Kırım’ın ilhakı 6 yıl önce '26 Şubat olayları' ile başladı

Ukrayna’nın başkenti Kiev’de 2013 sonunda Batı yanlılarının protesto gösterileri başlatmasıyla Rusya’nın da Kırım’ı ilhak operasyonu hızlandı.

Kiev’de Bağımsızlık Meydanı’ndaki olaylar can kayıplarına neden olunca Kırım yarımadası dahil tüm ülkede toplum Ukrayna ve Rusya yanlıları diye ikiye ayrıldı.

Kırım’da Rusya yanlılarının başlattığı gösteriler, Kırım Tatarlarını da tedbir almaya yöneltti ve Rusya karşıtı eylemler başladı.

Bu arada, Kırım Parlamentosundan yarımada halkına yönelik herhangi bir sükunet çağrısı ve uyarı da gelmedi.

Kırım toplumunda Rus yanlısı harekatın güç kazanmasına dönemin Kırım Parlamentosu Başkanı Vladimir Konstantinov’un Moskova’ya yaptığı ziyaret yardımcı oldu.

Ziyarette Konstantinov, Viktor Yanukoviç’in Ukrayna Devlet Başkanlığı görevinden ayrılması halinde Kırım’ın Ukrayna’dan alınması fikrini ortaya attı.

Meydan olaylarıyla Ukrayna’da olayların büyümesi üzerine Yanukoviç ülkeden kaçtı.

Batı yanlısı yeni geçici yönetimin işbaşına gelmesi Rusya yanlılarını Kırım yarımadasında daha da aktif hale getirdi.

Yarımadada konuşlu bulunan Rus üssünden çıkan askeri birlikler farklı şehirlerde aktif hale gelmeye başladı.

Ukrayna ile Rusya arasında Rus Karadeniz Filosu’nun konumuyla ilgili 28 Mayıs 1997 ve 21 Nisan 2010’da yapılan anlaşmalara aykırı olmasına rağmen Rus birlikleri yarımada üzerinde hareket ederek yer değişikliği yaptı.

Rus Birliği Partisi Başkanı Sergey Aksenov’un Ukrayna yasalarına aykırı olarak "Halk Milis Kuvvetleri" adıyla yaklaşık 3 bin 500 kişilik paramiliter alay kurması da Kırım’da gerginliği artıran nedenlerden biri oldu.

Moskova, Rus milletvekili Leonid Slutskiy başkanlığında bir milletvekili heyetini yarımadaya göndererek operasyonu hızlandırdı.

Heyet, Rus Birliği Partisi Başkanı Sergey Aksenov ve Kırım Parlamentosu üyesi Sergey Tsekov ile görüştü. Tsekov, yaptığı açıklamada, Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasıyla ilgili hızlı şekilde karar vereceklerini dile getirdi.

Kırım’ın Rusya’ya bağlanması için 25 Şubat 2014'te Rusya yanlıları parlamentoya baskı uygulamaya başladı. 400 civarında Rus yanlısı, Kırım Parlamentosunu bastı, Kırım’ın bağımsızlığını ilan etmesi için parlamentonun referandum kararı alması talebinde bulundu.

Parlamento Başkanı Konstantinov, 26 Şubat’ta Genel Kurulda referandumu görüşeceklerini açıkladı. Bunun üzerine Kırım’ın Rusya’ya katılmasını isteyen Rus Birliği Partisi, Kırım Özerk Cumhuriyeti Parlamentosu önünde miting kararı aldı.

Ukrayna’nın bütünlüğünü savunan Kırım Tatar Milli Meclisi de aynı gün, aynı yerde, parlamento önünde miting düzenleyeceğini ilan etti. Kırım Tatarları’nın bu kararı üzerine, Aksenov’un paramiliter birlikleri parlamentoyu kuşatma altına aldı.

Kırım Parlamentosu önünde, 26 Şubat 2014’te, Kırım Tatar Milli Meclisi ve Rus Birliği Partisinin karşı karşıya geldiği büyük mitingler yapıldı.

Parlamentonun Kırım’ın Ukrayna’dan ayrılmasıyla ilgili kararları kabul etmesini önlemek ve Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü desteklemek için çoğunluğu Kırım Tatarlarından oluşan 7 binden fazla aktivist mitinge katıldı.

Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasını isteyen 5 bin civarında Rusya yanlısı da parlamento önünde Kırım Tatarlarıyla karşı karşıya geldi.

Mitingiler sırasında çıkan arbedede iki kişi öldü. Parlamentoda Kırım’ın Ukrayna’dan ayrılmasına neden olacak referandumun görüşülmesi bu olaylar nedeniyle ertelendi.

Ancak o geceden itibaren üzerlerinde hiçbir arma ve işaret bulunmayan askeri kıyafetli Rus yanlısı silahlı güçler ortaya çıktı. "Yeşil adamlar" diye tabir edilen bu askeri gruplar Kırım Parlamentosu ve hükümet binalarını ele geçirdi.

Rus yanlısı eli silahlı "yeşil adamların" gölgesinde 6 Mart'ta toplanan Kırım Özerk Cumhuriyeti Parlamentosu, Kırım’ın Rusya'ya bağlanması için referandum yapılması kararı alındığını açıkladı.

İlk günden itibaren sistematik şekilde çalışan Rus yanlısı silahlı milisler, başta Kırım Tatarlarına ve Ukraynalılara uyguladığı baskıyla onları yarımadadan ayrılmaya zorladı.

Yeşil adamların kontrolünde 16 Mart'ta gerçekleştirilen sözde referandumdan Kırım’ın Rusya'ya bağlanması yönünde karar çıktı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 21 Mart’ta Kremlin Sarayı'nda düzenlenen törenle "Kırım ve Sivastopol'ün Rusya'ya bağlanmasını ve yeni federal bölgeler oluşturulmasını" öngören yasayı imzalayarak yarımadanın yasa dışı ilhakını tamamladı.

Kırım’ın ilhakından sonra 26 Şubat olaylarına katılanlar Rus güvenlik güçlerinin baskılarına maruz kaldı. Yarımadada yaşayan Kırım Tatarlarına ait evlere, okullara ve camilere sık sık güvenlik güçlerince baskınlar düzenlendi.

Kaynak: AA