Antarktika
9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi, Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda devam ediyor.
Ekip, King George Adası’ndan baÅŸladıkları gemi seyri boyunca, Le Maire kanalı, Penola BoÄŸazı ve Grandidier Kanalı’ndan geçerek Adelaide Adası’nın Güney Okyanus'a açılan bölümünde bulunan Dismal Adası’na vardı.
Bilim ekibi, Türkiye’nin bilimsel araÅŸtırma kampının bulunduÄŸu Horseshoe Adası'na 40 deniz mili mesafede yer alan Dismal Adası'nda, 5 yıl önce kurulan, Türkiye'nin sınırları dışındaki ilk sabit GNSS istasyonunun bakım ve tutum çalışmalarını gerçekleÅŸtirdi. Ekip, istasyonun bir yıl içinde depoladığı verileri de aktararak adadaki iÅŸlemlerini tamamladı.
9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Lideri Prof. Dr. Hasan Hakan Yavaşoğlu, King George'dan başlayan seferin yaklaşık 1200 kilometrelik yolculuktan sonraki üçüncü gününde Dismal Adası'nda vardıklarını kaydetti.
YavaÅŸoÄŸlu, bu yıl beÅŸinci kez Dismal Adası’nda bulunduklarını ifade ederek, "2020 yılında kurulan GNSS istasyonu, verileri toplamaya devam ediyor. Yarımadanın en güneyindeki GNSS istasyonu olarak bize çok deÄŸerli veriler sunmaktadır. Yapmış olduÄŸumuz güncellemelerle çalışma süresi artırılan GNSS istasyonu bize bu bölgedeki hem tektonik hem izostatik basıncın deÄŸiÅŸimiyle oluÅŸan deformasyonları söylemektedir. Bu anlamda bakıldığında en güney GNSS istasyonunun jeodezik aÄŸa çok deÄŸerli veriler sunduÄŸunu söyleyebilirim.” dedi.
İki adada 6 yersel jeodezik noktada GNSS gözlemi yapılıyor
Ekip üyelerinden Harita Genel Müdürlüğü (HGM) Yersel Uygulama Subayı Mühendis ÃœsteÄŸmen Abdullah Kellevezir de 2020 yılından itibaren Antarktika’da düzenlenen bilimsel seferlerde HGM olarak katılım saÄŸladıklarını anlatarak, “Bu seferde gerçekleÅŸtirmiÅŸ olduÄŸumuz faaliyetler kapsamında Dismal’de bulunan bir adet sabit GNSS istasyonuyla uydu gözlemleri gerçekleÅŸtiriyoruz. Yine bir adet Dismal'de ve beÅŸ adet de Horseshoe Adası'nda bulunan yersel jeodezik noktalarda da kısa süreli, yaklaşık 8 saat süreli GNSS gözlemleri gerçekleÅŸtiriyoruz. Bu yapmış olduÄŸumuz gözlemlerde toplamış olduÄŸumuz verileri bilimsel yazılımlarla birlikte deÄŸerlendirerek bölgenin tektonik hareketlerini izleyip deÄŸerlendiriyoruz.” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
Kellevezir, özellikle Batı Antarktika bölgesinin tektonik açıdan hareketli bir bölge olduÄŸunun altını çizerek, “Batı Antarktika bölgesi plaka yakınında yine Nazca, Güney Amerika ve Afrika levhaları bulunduÄŸuna göre yaklaşık olarak 1-1,5 cm civarında, yıllık, kuzeydoÄŸu yönünde hareket ettiÄŸini gözlemlemekteyiz.” bilgisini verdi.
Her yıl Dismal Adası’nda bulunan sabit GNSS istasyonun bakım-tutum faaliyetlerini gerçekleÅŸtirdiklerini bildiren Kellevezir, “Ä°stasyonun topladığı verileri bilgisayar ortamına aldık. Bu verilerin 24 saat, tüm yıl boyunca kesintisiz bir ÅŸekilde çalışmasının bize şöyle bir artısı oluyor. Yıl içerisindeki tektonik küçük deprem atımları olur veya buzul depremleri olur, bu atımları bizim görmemizi saÄŸlıyor.” ifadelerini kullandı.
9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Lider Yardımcısı Dr. Atilla Yılmaz ise 62 güney enleminde bulunan King George Adası’nda Åžili bayraklı Betanzos isimli gemiye intikal ederek güneye seyirlerinin baÅŸladığını hatırlattı. Le Maire Kanalı, Penola BoÄŸazı, Grandidier Kanalı’nı geçtikten sonra Adelaide Adası’nın batısından seyre devam ettiklerini ve Güney Okyanus'a açılarak Dismal Adası’na vardıklarını anlatan Yılmaz, “Gemi seyri boyunca özellikle kıyıya yakın alanlarda dikkatimizi çeken bu yıl diÄŸer yıllara nazaran çok daha fazla buz daÄŸlarının olduÄŸuydu. Tabii bu da kıyılardan ve buzullardan kopan parçalarla geliyor. Bu da belki de bize küresel iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin yerel etkileri hakkında bilgi veriyor.” diye konuÅŸtu.
Bu arada çalışmaların ardından Horseshoe adasına geçen ekip, gemi seyri boyunca rotaları üzerinde çok sayıda buzdağı, buzul, kambur balina ve penguen türlerini gözlemledi.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
