Tarihi Yağ Hali'nin son yağcıları

AFYONKARAHİSAR - ARİF YAVUZ

Afyonkarahisar'ın tarihi Yağ Hali'nde haşhaştan yağ üretimi yapan son iki esnaf Halit Taşkın ve Ömer Aydeniz, babadan kalma mesleğini geleneksel yöntemlerle sürdürüyor.

Adeta kent ile özdeşleşen haşhaşın ezmesi ve yağını üreten işletme sayısı her geçen gün azalıyor. İlin yıllar boyunca en önemli ticari merkezlerinden olan Yağ Hali'nde bugün sadece iki iş yerinde haşhaş yağı üretiliyor.

Sıfırın altında 27 dereceye kadar donmayan haşhaş yağı, farklı aroması dolayısıyla tercih ediliyor.

Afyonkarahisar'da babasından kalma atölyede tek başına haşhaş yağı üretimini devam ettiren 62 yaşındaki Halit Taşkın, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Yağ Hali'nde bu işi yapan sadece iki kişi kaldıklarını söyledi.

Bazı zorluklarla karşılaşsa da baba mesleğini sürdürmeye kararlı olduğunu belirten Taşkın, şöyle devam etti:

"Babam 1955'de başlamış bu işe. Ben de onun yanında çocukluğumdan beri çalışıyorum. Dükkan üzerime 1991 yılında geçti. Haşhaş yağı çıkaran bizimki gibi atölyeler azaldı. Önceden 24 esnafın bulunduğu bu halde aynı işi yapan sadece iki kişi kaldık. Bizim haşhaş yağımızın özelliği lezzetidir. Şehrimizin geleneksel bir ürünüdür. Ben bu işi ömrümün sonuna kadar yapacağım inşallah. Çırak yetişmiyor, çocuklar da ilgi duymuyor ama olsun. Haşhaşçılık benim baba mesleğim."

Zeytinden sonra en lezzetli yağın haşhaştan çıkarıldığını söyleyen Taşkın, "Diğer bitkisel yağlar soğuk havada hemen donar fakat haşhaş yağı sıfırın altında 27 dereceye kadar dayanır." dedi.

Taşkın, haşhaş yağı ve ezmesinde kullandığı pres makinelerinin yaklaşık 110 yıllık olduğuna dikkati çekerek, beden gücünün de önem taşıdığı işini şöyle anlattı:

"Müşteriden gelen diri haşhaşları ezeriz. Akabinde 100-120 derece sıcaklıkta bu haşhaşları makinede kavururuz. Tavlanan haşhaşları, özel kıl torbalara basarız. Sonra bu torbaları pres makinelerinin mengene haznesine yerleştiririz. Makine yivli olduğu için sıka sıka işlemi gerçekleştiririz. Bu işlemle haşhaşın yağı ve küspesi çıkar. Küspesi hayvanlara yem olarak verilir."

Taşkın, çoğu kişinin haşhaş yağını kalp rahatsızlıklarına iyi geldiğini düşünerek tercih ettiğini dile getirerek, "İnsan vücudunu dinlendirir. Bu yağla yapılan yemekler çok lezzetli olur. Yine ressamlar, yağlı boya çalışmalarının uzun süre dayanması için haşhaş yağı kullanıyor. Tablolar, haşhaş yağıyla yapıldığında hem parlak hem de dayanıklı oluyor." diye konuştu.

Haşhaş yağının litre fiyatının 30 lira olduğunu aktaran Taşkın, başta İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya olmak üzere birçok ile yağ gönderdiğini ifade etti.

Taşkın, haşhaş yağının fiyatının diğer bitkisel yağlara göre yüksek olmasının sebebinin de ürünün kota nedeniyle sınırlı miktarda ekilmesinden kaynaklandığını vurguladı.

Yağ üretimi yapan 77 yaşındaki Ömer Aydeniz de üç kuşaktır Yağ Hali'nde bu işle uğraştıklarını anlattı.

Haşhaş yağının lezzetine dikkati çeken Aydeniz, Afyonkarahisar’da 30-40 yıl öncesine kadar ayçiçek ve zeytinyağının pek bilinmediğine değinerek, "Dedemizden gördüğümüz eski usulle haşhaştan yağ çıkarıyoruz. Şimdiki pres makineleri demir döküm. Önceden bunların tahtaları vardı, onlarla bu işi yapardık." dedi.

Aydeniz, iç piyasaya sundukları haşhaş yağının ihraç edilebilmesi için destek beklediklerini ifade ederek, "Bu konuda devletimizin desteği olursa işletmemizi geliştirir, haşhaş yağını dünyaya Afyonkarahisar patenti ile göndeririz." diye konuştu.