Son dönemde iç piyasada market raflarında litre fiyatı 20 lirayı geçen ve fiyatı en fazla artan gıda ürünleri arasında yer alan zeytinyağının ihracat rakamları dip yaptı.
Var sezonu olan ve 190 bin ton rekolte tahmini ile girilen 2014/15 sezonunun dörtte üçlük dilimi geride kalırken, 1 Kasım 2014-31 Temmuz 2015 döneminde zeytinyağı ihracatı 12 bin 976 ton karşılığı 57 milyon 174 bin dolar oldu. Zeytinyağı ihracatı geçen sezonun aynı dönemine göre miktar bazında yüzde 42, değer bazında ise yüzde 31 düşüş gösterdi ve adeta durma noktasına geldi.
2000 yılı sonrasında Türkiye’nin zeytinyağı ihracatının en fazla gerilediği sezon, kuraklığın yoğun bir şekilde yaşandığı 2010/11 sezonunda 11 bin 739 ton olarak gerçekleşmişti. 2012/13 sezonunda ise 92 bin 130 ton altınsıvı ihracatı ile Türkiye son 15 yılın en yüksek ihracat rakamına ulaşmıştı.
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği verilerine göre Türkiye, 1 Kasım 2014-31 Temmuz 2015 döneminde 94 ülkeye zeytinyağı ihracatı gerçekleştirdi. Türkiye’nin zeytinyağı ihracatı ülke grupları olarak irdelendiğinde; Afrika ülkelerine yapılan ihracatta yüzde 20, Amerika kıtası ülkelerinde yüzde 36, Asya ve Uzakdoğu ülkelerinde yüzde 35, Ortadoğu ülkelerinde yüzde 31, Türk Cumhuriyetlerinde ise yüzde 48 seviyesinde düşerken, kota ve vergi uygulaması nedeniyle ihracatımızın sınırlı düzeylerde kaldığı Avrupa Birliği üyesi ülkelere yönelik ihracatımız ise 780 tondan 855 tona yükselerek miktarda yüzde 10, değerde ise 18 artış gösterdi.
İHRACATTA İLK ÜÇ SUUDİ ARABİSTAN, ABD VE JAPONYA OLDU
En fazla ihracatın yapıldığı ilk 3 ülkeye bakıldığında ise; 2014-15 sezonunun geride kalan 9 aylık döneminde en fazla zeytinyağı ihracatı 9 milyon 70 bin dolarlık tutarla Suudi Arabistan’a gerçekleşirken bu ülkeye yönelik zeytinyağı ihracatımızda miktarda yüzde 57, değerde ise yüzde 31 oranında gerileme kaydedildi.
Zeytinyağı ihracatımızda ikinci sırada yer alan Amerika Birleşik Devletleri'ne 8 milyon 896 bin dolar zeytinyağı ihraç ettik. Bu ülkeye ihracatımız miktarda yüzde 37, değerde yüzde 35 oranında geriledi. Zeytinyağı tüketiminin sürekli artış gösterdiği ve hedef pazarlar arasında yer alan Japonya’ya yönelik ihracatımız ise miktarda yüzde 59, değerde ise yüzde 57 oranında geriledi ve 5 milyon 506 bin dolara düştü.Türkiye’nin zeytinyağı ihracatında geçmiş yıllarda önemli payı olan Irak ve İran gibi ülkelere yönelik ihracatımızda da gerileme kaydedilirken, Çin, Güney Kore gibi hedef pazarlarımızda yaşanan gerilemenin yanı sıra, Rusya Federasyonu'na yönelik ihracatımızın da durma noktasına geldiği görülüyor.
“RAKİP ÜLKELERLE REKABET ŞANSIMIZ YOK”
Zeytinyağı ihracatındaki düşüşü değerlendiren Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Gürkan Renklidağ; ülkemizde üretim miktarının iki yıl üst üste düşük düzeyde gerçekleşmesi ve hammadde fiyatlarının zirve yapması sonucunda zeytinyağı ihracatımızın durma noktasına geldiğini ifade etti. Türkiye’de son 10 yılda zeytin ağacı varlığının 90 milyondan 170 milyona çıktığını dile getiren Renklidağ, “Ülkemiz zeytin ağacı varlığında son 10 yılda görülen önemli artışa rağmen maalesef üretim düzeyi henüz istenen seviyelere ulaşamadı. Ayrıca, sofralık zeytin üretimine prim uygulaması ve zeytinyağı üreticilerine yönelik primlerin yükseltilmesi yönündeki beklentilerimiz henüz gerçekleşmedi. Mevcut hammadde fiyatları ile maalesef rakip ülkelerle rekabet etme şansımız olamıyor” şeklinde konuştu.
“PAZARLARIMIZI KAYBEDİYORUZ”
Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi Başkanı M. Kadri Gündeş ise, geçmiş yıllarda Türk zeytinyağı ihracatçısının yıllarca yürüttüğü çalışmalar ve büyük çabalar sonucu pek çok ülkede yer edindiği market raflarını kaybettiğini, Türkiye’nin zeytinyağı olan yıllarda spotçu ülke konumuna düştüğünü kaydetti. Türkiye’nin yeni dikilen zeytin ağaçlarının ürün vermeye başlaması sonrasında 2023 yılında 650 bin ton zeytinyağı rekoltesiyle dünya ikinciliğini hedeflediğini hatırlatan Gündeş, “Mevcut şartlar devam ederse, ülkemizde üretimin artış göstermesini beklediğimiz yakın gelecekte ortaya çıkabilecek arz fazlasının ihracatla değerlendirilmesi noktasında çok büyük sıkıntılar yaşamamız söz konusu olacak' dedi.Son 4 yıldaki zeytinyağı ihracat rakamlarına bakıldığında 2015 yılının ilk 7 aylık dönemindeki ihracatın en düşük seviyede kaldığı yıl olduğuna işaret eden Gündeş, iç piyasada zeytinyağı fiyatlarının tavan yapmış olması nedeniyle sağlıklı tüketim alışkanlığına sahip vatandaşların da sağlıklı zeytinyağı yerine, alternatif yağlara yönelmek zorunda kaldığını sözlerine ekledi.
Kaynak: IHA
