İSTANBUL - Ercan Çakar
Fenerbahçe ile Teleset Mobilya Akhisarspor takımları arasında yarın Diyarbakır'da yapılacak final maçıyla 56. sahibini bulacak Türkiye Kupası'nda finaller şimdiye dek 31 kez çift, 24 kez de tek maç olarak düzenlendi.
Bu sezon da Ziraat Bankasının sponsorluğunda düzenlenen Türkiye Kupası, 1965-1966, 1966-1967, 1983-1984, 1985-1986, 1989-1990, 1990-1991, 1999-2000, 2000-2001, 2001-2002, 2002-2003, 2003-2004, 2004-2005, 2005-2006, 2006-2007, 2007-2008, 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011, 2011-2012, 2012-2013, 2013-2014, 2014-2015, 2015-2016 ve 2016-2017 sezonlarında tek, diğer sezonlarda ise çift maçlı finallerle sahibine ulaştı.
Hükmen galibiyet ve kurayla gelen kupalarTürkiye Kupası'nın 55 yıllık geçmişinde kupalar birer kez hükmen galibiyet ve kura sonucu sahiplerini buldu.
1963-1964 sezonunda Galatasaray ile Altay arasında yapılan final maçının ilki 0-0 sonuçlandı. Rövanş maçına Altay'ın çıkmaması üzerine Türkiye Futbol Federasyonu karşılaşmayı 3-0 Galatasaray lehine tescil etti. Böylece kupa finalleri tarihinde ilk kez bir maç hükmen sonuçlanmış oldu.
Öte yandan, 1966-1967 sezonunda Altay ile Göztepe arasında yapılan final maçı 2-2 bitti. Kupayı, kura atışı sonucu Altay müzesine götürürken, organizasyon tarihinde yeni bir ilk gerçekleşti.
Uzatmalarda gülenlerTürkiye Kupası şimdiye dek 7 kez uzatma dakikalarının sonuçlarına göre havaya kaldırıldı.
Göztepe, 1968-1969 sezonundaki çift maçlı finalde, Galatasaray'ı 1-0 yendiği maçın rövanşında uzatmada 1-1'lik skorla saf dışı bıraktı.
Tek maçlı finallerde ise 1983-1984 sezonunda Trabzonspor, Beşiktaş'ı 2-0, 1990-1991 sezonunda Galatasaray, MKE Ankaragücü'nü 3-1, 1999-2000'de Galatasaray, Antalyaspor'u 5-3, 2005-2006'da Beşiktaş, Fenerbahçe'yi 3-2, 2006-2007'de de yine Beşiktaş bu kez Kayseri Erciyesspor'u 1-0 yenerek, uzatmalarda kupaya uzandı.
1995-1996 sezonunda ise Galatasaray, ilk maçta 1-0 yendiği Fenerbahçe ile rövanşı Kadıköy'de oynadı. Normal süresi 1-0 Fenerbahçe'nin üstünlüğüyle kapanan maçın uzatma bölümünde 1 gol atan Galatasaray, ilk maçtaki avantajıyla kupayı kazanmayı bildi.
Penaltılarla kazanılan kupalarTürkiye Kupası'nın geçmişinde şimdiye dek 5 takım, 6 kez kupayı penaltı atışları sonucu müzesine götürdü.
Galatasaray ile Trabzonspor arasındaki 1975-1976 sezonunda finalin her iki maçı da tarafların 1-0 galibiyetiyle sona erince, penaltı atışlarına geçildi. Seri penaltı atışları sonucu rakibini 5-4 yenen Galatasaray, kupayı kazandı.
1997-1998 sezonunda ise Beşiktaş ile Galatasaray finalde karşı karşıya geldi. Her iki maç da 1-1 berabere sonuçlandı, seri penaltı atışları sonucu rakibine 5-3 üstünlük sağlayan siyah-beyazlılar, mutlu sona ulaşan ekip oldu.
Kupayı, 2000-2001 sezonunda penaltı atışlarıyla Gençlerbirliği kazandı. Fenerbahçe ile Kayseri'de karşılaşan Ankara ekibi, 2-2 sona eren normal süre ve uzatma dakikalarının ardından seri penaltı atışlarıyla rakibine 6-3 üstünlük kurarak, kupayı müzesine götürdü.
Türkiye Kupası'nın 2007-2008 sezonundaki sahibi de penaltılarla belirlendi. Kayserispor ile Gençlerbirliği finalde Bursa'da karşılaşırken, normal süresi ve uzatma bölümü 0-0 biten maçta gülen taraf 11-10'luk seri penaltı atışları sonucu Kayserispor oldu.
2010-2011 sezonunda Beşiktaş, İstanbul Büyükşehir Belediyespor'u Kayseri'deki finalde penaltılarla geçerek kupaya uzandı. Normal süresi ve uzatmaları 2-2 biten maçta siyah-beyazlılar, penaltı atışları sonucu 4-3'lük sonuçla kupayı kaldırdı.
Kupa geçen sezon da penaltılar sonucunda sahibi buldu. Atiker Konyaspor ile Medipol Başakşehir arasında Eskişehir'de oynanan finalin normal süresi ve uzatma bölümü 0-0 tamamlandı. Atiker Konyaspor seri penaltılarda rakibine 4-1 üstünlük sağlayarak kupayı müzesine taşıdı.
En ilginç finalTürkiye Kupası tarihindeki en ilginç finallerin başında, 1991-1992 sezonunda yapılan Trabzonspor-Bursaspor eşleşmesi geliyor.
Bursa'da yapılan finalin ilk maçını 3-0 kazanan yeşil-beyazlılar, rövanş için Trabzon'a büyük avantajla gitti.
Hüseyin Avni Aker Stadı'ndaki rövanşı bordo-mavili ekip 5-1 kazanarak, organizasyon tarihindeki en ilginç final sonrası kupayı müzesine götürdü.
En farklı skorlu finallerKupadaki finallerde şimdiye dek en farklı skorlu galibiyeti Gençlerbirliği elde etti.
Başkent takımı, 1986-1987 sezonunda Eskişehirspor ile Ankara'da yaptığı ilk maçı 5-0 kazanarak, 55 yıllık Türkiye Kupası geçmişinde finallerde en farklı skora ulaştı.
1991-1992 sezonunda Trabzonspor, evindeki rövanş maçında Bursaspor'u 5-1, 2004-2005 sezonundaki finalde ise Galatasaray, Fenerbahçe'yi aynı skorla yendi.
Bu arada, 2001-2002 sezonunda Kocaelispor, Beşiktaş'ı Bursa'daki finalde, 2003-2004'te Trabzonspor, Gençlerbirliği'ni İstanbul'daki finalde, 2011-2012'de de Fenerbahçe, Ankara'daki finalde Bursaspor'u aynı skorla 4-0 yenerek, tarihi skorlara imza attı.
Öte yandan, Türkiye Kupası'nın en gollü final karşılaşması, 1999-2000 sezonunda Galatasaray ile Antalyaspor arasında yapıldı ve sarı-kırmızılı ekip maçtan uzatma bölümünde 5-3 galip ayrıldı.
"Duble" yapanlarTürkiye Kupası'nın 55 yıllık geçmişinde, 13 sezonda kupayı müzesine götüren ekip aynı zamanda lig şampiyonluğunu da kazandı.
Galatasaray 1962-1963, 1972-1973, 1992-1993, 1998-1999, 1999-2000 ve 2014-2015'te, Fenerbahçe 1967-1968, 1973-1974 ve 1982-1983'te, Trabzonspor 1976-1977 ve 1983-1984'te, Beşiktaş da 1989-1990 ve 2008-2009 sezonunda hem lig şampiyonluğu hem de kupa zaferi yaşadı.
Üst üste en çok şampiyonluk Galatasaray'ınTürkiye Kupası tarihinde üst üste en çok şampiyonluk yaşayan, aynı zamanda kupayı en çok müzesine götüren ekip Galatasaray oldu.
Sarı-kırmızılı ekip 1963-1966 yıllarında art arda 4 kez kupayı kazanma başarısını gösterdi.
Bu arada, Galatasaray 1963-1966, Trabzonspor da 1975-1978 yıllarında üst üste 4 kez final oynayarak, art arda en çok finale çıkan ekip unvanlarını aldı.
Tüm maçlarını kazanarak şampiyon olanlarTürkiye Kupası tarihinde sadece 4 sezonda kupayı kaldıran takımlar, bütün maçlarını kazanarak bu zafere ulaşabildi.
Yalnızca 90 dakika sonuçlarına göre yapılan değerlendirmede 1985-1986 sezonunda Bursaspor 5'te 5, 1988-1989'da Beşiktaş 10'da 10, 1989-1990'da yine Beşiktaş 4'te 4 ve 2002-2003'te Trabzonspor, 5'te 5 yaptı ve kupayı müzelerine götürdü.
Hem futbolcu hem antrenör olarak kazananlarTürkiye Kupası tarihinde 8 isim, hem futbolculuk, hem de teknik adamlık kariyerinde kupayı kaldırma başarısını yaşadı.
Altaylı Ayfer Elmastaşoğlu 1967'de futbolcu, 1980'de antrenör, Galatasaraylı Fatih Terim, 1976, 1982, 1985'te oyuncu, 1999 ve 2000'de antrenör, Galatasaraylı Gheorghe Hagi 1999 ve 2000'de futbolcu, 2005'te antrenör, Mustafa Denizli 1980'de Altay'da oyuncu, 1991'de Galatasaray'da, 2009'da Beşiktaş'ta antrenör, Trabzonsporlu Şenol Güneş 1977, 1978 ve 1984'te oyuncu, 1995 ve 2010'da antrenör, Yılmaz Gökdel 1964, 1965 ve 1966'da Galatasaray'da oyuncu, 1981'de de MKE Ankaragücü'nde teknik adam, Tayfur Havutçu da 1997'de Kocaelispor, 1998 ve 2006'da Beşiktaş'ta futbolcu, 2011'de Beşiktaş'ta teknik direktör olarak kupaya uzandı.
Son olarak 2014-2015'te Hamza Hamzaoğlu bu unvanı aldı. 1993'te Galatasaray'da futbolcu olarak kupayı kaldıran Hamzaoğlu, 2015'te ise aynı takımın başında teknik adam olarak bu başarıya ulaştı.
3 farklı takımla final oynayanlarKupa geçmişinde bazı futbolcular 3 ayrı takımın formasıyla finalde mücadele etti.
Bu oyuncular şunlar:
Halil İbrahim Eren: Boluspor, MKE Ankaragücü, Gençlerbirliği
Hasan Vezir: Fenerbahçe, Trabzonspor, Galatasaray
Rade Zalad: MKE Ankaragücü, Eskişehirspor, Beşiktaş
Sinan Turhan: Adana Demirspor, Galatasaray, Sakaryaspor
Cihan Haspolatlı: Kocaelispor, Galatasaray, İstanbul Büyükşehir Belediyespor
Mehmet Aurelio: Trabzonspor, Fenerbahçe, Beşiktaş
Burak Yılmaz: Beşiktaş, Trabzonspor, Galatasaray
Emre Belözoğlu: Galatasaray, Fenerbahçe, Medipol Başakşehir
En çok kupa kazanan teknik adamlarTeknik direktör olarak en çok Türkiye Kupası şampiyonluğu yaşayan isimler Ahmet Suat Özyazıcı, Gündüz Kılıç ve Aykut Kocaman.
Özyazıcı, Trabzonspor'un başında 1977, 1978 ve 1984, Gündüz Kılıç da Galatasaray ile 1963, 1965 ve 1966 yıllarında üçer kez kupa sevinci yaşadı. Aykut Kocaman ise 2011 ve 2012'de Fenerbahçe, geçen yıl da Atiker Konyaspor ile mutlu sona ulaştı.
Bu arada, yabancı teknik adamlar içinde Beşiktaş'ın başında İngiliz Gordon Milne 1989 ve 1990'da, Fransız Jean Tigana da 2006 ve 2007'de kupayı kazanma başarısı gösterdi.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
