'Tiyatroya adanmış ömür: Hasan Nail Canat'

İSTANBUL - Aişe Hümeyra Bulovalı

Hasan Nail Canat, 25 Ekim 1943'te Kayseri'de dünyaya geldi. İlk, orta ve lise öğrenimi Kayseri'de tamamlayan Canat, Kayseri İmam Hatip Lisesi yıllarında arkadaşları ile okul müsamerelerinde sahneye koyduğu oyunlarla sanat yaşamına ilk adımını attı.

Mezuniyetinin ardından tiyatroya devam etmek isteyen Canat'ı, babası "Tiyatrocu mu, soytarı mı olacaksın" sözleriyle engellemek istedi. Küçük yaşlardan itibaren geleneksel tiyatroya gönül veren usta isim, 1967'de "Yalnızlar Rıhtımı" isimli şiir kitabını kaleme aldı.

Hasan Nail Canat, 1968'de Rusya'nın Bolşevik ihtilalinde Türk kökenlilere yapılan zulümden etkilenerek yazdığı "Moskof Sehpası" adlı ilk tiyatro oyunu, gördüğü yoğun ilgi sonucu bin 200 kez sahnelendi. Oyunu izleyen babasının, "Oğlum, oyununu heyecanla seyrettim. Yanılmışım. Artık seni özgür bırakıyorum. Sanatını Allah yolunda kullandığın müddetçe yolun açık olsun." sözleriyle onayını alan Canat, ilk eseriyle geniş kitlelelere ulaşmayı başardı.

Üstad Necip Fazıl Kısakürek'in sohbetlerine de katılan Canat, Hilal Tiyatrosu'nu kurarak turnelerle Anadolu'yu gezdi. Daha sonra "Geceoyuncuları Topluluğu"nu kuran Canat, oyuncu Ulvi Alacakaptan ile Birlik Sanat'ın da kurucuları arsında yer aldı.

Canat, 12 Eylül 1980 darbesinden sonra zorunlu olarak tiyatro hayatına ara vererek "Bir Küçük Osmancık Vardı", "Nur Dağındaki Çocuk", "Yaralı Serçe","Günahkar Baba","Yasemen","Kırımlı Murat Destanı", "Bir Avuç Ateş", "Gül Yarası" ve "Kiralık Zindan" olmak üzere 9 kitap kaleme aldı.

İnanç ve ahlak konularını ele alarak eserler üreten sanatçı, yazıp yönettiği "Günahkar Baba", "Dilsiz Şeytan", "Bir Avuç Ateş", "Afganistan Dramı", "Bir Demet Gençlik", "Ebabil Kuşları", "Bana Mahşeri Anlat", "Sokak Kızı Elif", "Süper Bekçi", "Mindrella", "Cimcime Tavşan", "Aynalar Yolumu Kesti" isimli eserlerde rol aldı.

"Moskof Sehpası" isimli ilk tiyatro eserini "Kırımlı Murat Destanı" başlığıyla kitap haline getiren Canat'ın "Bir Küçük Osmancık Vardı" eseri, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan "Yüz Temel Eser" arasında yer aldı. Sanatçının "Bir Avuç Ateş" isimli romanı ise yönetmen Mesut Uçakan tarafından "Çöküş" adıyla beyaz perdeye aktarıldı.

Canat, "Reis Bey", "Minyeli Abdullah", "Sahibini Arayan Madalya", "Çizme", "Sürgün", "Beşinci Boyut", "Bize Nasıl Kıydınız?" ve "Gülün Bittiği Yer" gibi filmler ile "İnsanlar Yaşadıkça", "Kaşağı", "Müslüman'ın 24 Saati", "Müslüman'ın 365 Günü", "Sır Kapısı", "Deli Yürek" ve "Ekmek Teknesi" dizilerinde de rol aldı.

Marmara FM'de "Gece Fırtınası" adlı bir program da yapan Canat, "Sanat Hakk içindir" felsefesinden hareketle, dini, ahlaki ve sosyal konuları eserlerine ve sahne hayatına taşıdı.

Evli ve 4 çocuk babası Canat, geçirdiği kalp krizi sonucu 21 Ekim 2004'te vefat ederek, Eyüp Mezarlığı'na defnedildi

Sanat hayatı boyunca 40 yılını tiyatroya veren Canat'ın ismi İstanbul Bağcılar'da bir kültür merkezine, Üsküdar Altunizade Kültür Merkezi'nin sahnesine, Kahramanmaraş Elbistan'da anfi tiyatroya, Eyüp'te bir sanat akademisine verildi.