ANKARA (AA) - Türkiye İstatistik Kurumu, 2020 yılına ilişkin "Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri"ni açıkladı.
Buna göre, geçen yıl sanayi ve hizmet sektörlerinde 3 milyon 295 bin girişim faaliyet gösterdi. Toplam girişimlerin yüzde 99,8'ini, istihdamın yüzde 72'sini, personel maliyetinin yüzde 49,2'sini, cironun yüzde 49,4'ünü, üretim değerinin yüzde 42,7'sini ve faktör maliyetiyle katma değerin yüzde 41,3'ünü KOBİ'ler oluşturdu.
KOBİ'ler, 2020'de en fazla ticaret sektöründe faaliyet gösterdi. Ekonomik faaliyetlerin istatistiki sınıflamasına göre, KOBİ'lerin yüzde 36,6'sı toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektöründe, yüzde 14,2'si ulaştırma ve depolama, yüzde 12,3'ü ise imalat sanayisi sektöründe faaliyet gösterdi.
Ticaret sektöründeki istihdamda en büyük payın sahibi bu işletmeler oldu. Toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı faaliyetlerindeki KOBİ istihdamının, toplam KOBİ istihdamı içindeki oranı yüzde 27,5'i bulurken, personel maliyeti içinde bu oran yüzde 24,4, ciroda yüzde 54,7, faktör maliyetiyle katma değerde yüzde 25,3 ve üretim değerinde yüzde 15,9 olarak hesaplandı.
Orta ölçekli girişimlerde çalışan başına katma değer, 2020'de 128 bin lirayla en yüksek seviyeye ulaştı. KOBİ girişimleri için 2009 yılında çalışan başına ortalama katma değer 15 bin lira iken, 2020'de 59 bin lira oldu.
KOBİ grupları içinde 2009 ve 2020 yılları için en yüksek çalışan başına katma değer sırasıyla 29 bin lira ve 128 bin lira ile orta ölçekli girişimlerde gerçekleşirken, aynı yıllarda bu değerler küçük ölçekli girişimler için sırasıyla 19 bin lira ve 70 bin lira, mikro ölçekli girişimler için 8 bin lira ve 22 bin lira olarak kayıtlara geçti.
İmalat sanayisindeki KOBİ'ler düşük teknolojiyle çalıştıİmalat sanayisinde faaliyet gösteren 2 bin 442 KOBİ yüksek teknoloji sınıfında üretim yaptı. Küçük ve orta büyüklükteki imalat sanayisi girişimlerinin yüzde 56,7'si düşük teknolojiyle faaliyet gösterirken, büyük ölçekli girişimlerde bu oran yüzde 47,6 oldu.
KOBİ'ler büyüklüklerine göre incelendiğinde, mikro ölçekli girişimlerin yüzde 57,5'i düşük teknoloji, yüzde 32,2'si orta-düşük teknoloji, yüzde 9,8'i orta-yüksek teknoloji ve yüzde 0,5'i teknoloji sınıfında üretim yaptı. Buna karşın, küçük ölçekli girişimlerde bu oranlar sırasıyla yüzde 52, yüzde 29,7, yüzde 17,3 ve yüzde 1, orta ölçekli girişimlerde yüzde 51,9, yüzde 28,2, yüzde 18,3 ve yüzde 1,6 olarak belirlendi.
KOBİ'ler, 2020'de ihracatın yüzde 36,4'ünü gerçekleştirdi.
İhracatta, mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 3,5 iken, küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 13,5, orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 19,4 oldu. Büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 63,6'yı buldu.
Girişimlerin ana faaliyetine göre KOBİ'lerin ihracatlarından yüzde 58,7'si ticaret, yüzde 36,6'sı sanayi sektörlerinde faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı.
KOBİ'lerin geçen yıl ithalattaki payı ise yüzde 24 oldu. İthalatta mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 1,5, küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 6,4, orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 16,2 olarak hesaplandı. Büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 75,9'a ulaştı.
Girişimin ana faaliyetine göre, KOBİ ithalatlarından yüzde 66,8'i ticaret, yüzde 26'sı sanayi sektörlerinde faaliyet gösteren girişimler tarafından gerçekleştirildi.
KOBİ'lerin 2013 yılında 57 milyar dolar olan ihracat değeri 2020 yılında 61 milyar dolara yükseldi. İthalatta ise 2013 yılında 48 milyar dolar olan değer, 2020 yılında 49 milyar dolara çıktı.
KOBİ'ler Avrupa'ya ihracat yaptıKOBİ'ler tarafından 2020'de yapılan ihracatın yüzde 47,8'i Avrupa, yüzde 34,3'ü Asya ülkelerine yönelik oldu. KOBİ'ler, ithalatlarının yüzde 49,6'sını Asya'dan, yüzde 40,2'sini Avrupa ülkelerinden yaptı.
Geçen yıl KOBİ'lerin ihracatının yüzde 91,4'ünü imalat sanayisi ürünleri oluşturdu. KOBİ'lerin ihracatı içinde giyim eşyası sektörünün payı yüzde 13,9, tekstil ürünlerinin payı yüzde 10,1 oldu.
KOBİ'lerin 2020 yılı ithalatında öne çıkan ürünler ise yüzde 33,6 ile ana metaller, yüzde 12,4 ile kimyasallar ve kimyasal ürünler, yüzde 12 ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanlar, yüzde 5,3 ile bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler olarak belirlendi.
Geçen yıl KOBİ'lerin toplam patent başvuru sayısı 1563 oldu, bunlardan 332'si tescil edildi. KOBİ ölçeklerine göre değerlendirildiğinde 570 patent başvurusu ve 162 tescille orta ölçekli girişimler ilk sırada yer aldı.
Fotoğraf: Enes Duran
