TBMM (AA) - Tarım ve Orman Bakanlığı ile bağlı ve ilgili kuruluşlarının 2021 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda sunum yapan Pakdemirli, bakanlık olarak 2021'i su ve sulamada hamle yılı olarak kurguladıklarını söyledi.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, pandemi sürecinde bakanlığının yürüttüğü faaliyetlere işaret ederek, "Pandemi sürecinde gıda arzı ile ilgili hiçbir sıkıntı yaşamadık. Perakende zincirlerini yönlendirmemiz sayesinde yurt dışındaki market manzaralarını çok şükür ülkemizde görmedik. Bu süreçte bakanlık olarak gıda ihtiyacını karşılayacak ürün stoklarını kontrol ederek fiyat artışlarının yaşanmaması için takiplerimizi devam ettirdik." diye konuştu.
Bu süreçte tarımsal desteklerin yüzde 84'ünü, yani 18,4 milyar lirayı çiftçilere ödediklerini anımsatan Pakdemirli, şeker fabrikalarındaki etil alkol satışını, kolonya ve dezenfektan üretimine aktardıklarını belirtti.
Tarım, orman ve balıkçılık sektörünün son 17 yılın 14'ünde büyüme göstererek ortalama yüzde 2,8 büyüdüğüne ve bugün önemli birçok Avrupa ülkesini geride bıraktığına dikkati çeken Pakdemirli, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin sağladığı hızlı karar alma mekanizması ile 2018'i yüzde 2,1 ve 2019'u ise yüzde 3,7 büyüyerek tamamladık. Sektör, 2020'nin ilk çeyreğinde yüzde 2,6 ve ikinci çeyreğinde ise yüzde 4 ile ilk altı ayda ortalama yüzde 3,5 büyüdü. Yani son iki yılda hasılamızı toplamda yüzde 47 artırdık. 2020'nin ilk yarısında tarımsal gayri safi yurt içi hasıla bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13,4 artış göstermiş ve 84,4 milyar lira olarak gerçekleşmiştir. Ülkemiz tarımda net ihracatçı ülke konumundadır. 2019'da 193 ülkeye, 1827 çeşit tarımsal ürün ihraç ettik. 18 milyar dolarlık tarımsal ihracatla, 5,3 milyar dolarlık dış ticaret fazlamız bunun ispatıdır. 2020'nin ilk 9 ayında ise pandemiye rağmen 13,3 milyar dolar tarım ve gıda ürünleri ihracatı yaptık, 3,6 milyar dolar dış ticaret fazlası verdik. Böylelikle tarımsal dış ticaretimiz son 18 yılda 5 kat artış göstermiş oldu."
Pakdemirli, hayvansal ürün ihracatında Cumhuriyet tarihinin rekorunun kırıldığının altını çizerek, "Canlı hayvan, hayvansal ürün ve su ürünleri ihracatımız 9,5 kat arttı. Su ürünleri ihracatımız da son 18 yılda yüzde 645 oranında arttı." dedi.
"Türkiye orman varlığında 26. sıraya yükseldi"Türkiye'nin orman varlığı bakımından dünyada 47. sıradan 26. sıraya yükseldiğine işaret eden Pakdemirli, orman ürünleri ihracatının ise 8 kat artışla 826 milyon dolar düzeyine ulaşıldığını ve Cumhuriyet tarihinde ilk defa 479 milyon dolar ihracat fazlası verildiğini bildirdi. Pakdemirli, "2019 yılı odun dışı orman ürünleri ihracatımız 1,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiş, 2020 sonuna kadar da 1,3 milyar dolar olmasını bekliyoruz." ifadesini kullandı.
Pakdemirli, bu yılın ekim ayı itibarıyla 18,4 milyar lira destekleme ödemesi yaptıklarını ve ödemelerin devam ettiğini anlatarak, "Son iki yılda desteklerimizi yüzde 52 artışla 22 milyar liraya çıkardık. 2018'den Ekim 2020'ye kadar toplamda 50 milyar lira destek ödemesi yaptık. 2021'de ise üreticilerimize 1 milyar lira ilave ödenekle birlikte toplam 23 milyar lira destek vermiş olacağız inşallah." bilgisini verdi.
Hayvancılık destekleri kapsamda bu yılın sonuna kadar 6,6 milyar lira ödeme yapmış olacaklarına dikkati çeken Pakdemirli, son 2,5 yılda ise toplam 15,5 milyar lira destek ödediklerini vurguladı.
"Milletvekillerinden de kampanyaya destek bekliyorum"Bakan Pakdemirli, 15 yıl sonra topladıkları Tarım Orman Şurası kapsamında, ocak ayında açıklanan 38 eylemden 9'unu şu ana kadar tamamladıklarını ifade etti. Pakdemirli, şurada alınan kararlar kapsamında sözleşmeli üretim modelini geliştirmek ve tarım sektörünün tüm paydaşlarını dijital bir platformda buluşturmak için Dijital Tarım Pazarı'nı (DİTAP) tasarladıklarını ve Dijital Tarım Orman Akademi'sini hizmete aldıklarını bildirdi.
İsrafla mücadelede dünyaya örnek olacak büyük bir proje olan "Gıdanı Koru, Sofrana Sahip Çık" kampanyasını başlattıklarını anımsatan Bekir Pakdemirli, "Gıdanı Koru-Sofrana Sahip Çık kampanyası kapsamında, çevresel sorumluluk için toplanan en çok dijital imza ile minimum limit olan 250 bini geçerek 400 bine yaklaştık ve bakanlık olarak bir Guinness rekoru daha kırmayı hedefliyoruz. Siz değerli milletvekillerimizden de 'sofranasahipcik.com' internet sayfasına girerek kampanyamıza katılmanızı, kayıp ve israf farkındalığına sahip çıkmanızı bekliyorum." değerlendirmesini yaptı.
"Günlük israf edilen ekmek, 4,9 milyon adet"Pakdemirli, Türkiye'de günlük israf edilen ekmek miktarının 4,9 milyon adet olduğunun altını çizerek, "Sebze ve meyvelerin yüzde 50'si kayıp. Hizmet sektöründe işletme başı yılda 4,2 ton gıda, 2 bin litre içecek israf ediliyor. Her yıl 18,8 milyon ton gıda çöpe gidiyor. Bu da yılda yaklaşık 625 bin çöp kamyonunun taşıdığı çöp miktarı demek." diye konuştu.
"Tarımın Geleceği, Geleceğin Tarımı Platformu"nu oluşturduklarını belirten Pakdemirli, şöyle devam etti:
"Tarım sektöründe sahip olduğumuz potansiyelimizi, dinamiklerimizi ve küresel gelişmeleri, yatırımcılarımız ile paylaştık. İş dünyasının görüş ve önerileri alarak değerlendirdik. İl ve ürün bazında yatırım rehberleri hazırladık. Bu sayede tarım-sanayi entegrasyonunun sağlanmasını ve yeni yatırımcıların tarıma kazandırılmasını hedefliyoruz."
"İHA ve uydu teknolojilerini kullanıyoruz"Bu yılı bakanlık olarak dijitalleşme yılı olarak kurguladıklarını anımsatan Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli, şunları kaydetti:
"Akıllı küpe, elektrikli traktör, e-Tarım portalı, İHA kullanımı ve uydu teknolojileri öne çıktı. Bakanlık olarak uydu görüntüleri sayesinde tarım ve orman varlığımızı ile su kaynaklarımızı izleyebiliyor, gelişmeleri takip ederek gerektiğinde sorunlara anında çözüm üretilebiliyoruz. Uydu teknolojileri sayesinde tarım arazilerinin ekiliş durumlarını izliyor ve ekili alanlarda haritalama altyapısı oluşturuyoruz. Su ürünleri konusunda kaçak avcılık ile mücadelede uydu, İHA ve diğer uzaktan algılama yöntemlerini kullanarak, teknolojik imkanlardan en üst düzeyde yararlanmaktayız. Meteorolojik gözlemler konusunda da uydular yoğun olarak kullanılmakta."
Pakdemirli, bu yıl bitkisel üretimin 124 milyon ton olarak gerçekleştiğini söyledi.
Pakdemirli, tohumculuk sektörüne son 18 yılda 2,4 milyar liralık destek sağladıklarına dikkati çekerek, geçen yıl tohum ihracatının 149 milyon dolar olarak gerçekleştiğini ifade etti.
Koruma altına alınan 26 büyük ova ile toplam 291 büyük tarımsal ovayı sit alanı ilan ettiklerine işaret eden Pakdemirli, korunan ova sayısını 300'e çıkarmak için çalışmaların devam ettiğini kaydetti.
Pakdemirli, tarımsal hava tahmini mobil uygulamasının yüzde 80 tamamlandığının altını çizerek, yıl sonunda hizmete sunulacağını aktardı. Pakdemirli, denizcilik sektöründe ihtiyaç duyulan meteorolojik bilgilerin sunulması amacıyla hazırlanan Piri Reis Denizcilik internet sayfasının da yıl sonunda hizmete gireceğini bildirdi.
Yem bitkilerine, bu yıl 791 milyon lira destek ödemesi yapıldığını belirten Pakdemirli, yem bitkisi ekiliş alanlarının arttığını vurguladı.
Pakdemirli, bu yıl 1,1 milyon gıda denetimi yapıldığının altını çizerek, "Özellikle pandemi sürecinde kontrollerimizi daha da artırdık. 2020 yılında taklit tağşiş yapan firmaları 5 kez kamuoyuna duyurduk. Ambalajlı gıdaların etiketinde enerji ve besin ögelerinin miktarının belirtilmesi ile toplu tüketim yerlerinde alerjen bildirimini 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren zorunlu hale getirdik. 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren, gıdalarda trans yağ içeriğinin yüzde 2'nin üzerinde olmasına izin verilmeyecektir. Ülkemizde trans yağ ile ilgili uygulamaya, Avrupa Birliği'nden 3 ay önce geçilmiş olacaktır." diye konuştu.
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında, bugüne kadar 11 bin 554 projeye, 3,14 milyar lira hibe desteği sağladıklarına işaret eden Pakdemirli, "2020 yılında 13. etap kapsamında, şu ana kadar 210 milyon lira hibe desteği ödedik. 581 proje tamamlanarak faaliyete geçmiştir. 2 bin 216 projeye 681 milyon lira hibe desteği vereceğiz. Avrupa Birliği (AB) Kırsal Kalkınma Programı I (IPARD) ve IPARD-II kapsamında sözleşmesi imzalanan 16 bin 569 proje ile yatırımcılara yaklaşık 4,3 milyar lira hibe desteği ödedik." ifadelerini kullandı.
Pakdemirli, bitkisel ürün sigortası bünyesindeki ağaç fidan sigortasında, çay, çam fıstığı ve sumak ürünlerinin teminat altına alındığını anımsatarak, 2021'den itibaren narenciye ve üzüm için sıcak hava zararının da teminat kapsamına alınacağını söyledi.
Türkiye'nin dünyada en fazla ağaçlandırma yapan ilk üç ülke arasında olduğuna dikkati çeken Pakdemirli, "2020 yılı sonu itibarıyla orman varlığımızın 22,9 milyon hektar olmasını ve ülkemiz yüz ölçümünün yüzde 29,4'ünü kaplamasını hedeflemekteyiz." dedi.
"İlk kez orman yangılarıyla mücadele için İHA'ları kullanmaya başladık"Pakdemirli, yangına ilk müdahale süresini 12 dakikaya düşürdüklerini belirterek, şunları kaydetti:
"2020 yılında orman yangınlarıyla mücadele hizmetlerinde 27 su atar helikopter, 2 amfibik uçak, 1 insansız hava aracı, 6 idari helikopter olmak üzere, toplam 2 bin 597 adet taşıt kullanıyoruz. Ormanlarımızı 776 kuleden 7 gün 24 saat gözetliyoruz. 117 gözetleme kulesinde 254 kamera kullanıyoruz. Ayrıca, insansız gözetleme kulelerini hizmete aldık. Projenin tamamlanmasıyla 2023 yılına kadar, yıllık 60 milyon lira tasarruf sağlamış olacağız. Ülkemizde askeri amaçlar dışında ilk kez orman yangılarıyla mücadele için İHA'ları kullanmaya başladık."
2021'in su ve sulama yatırımlarında hamle yılı olacağının altını çizen Pakdemirli, şöyle konuştu:
"2021 yılında su yatırımlarına ayrılan ödenek, 2020 yılı sene başına göre yaklaşık 2,4 kat daha fazladır. Bu kapsamda GAP ve KOP başta olmak üzere sulama yatırımlarını hızlandırarak verimli topraklarımızın bereketine bereket katacağız. 81 ilimiz için hazırladığımız İçmesuyu Eylem Planları ile 2040, 2050 ve 2071 yıllarına kadar içme suyu ihtiyaçlarının karşılanması hedefi doğrultusunda, şehirlerimize memba kalitesinde içme suyu temin çalışmalarımız devam etmektedir. Hidroelektrik enerjide yıllık 106 milyar kilovatsaat olan üretim potansiyelimizi, 2020 yılı sonunda yıllık 110 milyar kilovatsaate, 2023 yılında ise yıllık 135 milyar kilovatsaate ulaştıracağız."
Pakdemirli, tamamlandığında sınıfında dünyanın en yüksek 3. büyük barajı olacak Yusufeli Barajı'nın milli ekonomiye yıllık 1,6 milyar lira katkı sağlayacağına işaret ederek, ekim ayı sonu itibarıyla barajın yüzde 85'nin tamamlandığını aktardı. Pakdemirli, 2023'e kadar yer üstü barajlarının yapılamadığı coğrafyalarda 100'ün üzerinde yer altı barajı inşa etmeyi hedeflediklerini sözlerine ekledi.
Pakdemirli, bakanlığın, 60 araştırma enstitüsü ve bünyesinde çalışan 2000'den fazla araştırmacı ile güçlü bir Ar-Ge altyapısına sahip olduğunu söyledi.
Ar-Ge projelerine sağlanan destekler kapsamında, 2007-2020 yılları arasında yapılan 1896 başvurudan 429 Ar-Ge projesinin destek kapsamına alındığını kaydeden Pakdemirli, desteklenen 343 projenin sonuçlandığını, 86'sının ise devam ettiğini ifade etti.
Pakdemirli, söz konusu projelere toplam 95,3 milyon lira destek ödemesi yapıldığını dile getirerek, "Bakanlığımız, Ar-Ge Destek Programına, 2020 yılı için 21,4 milyon lira bütçe ayırmıştır. Yerli ve milli teknolojiler geliştirmek için var gücümüzle çalışıyoruz. Ülkemizin ilk yerli ve milli tarla sınıfı diye anılan 105 beygir gücünde, 4 teker tahrikli manevra ve dümenleme kabiliyeti sınıfındaki traktörlere göre iyileştirilmiş Milli Elektrikli Traktör prototipi üretilmiş ve 20 adet için üretime geçilmiştir." diye konuştu.
"TMO kuru kayısı alımına başladı"Pakdemirli, Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) alım yaptığı tüm ürünlerde hasat dönemi öncesinde fiyat açıklayarak üreticileri memnun ettiklerini vurgulayarak, "Bugüne kadar 52 bin üreticiden alımı gerçekleştirilen ürünlerin bedelini, lisanslı depolarda 3 gün, diğer ürünlerde ise 7-10 gün içerisinde ödedik. Cumhuriyet tarihinde ilk kez, TMO, 4 numara kükürtlenmiş kuru kayısı alımına başladı." dedi.
Et ve Süt Kurumu tarafından 2019-2020 yıllarında 259 bin 960 baş hayvan alımı yapılarak 85 bin 965 ton kırmızı et, 8 milyon 362 bin 920 adet kanatlı hayvan alımı yapılarak da 16 bin 278 ton beyaz et üretildiğini kaydeden Pakdemirli, kurum tarafından yetiştiricilere, söz konusu yıllarda, yaklaşık 3 milyar lira ödeme yapıldığını bildirdi.
"Ekim itibarıyla 752 bin ton yaş çay alımı yapıldı"Pakdemirli, süt piyasası düzenleme görevi doğrultusunda Et ve Süt Kurumu tarafından, 4 yılda üreticiden alınan 1,1 milyon ton arz fazlası çiğ sütten 92 bin ton yağsız süt tozu üretildiğini, bu kapsamda süt üreticilerine yaklaşık 1 milyar lira ödeme yapıldığını anlattı.
Türkiye'de üretilen yaş çayın yüzde 50-55'inin ÇAYKUR'un 47 fabrikasında işlendiğine dikkati çeken Pakdemirli, ÇAYKUR tarafından geçen yıl 750 bin ton yaş çay alımı gerçekleştirildiğini söyledi.
Pakdemirli, ekim ayı itibarıyla 752 bin ton yaş çay alımı yapıldığını belirterek, "Yaş çay bedelleri satın almayı takip eden ay içerisinde peşin olarak ödenmektedir. 2019 yılı yaş çay alım bedeli olarak üreticilere 2,6 milyar lira, bu yıl eylül ayı itibarıyla da 1,7 milyar lira ödenmiştir. Çay üreticilerine, bu yıl 245 milyon lira budama tazminatı ödemesi yapılmıştır." şeklinde konuştu.
"Genç girişimcilere yüzde 50 hibeli 500 milyon liraya varan destek"Bakanlığın ileriye dönük hedeflerine de değinen Pakdemirli, mera, yaylak ve kışlakların tespitlerinin tamamlanacağını ve 2,5 milyon dekar alanda mera ıslah ve amenajman projeleri yapacaklarını açıkladı.
Pakdemirli, gelecek yıl çiftçilere yaklaşık 200 milyon liralık bireysel sulama hibe desteği yapmayı planladıklarını dile getirerek, "2021-2025 yılları arası 4. dönem kırsal kalkınma destekleri kapsamında yüzde 50 hibe desteği vereceğiz. Bu kapsamda özellikle kadın, genç girişimcilere ve küçük aile işletmelerine yönelik kurutma, dondurma, konserve yapma ve paketleme faaliyetlerinde yüzde 50 hibeli 500 milyon liraya varan hibe desteği vermeyi hedefliyoruz." bilgisini verdi.
Kırsal Alanda Uzman Eller Projesi'ni 81 ilde uygulamaya koymayı ve 200 milyon lira hibe desteği vermeyi hedeflediklerini aktaran Pakdemirli, gelecek yıl lisanslı depoculuk kapsamında, 170 milyon lira hibe desteği ödemesi yapacaklarını ifade etti.
Pakdemirli, gelecek yıl yurt genelinde atıl, boş ve nadas arazilerinde stratejik önem arz eden ürünlerde yazlık ekiliş uygulamasını ülke geneline yayacaklarını kaydederek, şöyle devam etti:
"Arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetlerinde 2023 hedefimiz 8,5 milyon hektar alanda toplulaştırma çalışmalarını tamamlamak. 2023 yılına kadar orman alanlarını genişleterek ülke yüzölçümünün yüzde 30'u olan 23,4 milyon hektara çıkarmak öncelikli hedeflerimiz arasındadır. Ağaçlandırma ve erozyonla mücadele faaliyetleri olarak 2021 yılında 100 bin hektar alanda çalışma gerçekleştireceğiz. Erozyonla taşınan toprak miktarını 2023 için yılda 130 milyon tona indirmeyi hedefliyoruz."
Bekir Pakdemirli, Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 30 metreye kadar yüksek çözünürlüklü rüzgar tahmin sistemini orman yangınlarını söndürme çalışmalarında ilk defa kullanmaya başladıklarının altını çizerek, bu sistem sayesinde harita üzerinden seçilen herhangi bir yangın noktasına ait rüzgar verilerinin 72 saate kadar 1'er saat aralıklarla Türkiye'yi kapsayacak şekilde üretilmesini planladıklarını anlattı.
İstanbul Havalimanı'na, dünyada sayılı havalimanlarında bulunan Alçak Seviye Rüzgar Kırılımı Uyarı Sistemi kurmayı planladıklarını belirten Pakdemirli, 7 güne kadar yayınlanan hava tahmini periyodunu, 2021 sonunda 15 güne çıkaracaklarını söyledi.
Pakdemirli, Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğünce 2012'de 18 baraj ve 72 adet gölet ve bent daha bitirerek depolama sayısını 1617 adede, kapasitesini 180 milyar metreküpe ulaştırmayı planladıklarını ifade ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Biten sulama tesis sayısını 3 bin 313 adede ve sulamaya açılan alanı 6,9 milyon hektara çıkarmak, toplulaştırmada 44 projeyi daha bitirerek toplamda 307 adede, tescil edilecek alanı 1,3 milyon hektar artırarak 6 milyon hektara, içme suyunda 15 adet daha tesis bitirerek toplam 382 adede, temin edilecek içme suyu miktarını yıllık 4,8 milyar metreküpe çıkarmak, 137 adet daha taşkın kontrol tesisi bitirerek toplam tesis sayısını 10 bin 244 adede çıkarmak hedefimiz olacaktır."
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) olarak 2021'de sertifikalı hububat tohumu satışlarını 240 bin tona çıkarmayı hedeflediklerini aktaran Pakdemirli, "Damızlık sığır varlığının 33 bin başa, damızlık koyun varlığının 235 bin başa, damızlık sığır satışının 3 bin 390 başa, damızlık koyun satışının 24 bin başa, boğa sperması üretiminin 1 milyon doza, kenevir tohumu üretiminin 80 tona çıkarılmasını hedefliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
"Bütçenin yüzde 43'ü tarımsal desteklemeler için kullanılacak"2019 yılı Sayıştay Denetim Raporu'nda, Tarım ve Orman Bakanlığının faaliyetlerine ilişkin 45, döner sermaye iş ve işlemlerine ilişkin 8 olmak üzere 53 bulgunun yer aldığına işaret eden Pakdemirli, Denetim Görüşünün Dayanakları bölümlerinde 13'ü bakanlık faaliyetlerine, 3'ü döner sermaye iş ve işlemlerine ait toplam 16 bulguya yer verildiğini bildirdi.
Pakdemirli, bakanlığın, yasama adına denetim faaliyeti yürüten Sayıştay Başkanlığı'nın tespit ve değerlendirmelerine büyük önem verdiğini ifade ederek, tespit edilen bulguların ve önerilerin gereğinin yapılması konusunda tüm teşkilata talimat verildiğini kaydetti.
Bakanlığın 2021 yılı bütçesinin, bir önceki yıla göre yüzde 27,8 artarak 51,5 milyar lira olduğunu aktaran Pakdemirli, "549 milyon lira olan 2020 yılı Bakanlık merkez yatırım bütçesi, 2021 yılında yüzde 155 artışla 1,4 milyar lira olmuştur. 2021 yılı bütçesinin yüzde 43'ü olan 22 milyar lirayı tarımsal desteklemelerde ve yüzde 34'ü olan 17,5 milyar lirayı ise tarımda verimliliği ve geliri artırmak için yatırımlarda kullanılacağız." diye konuştu.
