BOFFA - FATMA ESMA ARSLAN
Batı Afrika'da Atlas Okyanusu kıyısında kurulu Gine'de 15'inci yüzyıl ortalarında başlayan sömürgeciliğin izlerine Boffa şehrinde ve limanında rastlamak mümkün.
Başkent Konakri'ye 130 kilometre mesafedeki liman, 15'inci yüzyılın başından bu yana başta Portekizliler, İngilizler ve son olarak da Fransızlar tarafından kullanıldı.
Batı Afrika'da köle ticaretinin yapıldığı ilk yerlerden biri olan liman, bugün kaderine terk edilmiş durumda. Çinliler tarafından işletilen Boffa Limanı yüzyıllar önce insanlık dışı birçok sahnenin tanığı oldu.
Atlas Okyanusu kıyısında toplanan köleler, zincire vurulmuş şekilde balık istifi tutuldukları köle evindeki hücrelerde Amerika'ya götürülecekleri gemileri bekliyordu.
Birçok siyahinin hayatına, birçoğunun da özgürlüğüne mal olan köle evinden geriye yıkık dökük duvarlar kalsa da o dönem yaşananları tahmin etmek güç değil.
Şehirdeki halk çok fakir
Boffa'da limandan iç kesimlere girildikçe köleliğin izlerinin yanı sıra şehirdeki fakirliğin boyutu da daha net görülüyor. Küçük çocuklardan ihtiyarlara bu şehirde herkes çalışmak zorunda.
Bölge halkından Kanny Conte, 70 yaşına rağmen torunlarına bakabilmek için pazarda kurutulmuş balık satıyor. "Günlük bazen bin bazen bin 200 Gine Frankı (1 dolar) kazanıyorum. 3 torunum var. Çalışmaktan başka çarem yok." diyen Conte halinden şikayetçi olmadığını aksine pazarda çalışmanın kendisini "diri" tuttuğunu belirtti.
Pazarda meyve, sebze ve balığın yanı sıra et ve et ürünlerine ulaşmak da mümkün. Aynı zamanda imam olan Alassane Youla da vakit aralarında pazarda et satıyor, kıyma hazırlıyor. Youla'nın 81 yaşında olduğuna inanmak güç olsa da "Buraların en yaşlılarından biriyim, akranlarım hep gitti ben de zamanımı bekliyor bir yandan son ana kadar çalışmayı istiyorum." dedi.
Pazar yerinde yaşlılar kadar çocuklar da var. Bazısı annesinin yanından ayrılmazken kimi de yalın ayak etrafta koşturuyor.
Okuma yazma oranının yüzde 35 civarında olduğu Gine'de bu oran küçük şehirlerde daha da düşüyor. Ülkenin resmi dili Fransızca olsa da okula gitmeyen Gineliler yerel dille konuşuyor.
Lise öğrencisi Ahmed Sow da yıl boyu tarih meraklısı birkaç yerli turist dışında kimsenin bu topraklara gelmediğini söyledi.
Sow, "Keşke herkes buraya gelse ve atalarımızın neler çektiğini görse." derken en azından devletin bu bölgeyi koruma altına alması gerektiğini görüşünü dile getirdi.
Halkın büyük kısmının şehrin tarihini bilmemesindeki en büyük neden de okuma yazma oranının çok düşük olması. Batılıların Boffa'da yaptıklarının farkına ancak Ahmed Sow gibi okula gitme şansı yakalamış gençler varabiliyor.
