Kromozomları da güçleri de "artı 1"

Onlar, artı 1 kromozoma sahip down sendromlu bireyler. Hücrelerinde 46 yerine 47 kromozomu bulunan down sendromlular, ‘yapamaz’ düşüncesiyle kendilerini eksi 1’e düşüren toplum algısına karşı neler yapabileceklerini gösteriyor.
Her birey gibi farklı yetenekleri olan Down sendromlular, artı 1 olan kromozomları nedeniyle ‘yapamaz’ algısını yerle bir ediyor. Toplumdaki ön yargılarla hayata 1-0 yenik başladığı düşünülen, ancak rehberlik edildiğinde farklı özellikleri ön plana çıkabilen Down sendromlu bireylerden İzmirli Can Ayan ve Sergen Aşkın, toplumun oluşturduğu dar alanların dışına çıkarak tıpkı hücrelerindeki bir fazlalık gibi hayatlarını da artı 1’e dönüştürdü. Yüzme sporunda çok sayıda derecesi bulunan 17 yaşındaki Can Ayan, iki yıldır profesyonel olarak fotoğrafçılıkla ilgileniyor. Yine yüzme sporunda 30 madalyası bulunan 21 yaşındaki Sergen Aşkın da milli yüzücü olma hedefine doğru emin adımlarla ilerliyor.

YÜZÜCÜLÜK, FOTOĞRAFÇILIK VE MANKENLİK
Ege Üniversitesi Özel Sporcular Spor Kulübü’nün lisanslı sporcusu ve Altay Spor Kulübü Özel Sporcular Yüzme Şubesi sporcusu olan 17 yaşındaki Can Ayan’ın, atletizm ve yüzmede çok sayıda derecesi bulunuyor. Sağlık sorunları nedeniyle yüzücülüğe ara vermek zorunda kalan Ayan, iki yıldır da profesyonel olarak fotoğrafçılıkla ilgileniyor. 2014 yılında ilk kişisel fotoğraf sergisini açan Ayan, geçen hafta ikinci kişisel sergisiyle sanatseverlerin karşısına çıktı. Objektifin arkasında olmanın yanı sıra objektifin karşısına geçerek mankenlik yapma hayali de bulunan Ayan, bu hayalini de gerçekleştirdi ve hiçbir ön çalışma yapmadan ünlü bir firmanın Sonbahar Kış 2014-2015 çekimlerinde Down sendromlu olmayan yabancı modellerle birlikte mankenlik yaptı. Ayan, geçen yıl 3.’sü düzenlenen Uluslararası Çocuk Hakları Festivali’ne de üç fotoğrafıyla katılarak festivalde üç fotoğrafı da seçilen ilk özel gereksinimli birey oldu.

30 MADALYALI YÜZÜCÜ
21 yaşındaki Sergen Aşkın da toplumun oluşturduğu sınırların dışına çıkarak yeteneklerini açığa çıkardı. İlk olarak katıldığı resim yarışmasında dereceye giren Aşkın, daha sonra yüzme sporuna yöneldi. Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu’nun yarışmalarına katılan Aşkın, girdiği yarışlarda altın ve gümüş ve bronz olmak üzere 30 madalya kazandı. Antrenörü Mert Onaran ile sık sık antrenman yapan Aşkın’ın en büyük hayali ise milli bir yüzücü olmak. Kız arkadaşıyla evlenmek için planlar yapan Aşkın, okuldan arda kalan zamanlarda yakınlarının iş yerinde çalışıyor, bir yandan da Ulusal Down Sendromu Derneği’nde zeybek oynuyor.

“SINIRLARI OLAN BİR BİREY DEĞİL”
Oğlu Can’ın Down sendromlu olmasından dolayı sınırları olan bir birey olmadığını belirten Can Ayan’ın annesi Hatice Ayan, “Can eski bir lisanslı yüzücü olarak dört branşta yüzebilen bir yüzücüydü. Sağlık nedeniyle bir yıldır yüzmeye ara verdi. İki yıldır profesyonel olarak fotoğrafçılıkla ilgileniyor. 17 Nisan 2014 de ilk kişisel fotoğraf sergisini açtı. Buradaki amacımız, Can’ın yapabildiğini kanıtlamaktan ziyade toplumdaki ön yargıları yok etmek, diğer kromozom kardeşlerine ve ailelerine rehberlik etmek, bizim inançlarımızla oluşturduğumuz dar alanda çocuklarımızın aslında neler yapabildiğini ve her birey gibi kendine özgü yetenekleri olduğunu göstermek” dedi.

“HASTA DEĞİL ARTI 1 OLAN BİREYLER”
Herkesin birbirinden farklı olduğu gibi Can’ın da farklı özellikleri olduğunu söyleyen Ayan, “Bazı şeylerde biraz daha desteğe ihtiyacı var ama sadece artı 1 kromozom fazlalığı var. Rehberlik edildiğinde birçok şeyi başarabilirler. Down sendromu bir hastalık değil. 47 kromozomlu yani artı 1 fazla olan bireyler. Kıskanıyor, üzülüyor, aşık olmak istiyor, işe gitmek istiyor, evlenmek istiyor, kız arkadaşıyla yemeğe ve sinemaya gitmek gibi hepimizde olan hayalleri ve beklentileri var. İnanıyorum ki bir gün bütün hayallerini gerçekleştirebilecek ama toplum yeter ki önyargılarını değiştirsin. Toplum her alanda onlara yer açtığında eyleme geçmiş olacaklar. O zaman özel gereksinimli birçok birey de ne kadar yetenekli olduklarını göstermiş olacaklar" diye konuştu.

“ONLAR HEP EKSİ 1’E DÜŞÜRÜLÜYOR”
Oğlu Sergen’in ikizi olduğunu ancak ikizinin Down sendromlu olmadığını ifade eden Sergen Aşkın’ın annesi Semra Aşkın da şöyle konuştu: “Okuduğu okul, rehabilite amaçlı Sergen’i yüzmeye başlattı. Zaten yüzmeyi çok sevdiği için kısa sürede başarıyı yakaladı. Ona inanıyordum. Şuan profesyonel olarak yüzüyor dereceleri var. Sergen’in bir amacı var o da milli yüzücü olmak. Bunun için çok emek sarf ediyor. İş bulmak istiyor, evlenmek istiyor. Önce iş bulup sonra evleneceğini söylüyor ve birlikte zaman geçirdiği bir sevgilisi de var. Kolay para kazanılmadığını görmesi için birlikte yakınımızın iş yerinde işe gidiyoruz. Akşam eve geldiğinde yürüyüşü bile değişiyor. Artı 1 kromozomları var ama onlar hep eksi 1’e düşürülüyor. Hep negatif bakılıyor, ‘yapamaz’ deniyor. Toplumdaki bu düşüncenin değişmesi gerek. İnsanlar onlara inandığı sürece her şeyi yapabilirler. O istediği sürece ben de hep yanında olacağım.”
(İHA)