Orta Asya ülkeleri cumhurbaşkanları Aral Gölü için toplanacak

TAŞKENT

Orta Asya ülkeleri liderleri Aral Gölü için yarın Türkmenistan’da bir araya gelecek.

Aral Gölü'nü Kurtarma Uluslararası Fonu kurucu ülkeleri devlet başkanları konseyi toplantısı yarın Türkmenistan’ın Türkmenbaşı şehrinde gerçekleştirilecek.

Fonun dönem başkanı Türkmenistan'ın ev sahipliğinde düzenlenecek toplantıya bölge ülkeleri Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan cumhurbaşkanları katılacak.

Toplantının ardından bölge ülkeleri devlet başkanları Ortak Bildiri imzalayacak.

Aral Gölü'nü Kurtarma Uluslararası Fonu, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan tarafından 1993'te kuruldu. Fonun 2017'de dönem başkanlığını üstlenen Türkmenistan, bu görevi 2019'a kadar sürdürecek.

Sovyetler Birliği döneminde bölgeyi besleyen Emuderya ve Sirderya ırmaklarının sularının pamuk tarlalarına akıtılması sonucu 1960'lı yıllardan başlayarak kurumaya başlayan Aral Gölü, bugün yüzde 90 oranda küçülerek ikiye bölünmüş ve eski kıyılarından 170 kilometreye kadar geri çekilmiş durumda.

1960'da 68 bin 900 kilometrekare yüzölçümü ve bin 83 kilometreküp su hacmi ile dünyanın en büyük göllerinden biri olan Aral Gölü'nün uzunluğu 426 kilometreyi, eni 284 kilometreyi, en derin noktası 68 metreyken, bugün gölün yüz ölçümü 12 bin kilometrekareye, su hacmi 100 kilometreküpe, en derin noktası ise 24 metreye düştü.

Eski Sovyetler Birliği'nin, 1960-1990 yıllarında Orta Asya'da pamuk üretimini artırmak amacıyla sulanan tarım arazilerini 4,5 milyon hektardan 7 milyon hektara çıkarması ve böylece göle dökülen ırmak sularının azalması sonucunda gölün geri çekilmesiyle 5,5 milyon hektarlık tuzlu kum tabakalarıyla kaplı çöl oluştu.

Aral Gölü'nün kuruyan kısmından her sene rüzgarla uçan yaklaşık 100 milyon ton tuzlu kum tozları da bölgeyi büyük bir çevre felaketiyle karşı karşıya bırakıyor.

Muhabir: Bahtiyar Abdukerimov

Kaynak: AA