ANKARA (AA) - Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca yapılan düzenleme ile 15 Temmuz darbe teşebbüsünde malul olan sivillere, yaralanma derecesine bakılmaksızın gazilik unvanı verilenlerin, gazilik unvanı verildiği tarihten itibaren genel sağlık sigortalılığı başlatılacak.
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca hazırlanan "Genel Sağlık Si̇gortası Tesci̇l, Pri̇m ve Müstehaklık İşlemleri̇ Yönetmeli̇ği̇nde Deği̇şi̇kli̇k Yapılmasına Dai̇r Yönetmeli̇k" Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yönetmelik değişikliği ile genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişiler, talep etmeleri halinde talep tarihini takip eden gün itibarıyla gelir testi başvuru şartı aranmaksızın genel sağlık sigortalısı sayılacak. Bu kişilerin daha sonra gelir testi yaptırmaları halinde genel sağlık sigortalılıkları gelir durumlarına göre güncellenecek. Bu kişilerden öğrenciliği devam edenler, talep etmeleri halinde genel sağlık sigortalısı olacak.
Ana veya babası üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişi sayılmayanlardan, lise ve dengi öğrenimden mezun olanlar 20 yaşını, yükseköğrenimden mezun olanlar ise 25 yaşını geçmemek ve bakmakla yükümlü olunan kişi ya da ilgili kanunda belirtilenler hariç, genel sağlık sigortalısı olmamak şartıyla mezun oldukları tarihi izleyen günden itibaren 2 yıl süreyle gelir tespiti yapılmaksızın genel sağlık sigortalısı sayılacak.
15 Temmuz 2016'da gerçekleştirilen menfur darbe teşebbüsü ve terör eylemi ile bu eylemin devamı niteliğindeki eylemler sebebiyle malul olan sivillerden, Terörle Mücadele Kanunu kapsamında kendisine aylık bağlananlar ile yaralanma derecesine bakılmaksızın gazilik unvanı verilenler, genel sağlık sigortalısı olacak.
Türkiye'de ikamet eden Türk vatandaşlarının Türkiye'de ikamet etmeyen ve Uluslararası İşgücü Kanununun kapsamında ana, baba, eş ve çocukları ile bunların Türk soylu ana, baba, eş ve çocukları, talep etmeleri halinde talep tarihini takip eden günden itibaren ikamet şartı aranmaksızın genel sağlık sigortalısı sayılacak.
Kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışarak, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlar ve ilgili kanuna bağlı çalışanlardan ay içerisinde 30 günden eksik prim ödeme gün sayısı bulunanlar, sigortalı çalışmama şart ile 30 günden eksik günleri için genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılacak.
Kanun kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanların eş, çocuk, ana ve babası genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılmayacak. Talepte bulunarak genel sağlık sigortalısı sayılanların eş, çocuk, ana ve babası genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılmayacak.
Genel sağlık sigortalılığı, işsizlik, Esnaf Ahilik Sandığı ve ilgili kanun gereğince kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya başladıkları tarihten genel sağlık sigortalı sayılacak. Bu kişiler, Türkiye İş Kurumunca işsizlik veya kısa çalışma ödeneğinin bağlandığı tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma bildirilecek.
15 Temmuz darbe teşebbüsünde malul olan sivillere aylık bağlandığı tarihten itibaren yaralanma derecesine bakılmaksızın gazilik unvanı verilenlerin, gazilik unvanı verildiği tarihten itibaren genel sağlık sigortalılığı başlatılacak.
İlgili kanun kapsamındaki er ve erbaşlar ile yedek subay öğrencileri ve adaylarının genel sağlık sigortası bildirimi, askerlik şubesinden sevk tarihi, askeri öğrenci adayları ile jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci adaylarının genel sağlık sigortası bildirimi, intibak başlangıç eğitimine başladıkları tarih itibarıyla personelin eğitim ve öğretime başladığı tarih itibariyle ilgili kamu idaresi tarafından yapılacak.
Kurumdan ilgili kanunları gereği gelir ve aylık alanların ölümü halinde bakmakla yükümlü olduğu eşlerinin ölüm aylığı bağlanacağı tarihe kadar diğer bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ise ölüm tarihini takip eden ay sonuna kadar bu sıfatları devam edecek.
Zorunlu sigortalıların ölümü halinde ise bakmakla yükümlü olduğu kişiler hakkında yönetmelik hükümlerine göre işlem yapılacak.
Lise veya dengi öğrenimden mezun olanlar 20 yaşını, yükseköğrenimden mezun olanlar ise 25 yaşını geçmemek ve bakmakla yükümlü olunan kişi ya da genel sağlık sigortalısı olmamak şartıyla mezun oldukları tarihi izleyen günden itibaren 2 yıl süreyle, bakmakla yükümlü olunan kişi statüsünde veya gelir testi yaptırmaksızın genel sağlık sigortalısı olması sağlanacak.
İki yıl süre içerisinde lise mezunu olanların 20 yaşını, yükseköğrenimden mezun olanların 25 yaşını doldurmaları halinde bu hakları sona erecek.
Er ve erbaşın terhis tarihinde genel sigortalılığı sona erecekİsteğe bağlı sigorta kapsamında sigortalılığı devam edenler, gelir, aylık ve ödenek almaya devam edenler ve askerlik görevi nedeniyle aylıksız izinli sayılanların yedek subay okulu öğrencilik süreleri de dahil olmak üzere bu sürelerde bakmakla yükümlü olduğu kişilerin bu sıfatları devam edecek.
Askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanların terhis tarihinde, yedek subay öğrencileri ve adaylarının yedek subay nasip tarihinde, askeri öğrenci adayları ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci adaylarının ise yemin ettikleri tarihte genel sağlık sigortalılığı sona erecek.
Uluslararası Askeri Eğitim İşbirliği Anlaşmaları kapsamında Türkiye'de eğitim ve öğrenim gören yabancı uyruklu misafir askeri personel ile bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri ve Uluslararası Eğitim İşbirliği Anlaşmaları kapsamında Türkiye'de Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Başkanlığında eğitim ve öğretim gören yabancı uyruklu misafir personel ile bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin ise eğitimin sona erdiği tarihte genel sağlık sigortalılığı bitecek.
Genel sağlık sigortası tescili yapılan kişilerin başka kapsamda genel sağlık sigortalısı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsüne girmeleri durumunda çalışma izin muafiyetinin sona erdiği tarihte genel sağlık sigortalılıkları sona erecek.
Herhangi bir sosyal güvencesi olmaması nedeniyle gelir testi sonucuna göre, ilgili kanun kapsamında tescili yapılanların genel sağlık sigortalısı olmaları halinde genel sağlık sigortalılığı sona erdirilecek.
Genel sağlık sigortalısının aynı zamanda prim ödeme yükümlüsü kendisi olan bir kapsamda genel sağlık sigortalısı olması ve bu kapsamlardan borcu nedeniyle sağlık hizmetlerinden yararlanamaması halinde genel sağlık sigortalısı sayılacak.
Kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışarak, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlar ile ay içerisinde yirmi gün ve daha az çalışanlar genel sağlık sigortalısı kapsamına alınacak.
Geliri asgari ücretin üçte birinin altında olması sebebiyle genel sağlık sigortalısı sayılanlar, talep etmeleri halinde talep tarihi itibariyle genel sağlık sigortalısı sayılacak.
Bu kişiler talep tarihinden itibaren 6 ay süreyle genel sağlık sigortalısı sayılmayacak.
Genel sağlık sigortalısı sayılanlardan gelir testi yaptırmak istemeyenlerin prime esas kazançları, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı kadar olacak.
İlgili kanunda belirtilen kursiyerlerden genel sağlık sigortalısı sayılanlar için genel sağlık sigortası prim oranı, prime esas kazançlarının yüzde 4,5'i olarak belirlendi.
Genel sağlık sigortalısı sayılanlardan tescil tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde gelir testi talebinde bulunanlardan gelir testi sonucuna göre aile içindeki gelirleri brüt asgari ücretin üçte birinin altında tespit edilenlerin bu sürelerde yaptıkları ödemeler herhangi bir faiz uygulanmaksızın iade veya mahsup edilecek.
Sonlandırılması gereken tescil kayıtları için ilgili kamu idarelerinden sehven tahsil edilen genel sağlık sigortası primleri herhangi bir faiz uygulanmaksızın iade veya mahsup edilecek.
Terhisten itibaren 30 günGenel sağlık sigortalılığı sona erenler, terhis tarihinden itibaren 30 gün süreyle sağlık hizmetlerinden yararlanacak.
Genel sağlık sigortalısı olanların sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için sağlık hizmet sunucusuna başvurdukları tarihte tecil ve taksitlendirerek, tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması şart olacak.
Genel sağlık sigortası tescili yapılmış ancak gelir testine hiç başvurmayanlardan 1 Nisan 2017'den itibaren 12 ay içinde gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri yapılan gelir testi sonucuna göre tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilecek.
Sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borçlarına, 1 Nisan öncesi döneme ilişkin olarak tahakkuk ettirilen veya ettirilecek gecikme cezası ve gecikme zammı gibi feri alacaklardan ödenmemiş olanların tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
Bu tarihten önce tahakkuk ettirilmiş ancak ödenmemiş olan aylık prim borcu aslının ait olduğu aya ilişkin tutarın, 1 Nisan 2017'de geçerli olan prime esas kazanç alt sınırının 30 günlük tutarının yüzde 3'üne eşit veya fazla olması halinde prime esas kazanç alt sınırının 30 günlük tutarının yüzde 3'ü üzerinden, yüzde 3'ünden az olması halinde ise tahakkuk eden borç tutarı üzerinden prim borcu yeniden hesaplanacak.
Hesaplanan yeni borcun 1 Mayıs 2017'den itibaren 12 ay içinde peşin veya taksitle ödenmesi halinde, bu tutara 1 Nisan 2017'den ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz uygulanmayacak.
Bu tarihten önce sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu bulunanlar, belirtilen şartları taşımaları halinde, önceki döneme ait prim borçları dikkate alınmaksızın 1 Nisan 2017'den itibaren 12 aylık sürenin sonuna kadar sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlandırılacak.
Bu tarihten sonra ödenmiş genel sağlık sigortası primleri ile gecikme cezası, gecikme zammı tutarları iade ve mahsup edilmeyecek.
Muhabir: Yasemin Kalyoncuoğlu
