Türkiye'de keşfedilen 'haslale' literatüre girdi

İZMİR - EŞBER AYAYDIN

Halk arasında "ters lale" olarak bilinen "fritillaria" cinsine ait yeni bir tür keşfedildi.

Eczacı Rıfat Özdemir ve İngilizce öğretmeni Bülent Elmas, Fethiye sınırları içerisindeki 1650 rakımlı Akdağ mevkisinde çıktıkları dağ gezisinde Kastabara (Deliklitaş) antik kalıntıları yakınlarında daha önce görmedikleri ters laleye rastladı.

Geçmişte de iki yeni bitki türünün bulunması konusunda çalışma yapan iki doğasever, buldukları bitkinin de yeni bir tür olduğunu düşünerek Ege Üniversitesi (EÜ) Botanik Bahçesi ve Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezine başvurdu.

Konunun uzmanı Aksaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehtap Tekşen ile gezginlerin çiçeği bulduğu araziye giden ve yerinde inceleme yapan bilim insanları, bunun halk arasında "ters lale" olarak bilinen "fritillaria" cinsine mensup yeni bir tür olduğunu saptadı.

Keşifçilerin soyadlarına atfen "fritillaria ozdemir-elmasii" adı verilen yeni bitki türü, Türkçe olarak ise "haslale" olarak kayıt yapıldı.

AA muhabirine açıklama yapan EÜ Botanik Bahçesi ve Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Yıldırım, "yurttaş bilginler" diye tabir ettiği doğaseverlerin hobi amaçlı yaptıkları geziler sırasında farklı türlerle karşılaşabildiklerini, onların duyarlılığı sayesinde bilim dünyasına yeni bir tür kazandırdıklarını bildirdi.

Yaptıkları inceleme ve analizler sonucu bitkinin dünyada tanımlanmamış olduğunun farkına vardıklarını aktaran Yıldırım, bitkiyi keşifçilerin soyadlarıyla isimlendirerek Resimli Türkiye Florası'nda yayınladıklarını, bilim dünyasına tanıttıklarını dile getirdi.

Bitkinin isminin popülasyonunu ilk keşfeden Rıfat Özdemir ve Bülent Elmas'ın soyadına atfen "fritillaria ozdemir-elmasii" olarak adlandırıldığını aktaran Yıldırım, bitkiye Türkçe olarak da "Haslale" ismini verdiklerini söyledi.

Hasan Yıldırım, çok naif bir duruşu olan ters lalelerin ağırlıklı olarak Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yayılış gösterdiğini belirterek sarı, kırımızı, mor, pembe gibi renklerde olabildiğini söyledi.

Yeni keşfedilen haslalenin ise kırmızı ve mor arasında bir renge sahip olduğunu anlatan Yıldırım, şöyle konuştu:

"Bu bitki grubunun dünyada yayılışına baktığımız zaman 170'e yakın türle temsil edildiğini görmekteyiz. Ülkemizde ise keşfettiğimiz tür olan "fritillaria ozdemir-elmasii"ye kadar 43 türün varlığı bilinmekteyken bu türle sayı 44'e yükseldi. Bu 44 türün 21'i ülkemize has endemik bitkilerdir. Bu oldukça önemli. Bunlar soğanlı ve yumrulu bitkilerdir. Genelde yüksek dağlarda yayılış gösteren, zor şartlarda, toprak altında soğan formunda yaşayan bitki türüdür. Erken baharla birlikte Doğu Anadolu Bölgesinde bu grup için kullanılan 'ağlayan gelin' tabirinde olduğu gibi boyunları eğip toprağın yüzeyine çıkan bir bitki grubudur."

Yıldırım, Haslale'nin yayılış gösterdiği alanda ciddi bir tarlalaşma tespit ettiklerini, bu türün gelecek nesillere devamını sağlamak için koruma çalışması yapılmasının şart olduğunu da kaydetti.

Kaynak: AA