Peru'daki siyasi krizin ardından ülkenin istikrarı belirsizliğini koruyor

Bogota

Görevi, 28 Temmuz 2021'de Francisco Sagasti'den devralan Castillo, kendisini devirmekle suçladığı Kongre tarafından “görevi kötüye kullanmak” suçlamasıyla görevinden alındı.

Hükümette kaldığı 16 ayda 6 farklı cezai soruşturma geçiren sol görüşlü Castillo için Kongre'de 2 kez yolsuzluk suçlamasıyla görevden azil oylaması yapıldı.

Aralık 2021 ve Mart 2022'de Kongre'de yapılan oylamalarda, görevden alınması talebi reddedilen Castillo, üçüncü kez Genel Kurul'da kendisi aleyhinde azil tartışması yapılırken Kongre'yi feshetti.

Krizin patlak vermesinden sonra Dışişleri Bakanı, Ekonomi ve Maliye Bakanı, Adalet ve İnsan Hakları Bakanı, Çalışma Bakanı, Eğitim Bakanı, İletişim ve Ulaştırma Bakanı karara tepki göstererek istifa etti.

Castillo'nun fesih kararını tanımayan Kongre ise kısa sürede karşı hamle yaparak, Castillo'yu 101 "lehte" oyla görevinden resmen azletti.

Savcılık azil kararının hemen ardından harekete geçip Castillo'nun "Anayasal düzeni ihlal ettiğini" belirterek gözaltına alınması talimatını verdi.

Cumhurbaşkanlığından düşürülen Castillo, siyasi sığınma talebinde bulunduğu Meksika Büyükelçiliğine doğru hareket ettiği sırada polislerce durdurularak gözaltına alındı.

Cezaevine gönderilen Castillo, ilk duruşmada kendisine yönelik yapılan suçlamaları kabul etmedi.

4 başbakan ile 80'den fazla bakan değişti

Kabinesinde bir türlü istikrarı sağlayamayan Castillo, 4 başbakan ve 80'den fazla bakanla çalıştı.

Seçim sürecindeki vaatlerini yerine getiremeyen Castillo’ya hakkındaki yolsuzluk iddiaları sebebiyle karşı çıkanların oranı yüzde 66’ya yükseldi.

Toplumsal huzursuzluk ve kutuplaşmanın zirve yaptığı ülkede, halk, siyasi krizin derinleşerek ekonomik boyuta evrilmesinden korkarak marketlere akın etti.

Kültürel ve sportif faaliyetlerin ertelendiği Peru'da, büyük perakendeciler ve stokçular, fiyatların hızla artabileceği korkusuyla satışları durdurdu.

Dina Boluarte, geçici olarak cumhurbaşkanı oldu

Ülkede bu olaylar yaşanırken, Anayasa'ya göre, cumhurbaşkanı yardımcısı seçimler yapılana kadar görevi geçici olarak devralıyor.

Bu kapsamda, Cumhurbaşkanı Yardımcısı görevini yürüten Dina Boluarte, 8 Aralık'ta yemin ederek "200 yıllık Peru tarihinin ilk kadın cumhurbaşkanı" oldu.

Böylece siyasi istikrarın bir türlü sağlanamadığı ülkede, son 4 yılda 6 cumhurbaşkanı göreve gelmiş oldu.

Ülkede cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 2026'da yapılması planlıyor.

Yeni cumhurbaşkanını zor bir görev bekliyor

Yeni Cumhurbaşkanı Boluarte, göreve başladıktan hemen sonra muhalefete hitaben Kongre'de "siyasi ateşkes" çağrısında bulunarak, "ulusal birlik hükümeti" inşa etmek için destek istedi.

Uzmanlar, Kongre'deki ağırlığın muhalefette olması nedeniyle Boluarte'nin, cumhurbaşkanlığı görevini seçimlerin yapılacağı 2026'ya kadar sürdürme olasılığını zayıf görüyor.

Cumhurbaşkanı, Kongreyi hangi durumda feshedebilir?

El Espectador gazetesine konuşan Avukat Fernando Velezmoro, Castillo'nun Kongre'yi fesih kararının yanlış bir manevra olduğunu söyledi.

Castillo'nun Anayasa'ya aykırı şekilde bu kararı aldığını savunan Velezmoro, şu ifadeleri kullandı:

"Ülkenin başbakanı, izlediği politikanın desteklenmesi için Kongre'den güven oyu isteyebilir, Kongre bunu reddederse başbakanın kabinesi istifa etmek zorunda kalır. Yeni başbakan, Kongre'ye yeniden güven oyu talebinde bulunur ve kabul edilmezse işte o zaman Cumhurbaşkanı Kongre'yi feshedebilir. Böylelikle yasama meclisi seçimleri düzenlenir."

Analist ve Yazar Gonzalo Banda ise Castillo'nun Kongre'yi fesih kararının aceleyle alındığına işaret ederek, "Genel Kurul'daki tartışmanın sonuna kadar sabırlı olsaydı muhtemelen üçüncü kez görevden azil talebi yine 87 oya ulaşamayacaktı." değerlendirmesinde bulundu.

Bölge ülkelerinin tepkileri

Meksika, Kolombiya, Arjantin, Şili, Ekvador ve Bolivya dışişleri bakanlıklarının sitelerinden yapılan açıklamada, yaşananlardan üzüntü duyulduğu belirtilerek, "tüm siyasi aktörlerin katılımıyla hukukun ve anayasal düzenin korunması" çağrısı yapıldı.

Brezilya ise Peru'daki siyasi krizden Castillo'yu sorumlu tutarak, yeni Cumhurbaşkanı Boluarte'yi tebrik etti.

Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) Genel Sekreteri Luis Almagro da Boluarte'nin cumhurbaşkanlığını tanıdıklarını vurgulayarak, kendisine başarı temennilerini iletti.

Kaynak: AA