Şanlıurfa'nın kavurucu sıcağı üzümüne yarıyor

ŞANLIURFA - Mehmet Fatih Aslan

Şanlıurfa'da yürütülen araştırmada, kavurucu sıcakların, üzümlerdeki hastalıklara karşı koruyucu özelliği bulunan maddeleri daha fazla artırdığı tespit edildi.

Değişik tatları ve besin değerleri ile insan sağlığı üzerinde önemli rolü olan üzüm, enerji kaynağı özelliği yanında kalp ve damar sağlığının korunmasında da aktif rol oynuyor.

Güneydoğu Anadolu Projesi Tarımsal Araştırma Enstitüsü (GAPTAEM) Bahçe Bitkileri Bölümü tarafından "Şanlıurfa İlinde Yetiştiriciliği Yapılan Üzüm Çeşitlerinin Bazı Fitokimyasal Profillerinin Belirlenmesi" projesi kapsamında 2013 yılından bu yana araştırmalar yürütüldü.

Bu kapsamda, kentte yüksek sıcaklıkta yetiştirilen üzümün, dünya ve Türkiye'de yetiştirilen çeşitlere göre daha fazla fenolik madde içerdiği, bu maddenin en fazla sırasıyla çekirdek, kabuk ve meyve etinde yer aldığı belirlendi.

GAPTAEM Müdürü İbrahim Halil Çetiner, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölgenin bağcılıkta önemli bir iklim kuşağı ve gen kaynağına sahip olduğunu ancak bağların sökülerek bağcılığın azalması üzerine bu tarz çalışmalara başladıklarını söyledi.

Yaptıkları araştırmalarda yörede 23 üzüm çeşidi tespit ettiklerini ve koruma altına aldıklarını belirten Çetiner, "Bu üzüm çeşitlerimizin sağlık açısından önemli olan fenolik özelliklerine baktığımızda yine kalp, şeker hastalıkları ve hatta kanser rahatsızlıklarında kullanılan parametreler üzerinden baktığımızda ilimiz üzümlerinde diğer bölgelerdeki üzümlere göre yüksek miktarda fenolik madde bulunduğu tespit edildi." dedi.

Araştırmayı doktora tezi olarak yürüten GAPTAEM Yüksek Ziraat Mühendisi Aslı Polat da dünyada, Türkiye'de ve Şanlıurfa'da yetişen üzümlerden numuneler toplayarak laboratuvar analizlerine tabi tuttuklarını bildirdi.

Daha sonra üzüm çeşitlerini karşılaştırdıklarını kaydeden Polat, "Analiz sonuçlarında Şanlıurfa'nın yöresel çeşitlerinin dışarıdaki üzüm çeşitlerine göre daha fazla fenolik madde taşıdığını tespit ettik. Fenolik madde içeriği bakımından yerli siyah çeşitlerimizden kara kabarcık, tilgören ve top üzüm ön planda yer alırken, beyaz yerli üzümlerimizden ise çiloreş, hasani ve hahannebi çeşitleri ön plana çıktı. Bunun sebebi ise bölgedeki sıcaklık. Bitki sıcağa maruz kaldığı zaman fenolik maddeler daha fazla sentezleniyor. Buradaki sıcaklık yazın 50 dereceyi buluyor, bu sıcaklıkla birlikte üzümdeki fenolik maddede artış gözlemlendi." şeklinde konuştu.

Türkiye'nin ve dünyanın başka yerlerinde de Şanlıurfa'da yetiştirilenlere benzer üzün çeşitleri bulunduğunu ancak bunların yerli üzüm çeşitleri kadar fenolik madde içermediğini aktaran Polat, bunun, yerli çeşitlerin bölgenin iklimine tam uyumlu olmasından kaynaklandığını dile getirdi.

Yine yurt dışında veya Türkiye'nin bazı bölgelerinde yetişen üzüm çeşitlerinde sıcaklıktan dolayı fenolik madde miktarının artığının gözlemlendiğini vurgulayan Polat, şöyle konuştu:

"Örneğin dünyanın ve Türkiye'nin birçok yerinde yetiştirilen şiraz üzümü, Ankara veya başka bir yerde yetiştirildiğinde yapılan analizleri ile Şanlıurfa'da yetiştirildiğinde yapılan analizlerini karşılaştırdığımızda Şanlıurfa'da yetiştirilen şiraz çeşidinde daha fazla fenolik madde bulunduğu tespit edildi. Üzümdeki fenolik maddeler, DNA'yı onarıyor. Kansere karşı koruyucu etkisi var, kanser tedavisinde kullanılıyor. Zayıflamayı sağlıyor, kalp sağlığını koruyor, yaşlanmaya karşı etkili oluyor. Yani Şanlıurfa'da yetişen üzümler sağlık açısından daha fazla yarar sağlıyor."