790 yıllık Çardak Han eski ihtişamına kavuştu

Denizli-Afyonkarahisar kara yolundaki Saray Mahallesi'nde bulunan Çardak Han, Vakıflar Genel Müdürlüğünce başlatılan restorasyon çalışmalarıyla yeniden ayağa kaldırıldı.

Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Beyazıt, AA muhabirine, "Han-ı Abad" ve "Hambat" diye isimlendirilen Çardak kervansarayının, Anadolu Selçuklularının başkenti Konya'yı batıya bağlayan İpek Yolu'nun kolu üzerinde bulunduğunu söyledi.

Kervansarayın, Anadolu Selçuklularının Denizli'de bilinen ilk valisi Honaz vilayeti sahibi Esedüddin Ayaz tarafından 1230'da yaptırıldığını anlatan Beyazıt, şöyle konuştu:

"Denizli yakınlarında Akhan Kervansarayı'ndan 55 kilometre önceki menzil noktasında bulunan Çardak Han, Denizli'de bilinen ve günümüze ulaşabilmiş en eski Türk-İslam yapısıdır. Han, bölgenin Türk-İslam dönemine şahitlik eden ve yaklaşık 800 yıllık geçmişe sahip ilk kimlik belgesi niteliğindedir. Kitabesinin her iki yanındaki aslan heykelleri, kapalı kısımda, paye başlıklarında yer alan boğa ve insan başı ile çifte balık rölyefleriyle de dönemindeki hanlar arasında ayrıcalıklı yere sahiptir. Ticaret yolu üzerindeki han, kervanlara ev sahipliği yapan Ege Bölgesi'ndeki türünün en büyük yapısıdır. Osmanlı döneminde han ve derbent olarak görev ifa eden kervansarayın işletilmesine yardımcı olan çevresindeki halkın vergiden muaf tutulduğunu arşiv belgeleri vasıtasıyla biliyoruz."

Çalışmalarla hanın avlu bölümünün mekanlarının netleştirildiğini, böylece kervansarayın mimari olarak Türk İslam sanatındaki yerinin daha da belirginleştirildiğini dile getiren Beyazıt, "Çardak Han'ın restorasyonunun tamamlanması ve hizmete sunulacak olması sevindirici bir gelişme." dedi.

Çardak Belediye Başkanı Hüsnü Yılmaz da Anadolu Selçuklularının Batı Anadolu'daki ilk izini yansıtan Çardak Han'ın, tipik Selçuklu sultan hanlarının mimarisini taşıdığını ifade etti.

Hanın restorasyonu için emeği geçen tüm yetkililere teşekkür eden Yılmaz, "Batı Anadolu'nun tapusu niteliğindeki kervansaray günümüze kadar gelmiş ancak yılların verdiği deformasyon sonucunda bayağı yıpranmış. Belediyemiz öncülüğünde, önceki dönem Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci'nin katkılarıyla yeniden restorasyonu yapıldı ve son haline getirildi. İlçemize böyle bir hanı tekrar kazandırdığımız için sevinçliyiz." şeklinde konuştu.

İpek Yolu güzergahındaki kervansarayın kara ve demiryolunun yanı sıra ilçedeki havaalanının varlığı dolayısıyla da iç ve dış turizme büyük katkı sunacağını vurgulayan Yılmaz, şunları kaydetti:

"Bunun ilçemiz turizmine katkısı açısından Kültür ve Turizm Bakanlığına görüşlerimizi, tekliflerimizi sunduk. İnşallah en kısa sürede bu hanımızı turizm amaçlı olarak Denizli'mizin hizmetine sunmuş olacağız. Buranın turizme kazandırılması için özellikle tur operatörlerimizle, halı, kilim pazarlama yönünden yatırımcılarımızla istişare halindeyiz. Restorasyon sonrası eski ihtişamına kavuşan hanımızı en kısa sürede ziyarete açacağız ve turizme kazandıracağız."

Anadolu Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubad döneminde yaptırılan kervansaray, kara yolundan yaklaşık 500 metre içeride yer alıyor.

Kitabesinde "Ribat olarak Alaeddin Keykubad döneminde Başkumandan Ayaz tarafından hicri 627 yılı ramazanında yapıldığı" yazılan kervansaray, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı inşa edilmiş, altı bölümlü, beş sahından oluşuyor.

Dikdörtgen kapalı mekanı ve kare avlusuyla Selçuklu sultan hanlarının bir örneği olan kervansaray, 22,50 x 27,00 metre boyutlarındaki beş nefli kapalı kısım, dört sıra kesme taş payeye oturan sivri tonozlarla örtülü.

Diğerlerinden daha geniş ve tonozu da daha yüksek durumdaki orta nefin paye başlıklarının ilkinde bir boğa başı, üçüncüsünde karşılıklı sıçramış iki balık, dördüncüsünde de bir insan başı kabartması dikkati çekiyor.

İki yanında yuvarlak kuleleri bulunan taç kapı nişi kesme taşlardan örülmüş, giriş kemeri üzerine yerleştirilen yedi satırlı kitabenin yanlarında iki Selçuklu aslan heykeli bulunuyor. Taç kapının dikdörtgen çerçevesini, geometrik ve bitkisel motiflerle süslenmiş bordür ile onu kuşatan silme oluşturuyor.

Kaynak: AA