İSTANBUL - ETEM GEYLAN
Kartal Anadolu İmam Hatip Lisesi 11. sınıf öğrencileri Muhammed Yusuf Alkuş ve Tuluğhan Çivioğlu'nun geliştirdiği "Madenciyi Arama Tespit ve Kurtarma Sistemi", Zonguldak'ta Türkiye Taş Kömürü Kurumunun eğitim madeninde test edilecek.
Muhammed Yusuf Alkuş ve Tuluğhan Çivioğlu, öğretmenleri Ersin Ertürk rehberliğinde, maden kazalarını önleme ve kazalarda arama kurtarmayı kolaylaştırmayı sağlamaya dönük "Madenciyi Arama Tespit ve Kurtarma Sistemi" ismini verdikleri proje hazırladı. Ortamdaki gazı, madencinin nabız atışını ölçen ve madencinin konumunu gösteren bir bileklik tasarlayan ve prototipini geliştiren öğrenciler, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması'nda ikinciliği elde etti.
Türkiye Taş Kömürü Kurumu yetkililerine de projeleri hakkında bir sunum yapan öğrenciler, projenin kurumun eğitim madeninde test edilmesi iznini aldı.
Projenin testlerden başarıyla geçmesi halinde, maden kazalarında can kayıplarını önlemek için kullanılabilmesinin önü açılacak.
"Sistemin maliyeti çok düşük"
Öğrencilerden Muhammed Yusuf Alkuş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Soma'daki maden faciasının kendilerini bu yönde bir çalışmaya yönelttiğini belirterek, "Madenci ölümleri bizi çok etkiledi. Bu konuda yapılan çalışmalar nelerdir diye baktık. Ancak yapılan çalışmaların gerek maliyet açısından gerekse de uygulanabilirlik açısından yetersiz olduğunu gördük. Bu alanda bir çalışma yapılması gerektiğini düşündük." diye konuştu.
Alkuş, sistemin çalışma şeklini ise şöyle anlattı:
"Biz üç sensör kullandık. Bu sensörlerin kullanmamızın nedeni, madende yaşanan kazaları engellemekti. İki ana kaza gerçekleşiyor, birisi grizu patlaması, diğeri yangın. Grizu patlamalarının nedeni metan gazı sıkışması. Metan gazı belli bir yerde yüzde 5 oranında arttığında, madende patlama gerçekleşiyor. Bu yüzden metan gazı sensörü kullandık. Bizim belirlediğimiz veriler yüzde 2 oranını aştığında madenlerde kullanılan fan sistemiyle ortamdaki gazı boşaltmayı planladık ve bu şekilde grizu patlamasının önüne geçmeyi düşündük. Ayrıca karbonmonoksit gazı sensörü kullandık. Bunun nedeni de herhangi bir yangın anında karbonmonoksit gazı çıkmakta ve bu karbonmonoksit gazı pek çok madenciyi zehirlemekte. Soma'daki faciada 301 madencimizden yaklaşık 100'ü bu gazdan dolayı hayatını kaybetmişti. Bileklikte kullanılan bir diğer sensör ise nabız sensörü. Bunu herhangi bir göçük anında madencinin hayati verilerini elde edebilmek için kullandık."
Alkuş, bileklikten elde edilen verilerin her beş metrede bir yerleştirilecek elektronik sinyal vericiler üzerinden yüzeye iletileceğini ve bir kontrol merkezinde tüm maden çalışanlarının verilerinin anlık olarak takip edilebileceğini kaydetti.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
