Mesleğini aşkla yapan usta oyuncu: Ferdi Merter

Oyuncu, yönetmen, senarist ve seslendirme sanatçısı Ferdi Merter vefatının ikinci yılında yad ediliyor.

Tam adı Ferdi Merter Fosforoğlu olan sanatçı, İstanbul'da 19 Haziran 1939'da dünyaya geldi ve bir yaşındayken rol aldığı "Tosun Paşa" filmiyle sinema dünyasıyla tanıştı.

Babası Renan Fosforoğlu ve annesi Muazzez Arçay'ın izinden giderek oyunculuğa devam eden Merter, 1952'de "Dağların Kızı" filminde çocuk oyuncu olarak rol aldı. Aynı zamanda tiyatro ve sinema sanatçısı Enis Fosforoğlu'nun ağabeyi olan sanatçı, sonraki yıllarda çocuk ve genç oyuncu olarak 20'ye yakın filmde oynadı.

Merter, İstanbul'da 1958'e kadar süren sinema, dublaj ve tiyatro çalışmalarının ardından İtalyan Lisesi'ni bitirdi ve 1959'da Ankara Devlet Konservatuvarı'na kaydoldu.

Zaten oyunculuk yapan ve sanatı yerinde öğrenme amacıyla konservatuvara başlayan Merter, o günlerini bir sohbetinde şöyle anlatmıştı:

"Konservatuvara elimde bir bavulla girdim, mezuniyet yılımda elimde bavul falan kalmamıştı. Çünkü bavulun içindeki her şeyi cumartesi günleri Hergele Meydanı'na gider, bir tanesini satar o haftayı geçirirdim. Ceket, pantolon... Öyle geçirdim günleri ama o mesleğe öyle bir aşık oldum ki her şeyin önüne geçti."

Eğitime çok önem veren Merter, aynı sohbetinde, tiyatroya yeni başlayanların her şeyi kenara koymayı göze alması gerektiğine işaret ederek, "Bizim sinirimiz, günlük yaşantımız, her dakikamız değişiktir. Ben gece yarısı yatarken fırlıyorum yataktan, içeri geçiyorum ve oyunumla ilgili bir şeyler yazıyorum. Herkes buna tahammül edemez, birtakım şeyleri bilmezse..." değerlendirmesinde bulunmuştu.

Merter, 1963'te Sivas'ta askerliğini yaptıktan sonra 1965'te Cansın hanımla evlendi ve kızı Almula Merter 1966, oğlu Teymuralp Merter ise 1970'te dünyaya geldi.

Emeklilik dolayısıyla Devlet Tiyatrolarından 1983'te ayrılan sanatçı yaklaşık 2 yıl sonra kuruma tekrar dönerek, 1962 ile 2004 arasında farklı zamanlarda oyuncu, yönetmen, edebi kurul üyesi, disiplin kurulu üyesi, baş rejisör ve sanat yönetmeni olarak görevleri aldı.

Merter, Devlet Tiyatroları Çalışanları Derneği (DETÇA) Genel Başkanlığı, Tiyatro Yazarları Derneği Başkanlığı, Türkiye Oyun Yazarları ve Çevirmenleri Derneği Yönetim Kurulu Üyeliği de yaptı.

Daha sonra Ferdi Merter Sanat Akademisi'ni ve 2004'te Almula Merter'le birlikte Çığır Sahne'yi kuran usta oyuncu, 2012'ye kadar "Akvaryum", "Barbaros Hayrettin" ve "Madalyon"un da arasında bulunduğu çok sayıda oyun yönetti.

Merter "Zincir", "Lise ve Dengi Okullara Tiyatro", "İlköğretim Okullarına Tiyatro", "Ateşte Semaha Durmak" ve "Tiyatro Tiyatro Tiyatro" isimli kitapları da kaleme alırken, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi'nde eğitmenlik yaptı.

"Sanat kültürlerle özgürleşen bir olgudur" görüşünü savunan oyuncu, 2008'e kadar Devlet Tiyatroları çatısı altında 30'dan fazla oyunda rol aldı.

Merter, 2018'in şubat ayında, evinde düşerek kalçasını kıran Merter, geçirdiği operasyonun ardından 2 Mayıs 2018'de bir özel hastanede yoğun bakıma alındı.

Uzun süren tedavilerinin ardından 19 Eylül 2018'de, 79 yaşında hayatını kaybeden Ferdir Merter'in cenazesi Ankara Karşıyaka Camisi'nde kılınan cenaze namazının ardından Karşıyaka Mezarlığı'na defnedildi.

Rol aldığı yapımların bazıları:

"Beyefendi'ye Bir Yalancı Aranıyor", "Anadolar", "Genç Osman", "Cengiz Han'ın Bisikleti", "Kuğular Şarkı Söylemez", "Barbaros Hayrettin", "Yanlışlık" ile "Silahlar ve Melekler" oyununun da aralarında bulunduğu çok sayıda eserin yönetmenliğini üstlenen Merter, televizyon ve sinemada "İhtiras Kurbanları", "Asi Evlat", "Ayrı Dünyalar", "Turist Ömer Uzay Yolunda", "Şeytan", "Kurt ve Kuzu", "Kuruluş / Osmancık", "Kurtuluş", "Cumhuriyet", "Acı Hayat", " Kaptan", "Kurtlar Vadisi Pusu", "Kolpaçino: Bomba", "Vay Başıma Gelenler 2,5", "Kiralık Aşk"

Rol aldığı oyunların bazıları:

"Kral Oidipuz", "Büyük Jüstinyen", Göç", "Dumanlı'da Telakki Var", "Juls Sezar", "Buzlar Çözülmeden", "Dumanlıda Telaki Var", "Dünyanın Düzeni", "İstanbul Efendisi", "My Fair Lady", "IV. Hanry", "Deli İbrahim", "Çınar Dede ile Ihlamur Nine", "Meçhul Asker ve Karısı", "Lisistrata", "IV. Murat", "Becket Yahut Tanrılarının Şerefi", "Yanlışlıklar Komedyası", "Akın", Bağdat Hatun", Kedi Oyunu", "Pas Pas", "Aman Bana Bir Eğlence", "III. Selim", "Cephede Piknik", "Güneş Çocukları", "Bir Umut İçin Montserrat", "Hep Vatan İçin", "Scapin'in Dolapları", "Yaz Misafirleri", "Bir Sabah Gülerek Uyan", "Cumhuriyet Kızı", "Buzcu Geliyor", "Kuğular Şarkı Söylemez", "Sınıf Bunadı", "Mustafam Kemal'im"