Türkiye 'Medeniyetler İttifakı' girişimini tekrar canlandırıyor

ANKARA - TEVFİK DURUL

Türkiye, İspanya ile eş başkanlığını yürüttüğü Medeniyetler İttifakı (Mİ) girişimini yeniden canlandırıyor.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 19-20 Kasım'da Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in ev sahipliğinde New York'daki BM Genel Merkezi'nde düzenlenecek Medeniyetler İttifakı (Mİ) 8'inci Küresel Forumu'na katılacak.

Çavuşoğlu, medeniyetler ve kültürler arası diyaloğu dini boyutuyla beraber canlandırmak ve aşırı akımların önünü kesmek için kurulan ittifakın yeniden canlandırılması için söz konusu forum kapsamında ABD'de temaslarda bulunacak.

Mİ, İspanya eski Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero’nun teklifi üzerine, o dönemde Başbakanlık görevini yürüten Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Zapatero tarafından 2005 yılında başlatılmıştı.

Sonrasında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterliği tarafından da benimsenerek bir BM girişimi halini alan Mİ, Müslüman ülkeler ile Batılı toplumlar arasında karşılıklı şüphe, korku ve kutuplaşma ortamının, çeşitli aşırı unsurlarca istismar edilmesini önlemeyi amaçlıyor.

İttifak, ilk aşamada uluslararası istikrarı tehdit edebilecek dereceye yaklaşan bu durumun daha da kötüleşmesini ancak kapsamlı bir koalisyonun önleyebileceği anlayışından hareket etmiş ve kültürler arasında karşılıklı saygı yoluyla bu eğilime karşı koymayı hedeflemişti.

Girişim, tüm toplumların kalkınma, güvenlik, çevre ve refah konularında birbirlerine bağımlı oldukları konusunu esas alarak, ön yargı, yanlış algılama ve kutuplaşmayla başa çıkmak amacıyla ortak siyasi bir irade oluşturma noktasından yola çıkmıştı.

Başlatıldığı günden bu yana artan bir görünürlük kazanan girişim, dünyanın farklı coğrafyalarında kabul gören bir proje konumuna geldi.

BM çatısı altında kurulan Mİ Dostlar Grubu’nun ülke ve uluslararası kurumlardan oluşan üye sayısı, Mayıs 2017 itibariyle 146’ya yükselmiş durumda.

Girişime ilişkin eş güdümü sağlamak ve ittifakın idari işlerini yürütmek üzere BM bünyesinde New York’ta bir Sekretarya bulunuyor. Sekretarya, uluslararası planda ittifakın tanıtımını yapıyor ve Mİ’nin dört sacayağı olan medya, gençlik, göç ve eğitim alanlarında somut projeler yürütüyor.

BM Genel Sekreteri tarafından ilk Mİ Yüksek Temsilciliğine Nisan 2007'de Portekiz eski Cumhurbaşkanı Jorge Sampaio atanmıştı. Bu görevi Ocak 2013'den bu yana Katarlı Nassir Abdulaziz Al-Nasser yürütüyor.

Mİ’ye ilişkin 96 ülkenin eş sunucu olduğu ilk karar tasarısı, 10 Kasım 2009 tarihinde BM Genel Kurulunda oylamayla kabul edilmişti.

Bu gelişme, Mİ çalışmalarının uluslararası toplum tarafından takdir edilerek onaylandığını ve yürüttüğü projelerin desteklendiğini de ortaya koymuştu.

Sonrasında ittifakın etkinliğini ve görünürlüğünü artırmak ve BM bütçesinden katkı alabilmesine imkan vermek amacıyla hazırlanan “Barış Kültürü” gündem maddesi masaya yatırıldı.

BM üyesi 101 ülkenin ortak sunucusu olduğu ikinci karar tasarısı, 6 Temmuz 2015 tarihinde kabul edilmişti. Bu kararla, Medeniyetler İttifakı’nın BM içindeki yeri daha da sağlamlaştırıldı.

Küresel Forumlar, Medeniyetler İttifakı girişiminin en üst düzeyli ve siyasi nitelikli toplantılar olarak dikkati çekiyor.

Küresel Forumlar, sırasıyla 2008'de Madrid, 2009'da İstanbul, 2010'da Rio, 2011'de Doha, 2013'de Viyana, 2014'de Bali ve 2016'da Bakü de düzenlenmişti. Bu forumlara Mİ Dostlar Grubu üyelerinden hükümet, uluslararası kurum, sivil toplum ve özel sektör temsilcileri katılmıştı.

Diğer yandan İttifak’ın mali alanda yaşadığı sıkıntılara kalıcı çözüm getirmek amacıyla geliştirilen mali takviye mekanizmasının ilk taahhüt toplantısı “İstanbul İştirakçiler Forumu” başlığıyla 31 Mayıs-1 Haziran 2012'de İstanbul’da düzenlenmişti.

Küresel mali krizin etkilerinin devam ettiği bir ortamda BM 66'ıncı Genel Kurul Başkanı Nassir Abdulaziz Al-Nasser ile BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun’un yanı sıra Mİ Dostlar Grubu üyelerinden 70 ülke ve 20 uluslararası kuruluşun temsilcilerinin katıldığı İstanbul İştirakçiler Forumu’nda İttifak için yüksek meblağda taahhüt sağlanması, Mİ’nin dünya kamuoyundaki itibar ve önemini pekiştirmişti.

Bu sayede Türkiye'nin, uluslar, kültürler ve medeniyetler arası diyalog, uyum ve iş birliği alanındaki öncü rolü teyit edilmişti.

Kaynak: AA