Türkiye’de ilk defa ikinci dondurma yöntemiyle bebek

Sağlık Bakanlığı’nın geçen yıl üreme kapasitesini korumak isteyen pek çok kadına yumurtalarını dondurabilme izni çıkarttı. Bakanlığın düzenlemesi ile önceden sadece kanser hastası kadınlara imkan tanınırken, bugün erken yaşlarda yumurtalık rezervi azalmış veya erken menopoza girme riski bulunan kadınlara yumurtalarını dondurabilme şansı tanındı.

KADINLARIN ARTIK GÜVENCESİ VAR

İzmir Üniversitesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı ve Tüp Bebek Merkez Direktörü Prof. Dr. Ahmet Zeki Işık, anne adayının yumurtalığından alınmış yumurtanın özel yöntemle dondurulması ve ileri bir zamanda kullanmak için muhafaza edilmesinin sağlandığını anlattı.Prof. Dr. Ahmet Zeki Işık, Türkiye’de ilk defa yumurtanın ikinci kez dondurulmasıyla gebelik sağlandığını belirterek şöyle konuştu: “Eskiden kanser olmuş veya ağır bir hastalık sebebiyle kemoterapi alacak hastalarda bekarken yapacak bir şeyimiz yoktu. 

Çünkü kocası yok neyi donduracağız? Yumurtayı donduramıyorduk. Şimdi yumurta dondurma teknolojisinin ilerlemesiyle bu insanlarda da yumurta dondurmayı sağlayabiliyoruz. Örneğin lenfoma olmuş ve kemoterapi başlanacak bir hastamız vardı. Yumurtalarını aldık, 20’ye yakın yumurtasını dondurduk. Lenfoma tedavisini görecek ve ardından yüzde 80 iyileşecek. Ama eskiden olsaydı yumurtalık bitecek ve bir daha çocuk sahibi olmayacaktı. Şimdi hiç değilse bir güvencesi var. Artık yumurtalık rezervi azalmış bekar hanımlara avantaj sağlandı. Bu hanımların yaşları ne olursa olsun eğer üreme kabiliyetleri yaşıtlarına göre azalmış ise bir heyet raporu çıkarıldıktan sonra yumurtalarını dondurma şansı geldi.”

Yumurtaların dondurulma işleminin 4-5 yıldır uygulandığını belirten Işık, Amerikan Üreme Sağlığı Cemiyeti ile Amerikan Gıda ve İlaç Cemiyetinin (FDA) daha geçen yıl dondurulmuş yumurta kullanımını deneyselden çıkarak rutin bir klinik uygulamasına geçtiğini dile getirdi.

“BİRÇOK KADIN FARKINDA OLMADAN YUMURTALIKLAR AZALIYOR”

Yumurta rezervinin azalma göstermesinin sinsi olarak ilerlediğine dikkat çeken Işık, “Bu çok önemli bir şey çünkü sinsi olarak bu 30’lu yaşların hemen başında başlayabiliyor. Bir çok hanım farkında olmadan, adetlerinde bir değişiklik olmadan, bir sıkıntı olmadan esasında üreme kabiliyetlerinde ciddi bir azalma ile karşı karşıya kalıyor” diye konuştu.

TÜRKİYE’DE İLK DEFA

Türkiye’de ilk defa dondurdukları yumurtayı çözdükten sonra tekrar dondurma işlemi göstererek gebelik sağladıklarını anlatan Işık, şunları söyledi: “Bizim vakamız enteresan bir vaka şöyle ki eşinde bir sperm verme problemi olduğu için uygulama günü yumurtalarını dondurduk ve daha sonra çözüldü. Eşinden daha önceki dönemlerde aldığımız sperm ile döllendi, tek embriyo transferi yapıldı ve gebe kalamadı. Fakat o döllenmeden elde edilen yani dondurulup çözülen yumurtaların döllenmesiyle elde edilen embriyolar tekrar donduruldu. 

Ve onların çözülmesinden şu an sağlıklı bir gebelik devam ediyor. Bu Türkiye’de bir ilk olduğu için ve dondurma teknolojisi ile üst üste iki defa dondurulup yeniden çözülüp üstelik de yumurtadan yani dondurulmuş yumurtadan elde edilmiş ilk gebeliktir.”Karşılaştıkları vakayı ulusal bir kongrede tıp dünyasına sunduklarını belirten Dr. Ahmet Zeki Işık, vakada ikinci kez yumurtaların dondurulmasıyla gebe kalmasının oldukça ses getirdiğini ifade etti.

BULUĞ ÇAĞINI GEÇMİŞ BÜTÜN KADINLARA UYGULANIYOR

Buluğ çağından sonra bütün hanımlara artık yumurtalarını dondurma şansı tanındığını aktaran Işık, sözlerine şöyle devam etti: “Burada güzel taraf bekar, ağır hastalık geçiren, kanser hastaları (lenfoma, göğüs, rahim, bağırsak, lösemi gibi) bir sürü hastalıkta ve kemoterapi alacak bekar hanımlarda bir umut kaynağı tanınmış oluyor. Çünkü evlilerde zaten embriyo dondurulması 20 yıla yakın yıldır yapılıyor. 

Evlilerde tüp bebek yapar gibi embriyoları dondurduğunuz zaman ciddi bir şans tanıyorsunuz zaten ama bekarsa kadın ne yapacaksınız? Artık güvenilir bir şekilde yumurta hücreleri dondurulabiliyor, saklanabiliyor, daha sonra döllenip çocuk sahibi olmalarında faydası olabiliyor. Ve artık bu vaka nedeniyle bildiğimiz bir şey daha var, tekrar yumurtadan elde edilen embriyo dondurulduğu zaman tekrar çözüldüğünde yine gebelik sağlıyor ve hastaya ciddi bir servis vermiş oluyoruz.”

TEK KISTAS YUMURTA REZERVİNİN AZALMASI

Bekar kadınlarda tek kıstasın kendi yaşıtlarına göre yumurtalık rezervinde ciddi bir azalma veya yaşından dolayı ileriye dönük yumurtalık rezervinde bir azalmayla karşı karşıya olması olduğunu dile getiren Işık, doktorların rapor çıkartarak yumurta dondurma işleminin yapıldığını ve ileri ki dönemlerde kullandığını aktardı.

“KADINLARA ŞANS VERİLMEMESİ CİNSİYET AYRIMCILIĞIDIR”

Sağlık Bakanlığının bekar kadınlara da imkan tanımasının çok önemli bir gelişme olduğunu vurgulayan Işık, toplumda bu anlamda farkındalığın artması gerektiğini söyledi.Sivil toplum örgütlerinin de yıllardır bu anlamda adım atılmasını beklediklerini belirten Işık, sözlerini şöyle sürdürdü: “Erkeklerin sperminde azalma olduğunda spermlerini dondurmak çok kolay, teknoloji olarak da uzun yıllardır yapılan bir şey. Ama kadınlarda bu şansın verilmemesi bir cinsiyet ayrımcılığıdır. Şu an bu giderilmiş oldu. Dünya şunu tartışıyor. Genç yaştaki hanımların yumurtaları daha sağlam ve daha sağlıklı. 

Acaba herkes genç yaşta iken yumurtayı dondursa mı ama bu çok felsefi ve toplumun tartışması gereken bir konu. O zaman toplumun evlenme akdi, evlilik şekli ve doğum alışkanlıklarında değişiklik yapabilecek bir şey yani bu çok ciddi bir karar. Bunda toplumun oturup kanaat liderlerinin ikna olması lazım ki böyle bir uygulamaya geçilsin. Ama bunda ikna olacak bir şey yok. Çünkü yumurtalık rezerv azalmaya yüz tutmuş, kadının ileriye dönük gebe kalma azalmış. 

Niye bu şansını en azından sınırda da olsa yakalayıp hiç değilse kullanmasına müsaade etmeyelim. Hekimlerin onay vermesi ve heyet raporunun çıkması ile şansını kullanmaya devam ediyor. Daha önce ikinci defa dondurulmuş embriyodan sağlamış olduğumuz gebelikler vardı ama yumurtanın daha kırılgan, dondurulmaya daha dirençsiz olduğu düşünülüyordu. Bunun olmadığını gördük bu yeni teknikle ve bu da çok güzel karşılandı. Bize de güven verdi, bizi de rahatlattı. Biz de yaptığımız işe şu an daha sahip çıkarak yapıyoruz.”

YÜZDE 90 BAŞARI

İkinci kez yumurtanın dondurularak gebe kalma yönteminin de hastalara en az embriyo döllenmesi kadar şans sunduğunu belirten Işık, “Dondurma teknolojilerinde şok dondurmayla embriyo da yüzde 90’ın üzerinde bir canlılık sağlıyoruz. Yumurta da yüzde 80-90 yani yine bu yakın bir canlılık sağlıyoruz” dedi.