Futbolda 60. Türkiye Kupası sahibini buluyor

İstanbul

Türkiye Futbol Federasyonu tarafından 1962-1963'ten itibaren düzenlenen Türkiye Kupası, 1980-1981 sezonu itibarıyla Federasyon Kupası adı altında oynanmaya başladı. Organizasyonun adı 1992-1993 sezonundan itibaren yeniden Türkiye Kupası olarak değiştirildi.

Kupada geçen sezon İzmir'de oynanan finalde Beşiktaş, Fraport TAV Antalyaspor'u 2-0 yenerek mutlu sona ulaştı.

Kayserispor bir kez kazandı, Sivasspor ilk kez finalde

Yukatel Kayserispor, daha önce bir kez final oynadığı kupada şampiyonluğa ulaştı.

Sarı-kırmızılı ekip, 2007-2008 sezonunda finalde Gençlerbirliği ile karşılaştı. Kayseri ekibi, normal süresi ve uzatma bölümü 0-0 berabere biten maçta rakibine penaltı atışlarında 11-10 üstünlük sağlayarak kupayı müzesine götürdü.

Demir Grup Sivasspor ise tarihinde ilk kez Türkiye Kupası'nda final oynayacak.

Rekorlar Galatasaray'da

Türkiye Kupası tarihinde rekorlar Galatasaray'ın elinde bulunuyor.

Sarı-kırmızılı ekip organizasyonda daha önce 23 kez final oynarken, 18 kez kupayı müzesine götürmeyi başardı.

Kupayı en çok kazanan takım olan Galatasaray, organizasyonun ilk 4 senesinde de kupayı kimseye kaptırmayarak bu alanda da rekora sahip.

Sarı-kırmızılı ekip, organizasyonun ilk kez düzenlendiği 1962-1963 sezonu ile 1963-1964, 1964-1965, 1965-1966, 1972-1973, 1975-1976, 1981-1982, 1984-1985, 1990-1991, 1992-1993, 1995-1996, 1998-1999, 1999-2000, 2004-2005, 2013-2014, 2014-2015, 2015-2016 ve 2018-2019 sezonlarında kupanın sahibi oldu.

15 ayrı takım kazandı

Türkiye Kupası'nı, 59 yıllık geçmişinde şimdiye dek 15 ayrı takım müzesine götürdü.

Kupada şimdiye dek Galatasaray 18, Beşiktaş 10, Trabzonspor 9, Fenerbahçe 6, Altay, MKE Ankaragücü, Göztepe, Gençlerbirliği ve Kocaelispor ikişer, Eskişehirspor, Bursaspor, Sakaryaspor, Kayserispor, Atiker Konyaspor ve Akhisarspor da birer kez mutlu sona ulaştı.

23 ayrı takım final oynadı

Türkiye Kupası'nın 59 yıllık geçmişinde daha önce 23 ayrı takım finallerde mücadele ederken, bunlardan 15'i en az 1 kez kupa sevinci yaşadı.

Finale yükselip de kupayı şimdiye dek hiç kazanamayan takımlar ise eski ismi İstanbul Büyükşehir Belediyespor olan Medipol Başakşehir (2 kez) Adana Demirspor, Boluspor, Mersin İdmanyurdu, Samsunspor, Antalyaspor, Kayseri Erciyesspor, Aytemiz Alanyaspor.

Bunun yanı sıra Kocaelispor 2, Sakaryaspor, Kayserispor ve Atiker Konyaspor ise oynadığı tek finalde kupayı kazanma başarısını gösterdi.

En çok final kaybeden takım Fenerbahçe

Fenerbahçe, 17 kez final oynayıp, bunlardan sadece 6'sında kupayı alırken, en fazla final kaybeden takım oldu.

Trabzonspor da 15 kez final oynadığı organizasyonda 9 kez kupayı müzesine götürdü.

Türkiye Kupası'nda ayrıca, Altay 7 kez finale çıkıp 2 kez, Bursaspor da 6 kez final oynayıp sadece bir kez kupanın sahibi olabildi.

Türkiye Kupası'nda finaller, şimdiye dek 31 kez çift, 28 kez de tek maç olarak düzenlendi.

Bu sezon da Ziraat Bankasının sponsorluğunda düzenlenen Türkiye Kupası, 1965-1966, 1966-1967, 1983-1984, 1985-1986, 1989-1990, 1990-1991, 1999-2000, 2000-2001, 2001-2002, 2002-2003, 2003-2004, 2004-2005, 2005-2006, 2006-2007, 2007-2008, 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011, 2011-2012, 2012-2013, 2013-2014, 2014-2015, 2015-2016, 2016-2017, 2017-2018, 2018-2019 ve 2019-2020, 200-2021 sezonlarında tek, diğer sezonlarda ise çift maçlı finallerle sahibine ulaştı.

Hükmen galibiyet ve kurayla gelen kupalar

Türkiye Kupası'nın 59 yıllık geçmişinde kupalar birer kez hükmen galibiyet ve kura sonucu sahiplerini buldu.

1963-1964 sezonunda Galatasaray ile Altay arasında yapılan final maçının ilki 0-0 sonuçlandı. Rövanş maçına Altay'ın çıkmaması üzerine Türkiye Futbol Federasyonu karşılaşmayı 3-0 Galatasaray lehine tescil etti. Böylece kupa finalleri tarihinde ilk kez bir maç hükmen sonuçlanmış oldu.

Öte yandan, 1966-1967 sezonunda Altay ile Göztepe arasında yapılan final maçı 2-2 bitti. Kupayı, kura atışı sonucu Altay müzesine götürürken, organizasyon tarihinde yeni bir ilk gerçekleşti.

Uzatmalarda gülenler

Türkiye Kupası şimdiye dek 7 kez uzatma dakikalarının sonuçlarına göre havaya kaldırıldı.

Göztepe, 1968-1969 sezonundaki çift maçlı finalde, Galatasaray'ı 1-0 yendiği maçın rövanşında uzatmada 1-1'lik skorla saf dışı bıraktı.

Tek maçlı finallerde ise 1983-1984 sezonunda Trabzonspor, Beşiktaş'ı 2-0, 1990-1991 sezonunda Galatasaray, MKE Ankaragücü'nü 3-1, 1999-2000'de Galatasaray, Antalyaspor'u 5-3, 2005-2006'da Beşiktaş, Fenerbahçe'yi 3-2, 2006-2007'de de yine Beşiktaş bu kez Kayseri Erciyesspor'u 1-0 yenerek, uzatmalarda kupaya uzandı.

1995-1996 sezonunda ise Galatasaray, ilk maçta 1-0 yendiği Fenerbahçe ile rövanşı Kadıköy'de oynadı. Normal süresi 1-0 Fenerbahçe'nin üstünlüğüyle kapanan maçın uzatma bölümünde 1 gol atan Galatasaray, ilk maçtaki avantajıyla kupayı kazanmayı bildi.

Penaltılarla kazanılan kupalar

Türkiye Kupası'nın şimdiye dek 5 takım, 6 kez kupayı penaltı atışları sonucu müzesine götürdü.

Galatasaray ile Trabzonspor arasındaki 1975-1976 sezonunda finalin her iki maçı da tarafların 1-0 galibiyetiyle sona erince, penaltı atışlarına geçildi. Seri penaltı atışları sonucu rakibini 5-4 yenen Galatasaray, kupayı kazandı.

1997-1998 sezonunda ise Beşiktaş ile Galatasaray finalde karşı karşıya geldi. Her iki maç da 1-1 berabere sonuçlandı, seri penaltı atışları sonucu rakibine 5-3 üstünlük sağlayan siyah-beyazlılar, mutlu sona ulaşan ekip oldu.

Kupayı, 2000-2001 sezonunda penaltı atışlarıyla Gençlerbirliği kazandı. Fenerbahçe ile Kayseri'de karşılaşan Ankara ekibi, 2-2 sona eren normal süre ve uzatma dakikalarının ardından seri penaltı atışlarıyla rakibine 6-3 üstünlük kurarak, kupayı müzesine götürdü.

Türkiye Kupası'nın 2007-2008 sezonundaki sahibi de penaltılarla belirlendi. Kayserispor ile Gençlerbirliği finalde Bursa'da karşılaşırken, normal süresi ve uzatma bölümü 0-0 biten maçta gülen taraf 11-10'luk seri penaltı atışları sonucu Kayserispor oldu.

2010-2011 sezonunda Beşiktaş, İstanbul Büyükşehir Belediyespor'u Kayseri'deki finalde penaltılarla geçerek kupaya uzandı. Normal süresi ve uzatmaları 2-2 biten maçta siyah-beyazlılar, penaltı atışları sonucu 4-3'lük sonuçla kupayı kaldırdı.

Kupa, 2016-2017 sezonunda da penaltılar sonucunda sahibini buldu. Atiker Konyaspor ile Medipol Başakşehir arasında Eskişehir'de oynanan finalin normal süresi ve uzatma bölümü 0-0 tamamlandı. Atiker Konyaspor seri penaltılarda rakibine 4-1 üstünlük sağlayarak kupayı müzesine taşıdı.

En ilginç final

Türkiye Kupası tarihindeki en ilginç finallerin başında, 1991-1992 sezonunda yapılan Trabzonspor-Bursaspor eşleşmesi geliyor.

Bursa'da yapılan finalin ilk maçını 3-0 kazanan yeşil-beyazlılar, rövanş için Trabzon'a büyük avantajla gitti.

Hüseyin Avni Aker Stadı'ndaki rövanşı bordo-mavili ekip 5-1 kazanarak, organizasyon tarihindeki en ilginç final sonrası kupayı müzesine götürdü.

En farklı skorlu finaller

Kupadaki finallerde şimdiye dek en farklı skorlu galibiyeti Gençlerbirliği elde etti.

Başkent takımı, 1986-1987 sezonunda Eskişehirspor ile Ankara'da yaptığı ilk maçı 5-0 kazanarak, 59 yıllık Türkiye Kupası geçmişinde finallerde en farklı skora ulaştı.

1991-1992 sezonunda Trabzonspor, evindeki rövanş maçında Bursaspor'u 5-1, 2004-2005 sezonundaki finalde ise Galatasaray, Fenerbahçe'yi aynı skorla yendi.

Bu arada, 2001-2002 sezonunda Kocaelispor, Beşiktaş'ı Bursa'daki finalde, 2003-2004'te Trabzonspor, Gençlerbirliği'ni İstanbul'daki finalde, 2011-2012'de de Fenerbahçe, Ankara'daki finalde Bursaspor'u aynı skorla 4-0 yenerek, tarihi skorlara imza attı.

Öte yandan, Türkiye Kupası'nın en gollü final karşılaşması, 1999-2000 sezonunda Galatasaray ile Antalyaspor arasında oynandı. Diyarbakır'da oynanan final maçın normal ve uzatma bölümü 2-2 beraberlikle tamamlandı. Uzatmaların başında kalesinde bir gol gören Galatasaray, üst üste 3 gol atarak rakibini 5-3 yendi ve kupayı müzesine götürdü.

"Duble" yapanlar

Türkiye Kupası'nın 59 yıllık geçmişinde, 15 sezonda kupayı müzesine götüren ekip aynı zamanda lig şampiyonluğunu da kazandı.

Galatasaray 1962-1963, 1972-1973, 1992-1993, 1998-1999, 1999-2000, 2014-2015 ve 2018-2019'da, Fenerbahçe 1967-1968, 1973-1974 ve 1982-1983'te, Beşiktaş 1989-1990, 2008-2009 ve 2020-2021'de, Trabzonspor da 1976-1977 ve 1983-1984 sezonlarında hem lig şampiyonluğu hem de kupa zaferi yaşadı.

Tüm maçlarını kazanarak şampiyon olanlar

Türkiye Kupası tarihinde sadece 4 sezonda kupayı kaldıran takımlar, bütün maçlarını kazanarak bu zafere ulaşabildi.

Yalnızca 90 dakika sonuçlarına göre yapılan değerlendirmede 1985-1986 sezonunda Bursaspor 5'te 5, 1988-1989'da Beşiktaş 10'da 10, 1989-1990'da yine Beşiktaş 4'te 4 ve 2002-2003'te Trabzonspor, 5'te 5 yaptı ve kupayı müzelerine götürdü.

Hem futbolcu hem antrenör olarak kazananlar

Türkiye Kupası tarihinde 10 isim, hem futbolculuk hem de teknik adamlık kariyerinde kupayı kaldırma başarısını yaşadı.

Altaylı Ayfer Elmastaşoğlu 1967'de futbolcu, 1980'de antrenör, Galatasaraylı Fatih Terim, 1976, 1982, 1985'te oyuncu, 1999, 2000 ve 2019'da antrenör, Galatasaraylı Gheorghe Hagi 1999 ve 2000'de futbolcu, 2005'te antrenör, Mustafa Denizli 1980'de Altay'da oyuncu, 1991'de Galatasaray'da ve 2009'da Beşiktaş'ta antrenör, Trabzonsporlu Şenol Güneş 1977, 1978 ve 1984'te oyuncu, 1995 ve 2010'da antrenör, Yılmaz Gökdel 1964, 1965 ve 1966'da Galatasaray'da oyuncu, 1981'de de MKE Ankaragücü'nde teknik adam, Tayfur Havutçu 1997'de Kocaelispor, 1998 ve 2006'da Beşiktaş'ta futbolcu, 2011'de Beşiktaş'ta teknik direktör, Hamza Hamzaoğlu Galatasaray'da 1993'de futbolcu, 2015'te antrenör, Okan Buruk Galatasaray'da 1993, 1996, 1999 ve 2000'de, Beşiktaş'ta da 2006'da futbolcu, 2018'de Akhisarspor'da teknik direktör, Sergen Yalçın da Beşiktaş'ta 1994 ve 2006'da, Galatasaray'da da 2000'de futbolcu, 2021'de de Beşiktaş'ta teknik adam olarak bu başarıya ulaştı.

3 farklı takımla final oynayanlar

Kupa geçmişinde bazı futbolcular 3 ayrı takımın formasıyla finalde mücadele etti.

Bu oyuncular şunlar:

Halil İbrahim Eren: Boluspor, MKE Ankaragücü, Gençlerbirliği

Hasan Vezir: Fenerbahçe, Trabzonspor, Galatasaray

Rade Zalad: MKE Ankaragücü, Eskişehirspor, Beşiktaş

Sinan Turhan: Adana Demirspor, Galatasaray, Sakaryaspor

Cihan Haspolatlı: Kocaelispor, Galatasaray, İstanbul Büyükşehir Belediyespor

Mehmet Aurelio: Trabzonspor, Fenerbahçe, Beşiktaş

Burak Yılmaz: Beşiktaş, Trabzonspor, Galatasaray

Emre Belözoğlu: Galatasaray, Fenerbahçe, Medipol Başakşehir

En çok kupa kazanan teknik adamlar

Teknik direktör olarak en çok Türkiye Kupası şampiyonluğu yaşayan isimler Ahmet Suat Özyazıcı, Gündüz Kılıç, Fatih Terim ve Aykut Kocaman.

Özyazıcı, Trabzonspor ile 1977, 1978 ve 1984'te, Gündüz Kılıç, Galatasaray ile 1963, 1965 ve 1966'da, Fatih Terim de sarı-kırmızılı ekip ile 1999, 2000 ve 2019'da üçer kez kupayı kaldırdı. Aykut Kocaman ise 2011 ve 2012'de Fenerbahçe, 2017'de de Atiker Konyaspor ile mutlu sona ulaştı.

Bu arada, yabancı teknik adamlar içinde Beşiktaş'ın başında İngiliz Gordon Milne 1989 ve 1990'da, Fransız Jean Tigana da 2006 ve 2007'de kupayı kazanma başarısı gösterdi.

Kaynak: AA