Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından hazırlanan “Koronavirüsün Küresel Uluslararası Doğrudan Yatırımlara Etkisi” raporuna göre, 2021 yılına kadar talep şoku filtrelemesinin etkisi ile, 2020'de yüzde 5 ile yüzde 15 arasında değişen küresel Doğrudan Yabancı Yatırım (DYY) akışları üzerinde olumsuz etki bekleniyor.
AA muhabirinin rapordan derlediği bilgilere göre, salgının uluslararası yatırıma olan etkisinin daha da yoğunlaşacak ve virüsün yayılmasını kontrol altına almak için en sert önlemleri almak zorunda kalan ülkelerde bu etki daha güçlü şekilde hissedilecek.
Çin, Kore Cumhuriyeti, Japonya ve Güney Asya Ekonomileri etrafında yoğunlaşmış özellikle küresel değer zincirlerine yakından entegre olmuş ekonomilerde hissedilen tedarik zinciri ve üretim kesintilerinin sebep olduğu etkiler ve salgının en şiddetli şekilde etkilediği ekonomilerde artan olumsuz talep şoklarının sebep olduğu etkilerden dolayı Covid-19'un ekonomik etkisi değişiklik göstereceği kaydedildi.
Covid-19 salgının, çok uluslu şirketlerin ve yabancı iştiraklerinin sermaye harcamalarını yavaşlatacağı, düşük kapasitede çalışan üretim yerlerinin, fiziksel varlıklara yapılan yeni yatırımlarını geçici olarak durduracağı ve genişlemelerini geciktireceği belirtildi.
Devam etmekte olan sıfırdan yapılan yatırım projelerinin de (Greenfield projeleri) bundan etkileneceği fakat yeni yatırım projelerinin uzun bir gebelik süresi ve on yıllara yayılabilecek bir yaşam döngüsü olduğundan, mevcut yatırımlar ve yapım aşamasında olan yatırım projeleri üzerindeki etkisinin sınırlı olmasının muhtemel olduğu bildirildi.
Yurt dışı satın almaların aylık değeri 10 milyar doların altındaRaporda, yeni sıfırdan yapılan yatırım projeleri duyurularının ertelenebileceği, Birleşme ve Satın almalar da (M&As) bir yavaşlama görülebileceği işaret edilirken ve şubat verisine göre, normalde aylık 40-50 milyar dolar değerinde olan yurt dışı satın almaların 10 milyar doların altına geldiği anımsatıldı.
Covid-19’un, piyasa verimliliği ve kaynak arayan yatırımlarının etkileyeceği belirtilen raporda, yer altı kaynakları sektörlerindeki pazar arayışı yatırımları ve doğrudan yabancı yatırım projelerinin, olumsuz talep şoklarının bir sonucu olarak dünya çapında ertelenebileceği, talep şokunun Çin'de en ciddi şekilde hissedildiği, Toyota şirketinin ise şubat ayında, Çin'deki satışlarında yüzde 70'lik bir düşüş olduğu belirtildi.
Küresel değer zincirlerine (GVC) yakından entegre edilen üretim tesislerinde verimlilik arayan yatırımlar üzerindeki olumsuz etkinin, öncelikle Çin, Doğu ve Güneydoğu Asya'da yoğunlaşacağına ve GVC bağlantıları ile hızlı bir şekilde bölge dışına yayılabileceğine dikkat çekildi.
En büyük ilk 100 çok uluslu şirketin 41'i kar ve artan risk uyarılarında bulunduRapora göre, Covid-19'dan en çok etkilenen ekonomilerde, yeniden yatırım yapılan kazançlar toplam doğrudan yabancı yatırım girişlerinin yaklaşık yüzde 40'ını oluşturuyor.
Değerlendirmede şunlara yer verildi:
“UNCTAD’ın Dünya Yatırım Raporu’nda her yıl yayınlanan yabancı varlıklarına, yurt dışı satışlarına ve yabancı çalışanlarına göre dünyanın en büyük ilk 100 çok uluslu şirketinin 69'u Covid-19'un işleri üzerindeki etkisi hakkında bir açıklama yaptı. Bu şirketlerin 41'i kar ve artan risk uyarılarında bulundu, 10'u daha düşük satışlar öngördüğünü, 12'si üretim veya tedarik zinciri aksamaları üzerinde olumsuz etkiler beklediğini ve 19'u her ikisinden de etkilenmeyi beklediğini bildirdi.
Bu ilk 100'deki çok uluslu otomotiv şirketlerinin 12'sinin olumsuz etki sinyali verdiği ve çok etkilendiği görülüyor. Elektronik bileşenler ve ekipman sektörlerindeki çok uluslu 13 şirketin 9'u da aynı durumda. Bu ilk 100 firma arasındaki yer altı kaynakları endüstrisinin çoğu, temel malzeme ve kimyasal alanındaki çok uluslu şirketler olumsuz talep şokları hakkında uyarılarda bulundu.”
500 çok uluslu şirketin, 2020 kazanç tahminlerinde yüzde 9'luk düşüş2021 yılına kadar talep şoku filtrelemesinin etkisi ile, 2020'de yüzde 5 ile yüzde 15 arasında değişen küresel DYY akışları üzerinde olumsuz etkinin öngörüldüğü ifade edilen raporda, bu olumsuz etkinin büyük kısmının, küresel talep şokunun bir sonucu olarak geciken yatırımlardan kaynaklanacağı ve büyük ölçüde küresel değer zincir ticaretine bağımlı ekonomiler ve endüstrilerle sonuçlanacağı aktarıldı.
Raporda göre, Covid-19 salgınının potansiyel olarak, çok uluslu şirketlerin tedarik zincirlerini daha dayanıklı hale getirme arzusundan kaynaklanan mevcut ayrışma ve üretimin yeniden ülke içine taşınması eğilimlerini hızlandıracağı kaydedildi.
Değerlendirmede, şu ifadelere yer verildi:
“Küresel DYY'nin önemli bir payını oluşturan en iyi 5 bin çok uluslu şirket, Covid-19 nedeniyle 2020 kazanç tahminlerinde ortalama yüzde 9'luk düşüş revizyonu öngörüyor. En büyük darbeyi yüzde 44’lük düşüşle otomotiv endüstrisi, yüzde 42’lik düşüşle havayolları ve yüzde 13’lük düşüşle enerji ve temel malzeme endüstrileri alacak. Gelişmekte olan ekonomilere dayanan çok uluslu şirketlerin karları gelişmiş ülkelerde bulunan çok uluslu şirketlerinkinden daha fazla risk altındadır.”
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
