Türkiye'de 170 türü olan orkide bitkisi, dondurma üretiminde ham madde olarak kullanılan salep yapımı için doğadan kaçak olarak toplanması nedeniyle yok olma tehdidi altında. Orkidelerin Salep yapımı için doğadan bilinçsiz bir şekilde kaçak olarak toplanmasının yasak olduğu ve toplayanlara 41 bin TL ceza kesildiğini söyleyen TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Kocaeli İl Temsilcisi Mehmet Akif Şen, "Orkidelerimiz, vatandaşların bilinçsiz toplamasıyla şuanda ülkemizde yok olmak üzeredir" dedi.
"TÜRKİYE'DEKİ 170 TÜR ORKİDE, NESLİ TÜKENME TEHDİDİ YAŞIYOR"
Dondurma yapımında kullanılan salebin üretimi için kaçak toplanan orkidelerin nesli tükenme olan türler arasında olduğunu söyleyen Mehmet Akif Şen, "Orkide bitkisi dünyada 26 bin türü olan, ülkemizde de 170 tür yetişen bir bitkidir. Nesli yok olmakta olan bu bitki ülkemizde kontrolsüz şartlarda toplanmaktadır. Orkide bitkisinin kökünde bulunan yumrulardan ‘Salep’ elde ediliyor. Bu ülkemizde dondurma yapımında kullanılmaktadır. Türkiye’deki 170 tür salebin 28 tanesi endemiktir yani sadece Türkiye’de yetişmektedir. Yıllar boyu süre gelen kontrolsüz toplamayla doğada kendi başına yetişen bu bitki yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Dondurmanın ham maddesi olarak kullanılan orkide yumruları, vatandaşların bilinçsiz toplamasıyla şuanda ülkemizde yok olmak üzeredir” dedi.
“YILDA 180 MİLYON ORKİDE YUMRUSU KAÇAK TOPLANIYOR”
Türkiye’de yılda ortalama 45 ile 180 milyon yumru toplandığını ifade eden Şen, “1975 yılında Washington’da imzalanan Cites adlı sözleşmeye Türkiye 1996 yılında taraf olmuştur. Bu sözleşmede nesli yok olmakta olan yabani hayvan ve bitkilerin ticari satışı yasaklanmıştır. Ülkemizde bu dönem özellikle bu mevsim, Mart’tan Temmuz sonlarına doğru bitki olgunlaşmakta yumru vermekte ve böylece de vatandaşlar bunu toplamaktadır. Türkiye’de ortalama 45 ile 180 milyon adet, yılda yumru toplandığı tahmin edilmektedir” diye konuştu.
“KAÇAK ORKİDE AVCILARINA 41 BİN TL CEZASI KESİLİYOR”
Vatandaşları orkide bitkisini toplamaması konusunda uyaran Şen, “Orkide bitkisinin dibinde bulunan yumru, yumrulardan çoğaldığı için bir adet yumru bir tane bitki verebilmektedir. Bundan dolayı her toplanan yumru, orkide bitkisi neslini sonlandırmaktadır. Bu şekilde devam ettiği sürede kısa sürede orkide bitkisinin yok olacağı tahmin edilmektedir. Buda ülkemizin bio çeşitliliğine darbe vuracağı anlamına gelmektedir. Şuanda Türkiye’de Orman Genel Müdürlüğü’nün yapmış olduğu çalışmayla orkide toplayan vatandaşlara 41 bin TL civarında para cezası kesilmektedir. Toplanması yasak olduğu için vatandaşlarımızın bilinçli olması gerekmekte. Toplayan kişileri ihbar etmeli ve toplanmasının önüne geçmek içinde vatandaşların bu konuda destek olması gerekmektedir” şeklinde konuştu.
“SALEP ÜRETİMİNDE ALTERNATİF BİTKİLER KULLANILMALI"
Dünyada sadece salepten dondurma üretilmediğini belirten Şen, “Tüm Türkiye’de üretilen dondurmaların ana ham maddesi saleptir. Salep, dondurmaya stabilizatör özellik kazandırıp dondurmanın sertleşmesini sağlamaktadır. Fakat dünyada sadece salepten dondurma yapılmıyor, başka stabilizatörlerde kullanılıyor. Dolayısıyla salebin bu kadar yoğun olarak sökülmesi dondurma yiyemeyeceğimiz anlamına gelmemektedir. Doğada üretilen başka stabilizatörlerde vardır. Kültürü alınmış bitkilerin ham maddeleri de olabilir. Orkide bitkisinin yok olmasını sağlamaktansa belli bir süre salepli dondurma yememe doğru olur. Orkide bitkisinin tarla şartlarında yetiştirilmesi, yetiştirme şartlarının daha iyileştirilmesiyle vatandaşlarımız salepli dondurmada tüketebilmektedir” ifadelerini kullandı.
KAAN KIZIL
KOCAELİ
