi, otomobil sektörüne getirilen daha yüksek vergi standartlarının yaratacağı belirtiliyor.

USMCA çerçevesindeki yeni kurallara göre, otomobil ticaretinin üye ülkeler arasında "sıfır gümrük vergisi" ile yapılabilmesi için parçalarının en az yüzde 75’inin Kuzey Amerika kıtasında üretilmesi gerekiyor. ABD’nin, NAFTA’da yüzde 62,5 olan bu oranın yükseltilmesini, Meksika'ya Çin, Japonya ve Güney Kore’den gelen otomobil parçalarını kısıtlamak gerekçesiyle istediği biliniyor.

Sıfır gümrük vergisine ilişkin yeni düzenleme, ayrıca otomobil parçalarının yüzde 40 ila 45'inin saatte en az 16 dolar ücret ödenen işçilerce yapılmasını şart koşuyor.

Bu iki kuralın, sadece Meksika'nın otomotiv sektörüne zarar vermekle kalmayıp tüm kıtada otomobil fiyatlarını yükseltmesi bekleniyor. Fiyatlardaki artışın ise talebi düşürmek suretiyle otomotiv sektörünün aleyhine işleyeceği belirtiliyor.

Öte yandan, anlaşma, ABD’nin ithal otomobillere ek vergi getirme ihtimaline karşı bir hüküm içeriyor. Söz konusu hüküm, Kanada ve Meksika’nın her birinin ABD’ye yılda 2,6 milyon adet otomobili, olası vergilerden muaf şekilde ihraç etmesini sağlayacak.

Uluslararası Motorlu Taşıt Üreticileri Örgütü'nün verilerine göre, 2017 yılında ABD 11 milyon 190 bin motorlu araç üretirken, Meksika'nın araç üretimi 4 milyon 68 milyon ve Kanada'nın ise 2 milyon 200 bin oldu.

- "Kanada'nın süt ürünlerine yönelik tavizi sembolik"

İkinci önemli farklılık ise Kanada'nın yeni anlaşma kapsamında süt, yoğurt, peynir, tereyağı ve benzeri süt ürünlerinin ithalatına yönelik bariyerleri azaltarak Amerikalı üreticilere ülke pazarının yüzde 3,6'sına erişim yolunu açması oldu. Ayrıca, Kanadalı süt üreticilerine hükümet tarafından herhangi bir teşvik verilmesi yasaklandı.

Bank of America Merrill Lynch Ekonomisti Ethan Harris, söz konusu değişikliğin, ABD'nin Kanada'ya yönelik süt ürünleri ithalatını sadece 70 milyar dolar artıracağını belirterek, "ABD'ye verilen tavizlerin temel olarak sembolik" olduğunu vurguladı.

- Fikri mülkiyet hakları güçlendirildi

USMCA Anlaşması'na eklenen yeni kurallara göre, biyolojik ilaçlara ve tarım kimyasallarına 10 yıl, endüstriyel tasarımlara 15 yıl patent verilerek fikri mülkiyet hakları güçlendirilecek. Anlaşma, ayrıca telif haklarının, sahip olan kişinin ölümünden 50 yıl sonra değil, 70 yıl sonra geçerliliğini yitirmesini öngörüyor.

Söz konusu revizyonların, ilaç şirketlerinin elini güçlendirerek sektördeki rekabeti azaltmak kaydıyla halihazırda "aşırı yüksek" seyreden ilaç fiyatlarını daha da artırmasından endişe ediliyor.

USMCA’da yapılan bir diğer değişiklik, finansal hizmetlerin ticaretine yönelikti. Bu çerçevede, Meksika ve Kanada’da faaliyet gösteren Amerikan finans şirketlerinin yerel şirketlerle aynı muameleyi görmesi kararlaştırıldı.

- 16 yıl sonra geçerliliğini kaybedecek

NAFTA ile USMCA Anlaşması arasındaki son önemli farklılık ise geçerlilik süresi...

1 Ocak 1994’te yürürlüğe giren NAFTA, herhangi bir gözden geçirme veya geçerlilik tarihi içermiyordu. USMCA Anlaşması ise taraflara her 6 yılda bir anlaşmayı gözden geçirerek revizyon etme hakkı tanıyor. Anlaşma, uzatılmaması halinde yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 16 yıl içerisinde iptal olacak.

Kaynak: AA