ANKARA
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılımıyla yarın Moskova'da gerçekleşecek Üst Düzey İşbirliği Konseyi (ÜDİK) toplantısının en önemli gündem maddesi, Suriye krizi olacak. Taraflar, uçak krizi sonrasında ikili ilişkilerdeki normalleşmenin tamamlanmasını da amaçlıyor.
Türkiye ve Rusya arasında 2010 yılında oluşturulan ÜDİK mekanizması çerçevesinde bugüne kadar 5 toplantı yapıldı.
Kasım 2015'te Suriye'den gelen bir Rus savaş uçağının Türk hava sahasını ihlal etmesi nedeniyle düşürülmesinin ardından, 2015 sonunda yapılması planlanan toplantıların altıncısı iptal edilmişti. Haziran 2016'da normalleşme sürecinin başlamasıyla ÜDİK toplantısının hazırlıklarına başlandı.
Hedef normalleşmenin tamamlanması
ÜDİK toplantısının hazırlıklarını yürüten Türk yetkililerin AA'ya verdiği bilgilere göre temel hedef, uçak krizi sonrasında Rusya'nın "tedricen düzeltme" kararı aldığı ilişkilerdeki normalleşmenin tamamlanması.
Fetullahçı Terör Örgütü'nün 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında, Türkiye'ye desteğini ilk belirten yabancı liderin Putin olması Ankara için ayrı bir değer taşıyor.
Türkiye açısından, liderler arasındaki güçlü güven ilişkisinin Rus yönetiminin alt katmanlarına da yayılması gerektiği konusu önemli noktalardan birini oluşturuyor. Böylelikle liderlerin aldığı kararların teknik düzeyde süratle hayata geçirilebileceği düşünülüyor.
Rusya'nın Türk vatandaşlarının vize ve çalışma izinleriyle Türk şirketlerinin kamu ihalelerine katılımı ve tarım ürünleri ithalatında getirdiği kısıtlamaları ÜDİK toplantısında büyük ölçüde kaldırabileceği beklentisi yüksek. Buna karşın Rusya'nın iç piyasa şartları nedeniyle, Türk tarım ürünlerine yönelik bazı kısıtlamaların süreceği de öngörülüyor.
Ankara ve Moskova, iki halk arasındaki etkileşimi artırmak için kültür ve turizm alanında kararla adımlar atmaya hazırlanıyor. ÜDİK toplantısında tarafların imza atması beklenen anlaşmalar arasında 2019 yılının "Kültür ve Turizm Yılı" ilan edilmesi de yer alıyor.
Taraflar bu şekilde normalleşme sürecinin kurumsal mekanizmalara bağlanarak tamamlanması, "24 Kasım öncesi"nindeki düzeyin daha da ilerisine taşınması için de kısa vadede kayda değer adımlar atılmasını amaçlıyor.
Suriye ana gündem maddesi
Türkiye ve Rusya, doğu Halep'teki nüfusun tahliyesinden başlayarak Suriye krizinde oldukça yakın bir işbirliğine girdi. İki ülkenin girişimi ve garantörlüğünde 30 Aralık'ta ülke genelinde ilan edilen ateşkes, Beşşar Esed ordusu ve İran destekli grupların sistematik ihlallerine rağmen, savaşın şiddetini düşürmede başarılı oldu.
Öte yandan Rusya, Astana sürecinde taahhüt ettiği ateşkesi uygulatma konusunda rejim ve İran üzerinde yeterli baskıyı kurmadı. Bu durum Cenevre'de ay sonuda 6. turuna geçilmesi kararlaştırılan siyasi çözüm girişimlerini zora sokmuş durumda. Rejim ve İran, askeri dengelerin kendi lehlerinde olduğu düşüncesiyle savaşı sürdürmenin yollarını arıyor.
ABD'nin Suriye krizinde pasif bir tutum izlediği bu dönemde, Türkiye Suriye'de siyasi geçiş için Rusya'dan çok daha etkili bir rol oynamasını, rejimi barışa zorlamasını istiyor.
NATO'nun Karadeniz'de varlığı Rusya'nın NATO üyesi Türkiye ile Karadeniz'de güven ve istikrar konularını ÜDİK Toplantısı'nda gündeme getirmesi bekleniyor.
ÜDİK Toplantısı'nda Türk ve Rus yetkililer arasında Ukrayna ve Kırım konusunun da ele alınması öngörülüyor.
Muhabir: Şerife Çetin
