14-09-2016 15:33
MANİSA (AA) - Manisa'nın Demirci ilçesinde kurulduğu 1912'den bu yana üretim yapılan halı fabrikasında, tarihi camiler için özel halılar dokunuyor.
Özdağlar Sanayi Sitesi'ndeki fabrikada üretilen halılar başta İstanbul'daki Süleymaniye, Ortaköy, Edirne'deki Selimiye ve Bursa Ulu Cami gibi tarihi camiler olmak üzere Türkiye'nin dört bir yanı ile yurt dışındaki tarihi camilere gönderiliyor.
Uzun yıllar kullanılabilmesi için belirli aşamalardan geçirilen halılar, tarihi camilerin mimarisine uygun desen ve renkte üretiliyor.
Firmanın ortaklarından ve aynı zamanda motif konusunda uzman olan Ali Rıza Özkul, AA muhabirine yaptığı açıklamada, el halısı ile başlayan üretimin zaman içinde çeşitli aşamalardan geçtiğini, çağa uygun teknolojik yenilemelerle bir asrı aşan süredir yollarına devam ettiklerini anlattı.
Teknolojik yenilemelerin gerekli olduğunu dile getiren Özkul, ilk yenilemeyi 1950'den sonra yaptıklarını belirterek, "İlk halı dokuma makinesini almak için Sanayi Bakanlığına müracaat ettik. Sanayi Bakanlığı da dokuma tezgahı satan ülkelerin listesini firmamıza gönderdi. Almanya'dan 1952'de Türkiye'nin ilk halı dokuma tezgahını firma olarak ithal ettik. Halı dokuma makinesi Demirci'de elektrik olmaması nedeniyle ilk üretimini İzmir Tepecik ilçesinde yaptı. 1954'te de Demirci Belediyesi sokak lambaları için ilçeye jeneratör almasının ardından halı dokuma makinesi Demirci'ye taşınıyor." dedi.
İlk cami halısını Demirci'ye yaptıklarını anlatan Özkul, "1960'ta Sultanahmet Cami'ne ilk 7 saf kırmızı seccadeli bir halıyı yaparak döşedik." diye konuştu.
"Yaklaşık 22 yıldır yüzde 100 yün halı üretiyoruz"
Özkul, 1980'ne kadar her türlü üretimi yaptıklarını bu tarihten sonra sadece cami halılarına yöneldiklerini belirterek, şöyle konuştu:
"Yaklaşık 22 yıldır yüzde 100 yün halı üretiyoruz. Bununla ilgili uluslararası sertifikalarımız da var. Halıda kalite çok önemlidir. Cami halısının uzun yıllar kullanışlı olması için firmamızca özel teknikler uyguluyoruz. Halının kaynağı olan yünü boyamada farklı bir teknik uygulamanın yanı sıra secde esnasında diz yerlerinde oluşan tahribatı önlemek amacıyla da halının tüylerinde buharlı bir işlem yaparak kıble yönüne yatırıyoruz. Bu şekilde halıda kesinlikle deforme oluşmuyor ve uzun yıllar kullanılıyor. Bu dünyada sadece bizim firmamız da uygulanan, cami halısına yapılan bir uygulamadır.
Mimariye uygun desen tasarımı
Özkul, tarihi camilerin mimarisine uygun desen uyguladıklarını kaydetti. Halı için motifin önemine dikkati çeken Özkul, "1935-1945 yılları arasında babam Behçet Özkul, Topkapı Sarayı Müzesi'nde halı desenleri ile profesyonel şekilde ilgilenen Ord. Prof. Dr. Ahmet Süheyl Ünver hocadan klasik desenlerle ilgili eğitim alıyor. Biz de babamdan aldığımız bilgi ve beceriyle bu desen tarzını sürdürüyoruz. Tarihi camilerde özel desen uygulamamızı ekibimiz ile yapıyoruz. Örneğin tarihi Şehzade Cami'nde kendine has motifleri ile dört tarafında bordür motifleri ve kubbenin altına denk gelecek şekilde göbek motifi uyguladık. Şimdi Süleymaniye Cami'nin orijinal kendine has motifleri üzerinde halı desen tasarımına başladık.'' şeklinde konuştu.
Özdağlar Sanayi Sitesi'ndeki fabrikada üretilen halılar başta İstanbul'daki Süleymaniye, Ortaköy, Edirne'deki Selimiye ve Bursa Ulu Cami gibi tarihi camiler olmak üzere Türkiye'nin dört bir yanı ile yurt dışındaki tarihi camilere gönderiliyor.
Uzun yıllar kullanılabilmesi için belirli aşamalardan geçirilen halılar, tarihi camilerin mimarisine uygun desen ve renkte üretiliyor.
Firmanın ortaklarından ve aynı zamanda motif konusunda uzman olan Ali Rıza Özkul, AA muhabirine yaptığı açıklamada, el halısı ile başlayan üretimin zaman içinde çeşitli aşamalardan geçtiğini, çağa uygun teknolojik yenilemelerle bir asrı aşan süredir yollarına devam ettiklerini anlattı.
Teknolojik yenilemelerin gerekli olduğunu dile getiren Özkul, ilk yenilemeyi 1950'den sonra yaptıklarını belirterek, "İlk halı dokuma makinesini almak için Sanayi Bakanlığına müracaat ettik. Sanayi Bakanlığı da dokuma tezgahı satan ülkelerin listesini firmamıza gönderdi. Almanya'dan 1952'de Türkiye'nin ilk halı dokuma tezgahını firma olarak ithal ettik. Halı dokuma makinesi Demirci'de elektrik olmaması nedeniyle ilk üretimini İzmir Tepecik ilçesinde yaptı. 1954'te de Demirci Belediyesi sokak lambaları için ilçeye jeneratör almasının ardından halı dokuma makinesi Demirci'ye taşınıyor." dedi.
İlk cami halısını Demirci'ye yaptıklarını anlatan Özkul, "1960'ta Sultanahmet Cami'ne ilk 7 saf kırmızı seccadeli bir halıyı yaparak döşedik." diye konuştu.
"Yaklaşık 22 yıldır yüzde 100 yün halı üretiyoruz"
Özkul, 1980'ne kadar her türlü üretimi yaptıklarını bu tarihten sonra sadece cami halılarına yöneldiklerini belirterek, şöyle konuştu:
"Yaklaşık 22 yıldır yüzde 100 yün halı üretiyoruz. Bununla ilgili uluslararası sertifikalarımız da var. Halıda kalite çok önemlidir. Cami halısının uzun yıllar kullanışlı olması için firmamızca özel teknikler uyguluyoruz. Halının kaynağı olan yünü boyamada farklı bir teknik uygulamanın yanı sıra secde esnasında diz yerlerinde oluşan tahribatı önlemek amacıyla da halının tüylerinde buharlı bir işlem yaparak kıble yönüne yatırıyoruz. Bu şekilde halıda kesinlikle deforme oluşmuyor ve uzun yıllar kullanılıyor. Bu dünyada sadece bizim firmamız da uygulanan, cami halısına yapılan bir uygulamadır.
Mimariye uygun desen tasarımı
Özkul, tarihi camilerin mimarisine uygun desen uyguladıklarını kaydetti. Halı için motifin önemine dikkati çeken Özkul, "1935-1945 yılları arasında babam Behçet Özkul, Topkapı Sarayı Müzesi'nde halı desenleri ile profesyonel şekilde ilgilenen Ord. Prof. Dr. Ahmet Süheyl Ünver hocadan klasik desenlerle ilgili eğitim alıyor. Biz de babamdan aldığımız bilgi ve beceriyle bu desen tarzını sürdürüyoruz. Tarihi camilerde özel desen uygulamamızı ekibimiz ile yapıyoruz. Örneğin tarihi Şehzade Cami'nde kendine has motifleri ile dört tarafında bordür motifleri ve kubbenin altına denk gelecek şekilde göbek motifi uyguladık. Şimdi Süleymaniye Cami'nin orijinal kendine has motifleri üzerinde halı desen tasarımına başladık.'' şeklinde konuştu.
