Gümüşhane
Roma İmparatorluğu'nun Anadolu'daki 4 lejyonundan birisi olan ve askeri karargah olarak kullanılan Satala Antik Kenti'ndeki kazı çalışmalarına yeniden başlandı.
Gümüşhane'nin Kelkit ilçesine bağlı Sadak köyü sınırlarındaki Satala Antik Kenti'ndeki kazı çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izni ile, Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Şahin Yıldırım başkanlığında 25 kişilik ekip tarafından yürütülüyor.
Kazı çalışmaları yaklaşık bir buçuk ay devam ettirilecek.
Kazıda, Roma İmparatorluk Dönemi'nden 2 bin yıllık tiyatro maskı, kandiller, Geç Roma Dönemi'ne tarihlendirilen demirden yapılmış asker zırhı ve Erken Hristiyanlık Dönemi'ne tarihlendirilen mimari kabartmalar bulundu.
Gümüşhane Milletvekilleri Hacı Osman Akgül ve Cihan Pektaş, beraberinde Kelkit Belediye Başkanı Aziz Nas, İl Genel Meclisi Başkanı Mehmet Emin Erdoğdu ve meclis üyeleriyle kazı çalışmalarını yerinde inceleyerek yetkililerden bilgi aldı.
Kazı Başkanı Doç. Dr. Şahin Yıldırım, yaptığı açıklamada, Satala Antik Kenti'ndeki çalışmaların, bölge tarihi açısından çok önemli yere sahip olduğunu söyledi.
Arkeolojik bulgular olarak çok zengin bir kazı sezonu geçirdiklerinin altını çizen Yıldırım, çalışmaların Roma İmparatorluğu'nun doğu sınırını korumakla görevli lejyonlardan XV. Apollinaris'e ait castrumda (surlarla çevrili koloni kenti) bulunan kale içerisinde yürütüldüğünü söyledi.
Bu sezon iki açmada kazı çalışması yürütüldüğünü anlatan Yıldırım, şöyle devam etti:
"Castrumdaki Birinci açmada milattan sonra 255-256 yıllarına tarihlendirilen Sasani Kralı 1. Şapur'un yıkım evresiyle karşılaştık. Aynı evre Anadolu'daki bir diğer lejyon kenti olan Zeugma'da da karşımıza çıkmıştı.
Bu da bize gösteriyor ki buradaki Roma Lejyonu, milattan sonra 3. yüzyılın ortasında neredeyse son askerine varıncaya kadar yok edilmiş. Bu yıkımın sonrasında Roma orduları çok kolay toparlanamıyor.
Sasani Kralı I. Şapur'un Nakş-i Rüstem'de bulunan mezar anıtındaki yazıtta Anadolu'da ele geçirdiği diğer kentlerle birlikte Satala'nın da yerle bir edildiği ibaresi geçmekte ve yine aynı metinde Caesar Valerianus'un 70 bin askerinin Anadolu'da öldürüldüğü de belirtiliyor.
Bu bakımdan castrumdaki bu açmada karşılaşılan Sasani dönemi yıkım tabakası tarihsel bir olayı yaklaşık 2 bin yıl sonra tekrar gözler önüne getirmekte."
Kale bölgesindeki kazı çalışmalarında çok önemli mimari yapılar ve bunlara ait yapı elemanlarıyla da karşılaştıklarını kaydeden Yıldırım, şu ifadeleri kullandı:
"Satala Antik Kenti'nde bulunan castrum yapısı, Selçuklular'ın kenti fethetmesine kadar aktif bir şekilde kullanılmış. Bu bakımdan çok sayıda farklı dönemlere tarihlendirilen yapı kalıntısı mevcut.
Roma İmparatorluk Dönemi tabakaları ise yüzeyden yaklaşık 6 metre kadar derinde yer almakta. XV. Lejyon'a ait ilk bulgular ise 5 metre derinlikten itibaren karşımıza çıkıyor.
Bununla birlikte daha üst kotlarda ise Doğu Roma ya da bizde bilinen adıyla Bizans İmparatorluğu'na ait yapı kalıntıları bulunmakta. Bu döneme tarihlendirilen yapı kalıntılarından birisi ise castrumdaki bir diğer açmada karşımıza çıktı.
İlk bulgulara göre burada oldukça önemli bir yapı topluluğu söz konusu.
Şu an burada kazıların başındayız. Bundan dolayı bu yapı kompleksinin tam işlevini belirleyebilmiş değiliz. Çok büyük ihtimalla milattan önce 5-6. yüzyıllara tarihlendirilen bir yapı topluluğu.
Üzerindeki mimari elemanlar, bu yapının çok işlevinin olduğunu bize göstermekte. Yine Doğu Roma imparatorlarından Ayasofya'yı da yaptıran Jüstinyanus'un yaptırmış olduğu yapılar karşımıza çıktı."
Satala'daki kazının, yürütülmekte olan tek lejyon kazısı olduğuna dikkati çeken Yıldırım, "Satala'daki çalışmalarda elde edilen bulgular, Roma İmparatorluğu'nun askeri tarihi açısından çok önemli bir yere sahip.
Roma İmparatorluğu'nun doğu sınırında bulunan lejyonlar hakkındaki bilgilerimiz çok sınırlı. Önümüzdeki yıllarda yürütülecek çalışmalar sırasında bu lejyona dair çok daha önemli bilgilere ulaşmamız mümkün olacak.
Tiyatro maskları, kandiller ve yine çeşitli mimari kabartmalar bakımından çok zengin bir kazı sezonu geçirdik." diye konuştu.
Gümüşhane Milletvekili Cihan Pektaş ise, Satala Antik Kenti'nde 3 yıldır kazı çalışması yapıldığını hatırlattı.
Satala'nın 12 ay çalışma statüsüne alınacağını dile getiren Pektaş, "Gerçekten harika kültürel miras ortaya çıkmaya başladı. Bu bizi çok sevindirdi. Bu daha başlangıç. Çok geniş bir alanda kazı çalışması yapılıyor. Ayrıca Kültür Turizm Bakanlığımızla görüştük.
Burayı 12 ay çalışma statüsüne alıyoruz. Bir an önce bu tarihi eserleri ortaya çıkarıp insanlığın istifadesine sunmak istiyoruz." ifadelerini kullandı.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
