İstanbul
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının küresel ekonomilere olumsuz etkileri farklı şekillerde ortaya çıkmaya devam ediyor.
Artan enflasyon baskılarıyla kısmen şahinleşen ABD Merkez Bankası'nın (Fed) para politikası söylemleri sonrası ABD'nin uzun dönemli tahvil faizlerinde önemli yükseliş kaydedildi.
Benzer şekilde, küresel ekonomilerdeki belirsizlikler sonrası artan dolar talebiyle dolar endeksi en son Eylül 2020'de gördüğü 94,4 seviyelerine çıktı.
Avrupa ve Asya'da da enerji arzı gündemin ana maddelerinden birini oluştururken, Çin'de kamu şirketlerine ne pahasına olursa olsun enerji güvenliğinin sağlanması ve bu konuda tedarik sıkıntısı yaşanmaması talimatı verildi.
Salgınla birlikte önemli kırılmaların yaşandığı tedarik zincirindeki aksamalar dünya genelinde enflasyonist baskıları artırmaya devam ederken, son olarak doğal gaz arzının yetersiz kalabileceği endişesi doğal gaz fiyatlarında rekor üzerine rekor kırılmasına neden oldu.
Analistler, Avrupa'da kış mevsiminin kendini hissettirmeye başlamasıyla artan ısınma ihtiyacının tüketici harcamalarında ciddi etkileri olmasının beklendiğini ifade ederek, söz konusu durumun enflasyonist etkilerinin güçlü olabileceğine dikkati çekti.
Doğal gaz vadelileri eylülde yüzde 90,2 artışla 51,4 avrodan 97,8 avroya çıktı.
Bu gelişmelerle küresel pay piyasaları satış ağırlıklı bir seyir izlerken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 1,56 ile 14 Haziran haftasından bu yana en yüksek seviyeye çıkmasının ardından gerilese de haftayı yaklaşık 2 baz puanlık artışla yüzde 1,4730'dan kapattı.
Altının ons fiyatı küresel piyasalarda artan belirsizlikler sonrası üç haftalık düşüş eğilimini sonlandırarak haftalık yüzde 0,54 değer kazancıyla 1.760 dolara yükseldi.
Azalan petrol stokları ve petrol üreticisi ülkelerin petrol arzını teknik sebeplerden dolayı artıramayacak olması nedeniyle Brent petrolün varil fiyatı, yükseliş eğilimini üst üste altıncı haftaya taşıyarak haftalık bazda yüzde 2,33 eğer kazancıyla 79 dolar oldu.
ABD'de gözler iş gücü piyasası verilerine çevrildi
ABD'de hafta boyunca gündemin odağında bulunan geçici bütçe tasarısı Senato ve Temsilciler Meclisi'nde onaylanırken, gelecek hafta gözler Fed'in varlık alımlarının azaltılmasında dikkate alacağını belirttiği iş gücü piyasalarına yönelik verilere çevrildi.
Hafta içinde açıklamalarda bulunan Fed Başkanı Powell, varlık alımlarının azaltılmasında dikkate aldıkları maksimum istihdam ve enflasyon hedeflerine değinerek, maksimum istihdam hedefinden çok uzakta olduklarını kaydetti.
Enflasyondaki yükselişin geçici olduğunu düşündüklerine ilişkin görüşlerini yineleyen Powell, enflasyonun kontrolden çıktığını düşünmeleri halinde ise Fed'in durumu kontrol altına almak için gerekli araçlara sahip olduğunu bildirdi.
Analistler, iş gücü verilerinin ise varlık fiyatlarında oynaklığı artırabileceğini söyledi.
ABD'de açıklanan makroekonomik verilere göre, ABD ekonomisi ikinci çeyrekte beklentilere paralel yüzde 6,7 büyüdü.
Söz konusu gelişmelerle S&P 500 endeksi haftalık bazda yüzde 2,21, Nasdaq endeksi yüzde 3,20 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,36 değer kaybetti.
4 Ekim ile başlayan haftanın veri takviminde, pazartesi günü fabrika siparişleri ve dayanıklı mal siparişleri, salı dış ticaret dengesi ve hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), çarşamba ADP istihdam raporu, perşembe haftalık işsizlik başvuruları ve cuma tarım dışı istihdam, işsizlik oranı ve toptan stoklardaki değişim takip edilecek.
Avrupa'da doğal gaz fiyatları rekor kırdı
Avrupa'da doğal gaz arzına ilişkin sıkıntılar gündemin odağındaki yerini koruyor.
Rusya'nın doğal gaz rezervlerinin ortalamanın altında olması ve tedarik zincirindeki kırılmaların enerji arzında oluşturduğu belirsizliklerle doğal gaz fiyatları rekor üzerine rekor kırarken, Avrupa'da enflasyon baskıları da artırıyor.
Söz konusu artışların ardından İtalya'da elektrik üretiminde maliyet artışları nedeniyle hane halkının kullandığı elektriğe yüzde 29,8, doğal gaza yüzde 14,4 zam yapıldı.
Almanya'daki seçimlerde Maliye Bakanı Olaf Scholz liderliğindeki Sosyal Demokrat Parti en çok oyu alırken, koalisyon kurulmasının haftalar alabileceği ifade ediliyor.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde'ın hafta içinde yaptığı açıklamalarda ise bankanın destekleyici duruşunu sürdüreceğini bir kez daha yinelendi.
Lagarde, büyüme görünümünün belirsizliğini korumaya ve Kovid-19 salgınındaki gelişmelere bağlı kalmaya devam ettiğini belirtti.
Avro, dolar karşısında değer kaybetmeye devam ederek düşüş eğilimini üst üste dördüncü haftaya taşırken, 1,1562 ile Temmuz 2020'den beri en düşük seviyesini gördü. Parite, haftalık yüzde 1,08 değer kaybıyla 1,5995'e geriledi.
Bu hafta, Almanya'da DAX endeksi yüzde 2,42, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,35, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 3,27 ve İtalya'da MIB 30 endeksi ise yüzde 1,36 değer kaybetti.
Gelecek hafta, salı bölge genelinde hizmet sektörü PMI ve Avro Bölgesi'nde Üretici Fiyat Endeksi (PMI), çarşamba Almanya'da fabrika siparişleri ve Avro Bölgesi'nde perakende satışlar, perşembe Almanya'da sanayi üretimi ve cuma Almanya'da dış ticaret dengesi verileri takip edilecek.
Çin enerji arzı konusunda önlemleri sıkılaştırıyor
Asya'da, tedarik zincirindeki sıkışma ve Çin'deki bir haftalık tatil öncesi artan elektrik talebi enerji arzına ilişkin sıkıntıları ortaya çıkarırken, söz konusu gelişmeler küresel enflasyon baskılarını artırdı.
Çin bazı bölgelerdeki fabrikalardan üretimlerinde kısıtlamaya gitmelerini isterken, Çin hükümeti kamu kuruluşlarından ne pahasına olursa olsun enerji arzını güvence altına almalarını istedi.
Öte yandan, Çinli emlak devi Evergrande'nin tahvil ödemelerine ilişkin belirsizlik sürüyor. Uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings şirketin kredi notunu CC'den C'ye indirdi.
Japonya'da, iktidardaki Liberal Demokrat Parti'nin (LDP) liderlik seçimini Fumio Kishida kazanırken, Kishida'nın en kısa sürede bir ekonomik destek paketini devreye alması bekleniyor.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kuroda Haruhiko, hafta başında başbakanlığı üstlenmesi beklenen Kişida Fumio hükümetinde, BoJ'un "agresif para politikalarını" koruyacağını söyledi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,24, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 4,89 ve Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 3,39 değer kaybederken, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,59 değer kazandı.
4 Ekim ile başlayan haftanın veri takviminde, salı Japonya'da Tokyo Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve cuma Japonya'da dış ticaret dengesi ile Çin'de Caixin hizmet sektörü ve bileşik PMI verileri takip edilecek. Çin borsası, cuma gününe kadar resmi tatil dolayısıyla kapalı olacak.
Yurt içinde enflasyon takip edilecek
Yurt içinde bu hafta Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi küresel pay piyasalarından pozitif ayrışarak yükseliş eğiliminde hareket ederken, gelecek hafta gözler pazartesi açıklanacak TÜFE rakamlarına çevrildi.
AA Finans'ın beklenti anketine katılan ekonomistler, TÜFE'nin eylülde yüzde 1,34 artmasını bekliyor.
Ekonomistlerin eylül ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına (yüzde 1,34) göre bir önceki ay yüzde 19,25 olan yıllık enflasyonun yüzde 19,69'a yükseleceği hesaplanıyor.
BIST 100 endeksi, üst üste üç haftalık düşüş eğilimini sonlandırarak haftayı yüzde 1,21 artışla 1.401,46 puandan tamamladı. Dolar/TL ise haftayı yüzde 0,26 değer kaybıyla 8,8620'den kapattı.
Gelecek hafta yurt içinde, pazartesi ayrıca Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), salı TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru ve perşembe günü hazine nakit dengesi verileri takip edilecek.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
