WASHINGTON - GÜLBİN YILDIRIM
ABD Merkez Bankasının (Fed) eylül toplantısında faiz artırmadan "şahinleşmesi" bekleniyor.
Fed yetkilileri, Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) iki günlük eylül toplantısı için yarın başkent Washington'da bir araya gelecek.
Yasalar gereği toplantıya bir hafta kala sessiz döneme giren FOMC üyelerinin son açıklamalarında, ülke ekonomisinin faiz artışı için "doğru kıvama" yaklaştığı görüşü öne çıkarken, tedbirli yaklaşımın sürdürülmesini destekleyenler de oldu.
Piyasaların "şahinler" ve "güvercinler" olarak adlandırdığı bu iki gruptan hangisinin daha ağır basacağına ise oy hakkı olan FOMC üyeleri karar verecek. Para politikasında söz sahibi olan bu 10 üyeden Fed Başkanı Yellen de dahil 7'si son açıklamalarında 'güvercin', 3 üye ise 'şahin' tonda açıklamalarda bulunmuştu.
Fed Başkanı Janet Yellen
Yellen, uzun süreli sessizliğinin ardından 26 Ağustos'ta Fed'in Jackson Hole konferansında, "Açıkçası, ben iş gücü piyasasında devam eden güçlü performans ile enflasyon ve ekonomik faaliyetlerin görünümü ışığında faiz artırma zemininin son aylarda güçlendiğine inanıyorum." demişti.
Yellen'in bu mesajı, yıl sonundan önce faiz artırılması ihtimalini güçlendirse de zamanlama açısından herhangi bir ipucu vermemesi, eylül toplantısında "bekle-gör" stratejisini sürdürebileceği şeklinde yorumlandı.
Küresel yatırımcılar, Fed Başkanı Yellen'den faiz artışına gidilmeden önce geçen sene yaptığı gibi spesifik bir toplantıya işaret etmesini bekliyor. Yellen, geçen yıl kasım ayının başlarında, "aralık toplantısının faiz artışı için canlı bir ihtimal" diyerek, faiz artırım zamanlaması için net bir sinyal vermişti.
Fed Başkan Yardımcısı Stanley Fischer
Stanley Fischer, 30 Ağutos'ta verdiği son basın demecinde, ABD ekonomisinin Fed'in hedeflerine yaklaştığını vurgulayarak, eylül toplantısında faiz artırılıp artırılmayacağına istihdam verileri ile sektörel göstergelerin karar vereceğini söylemişti.
Fed'in en etkili ikinci isminin konuşmasından günler sonra açıklanan ağustos ISM İmalat Sanayi Endeksi 50'nin altında kalarak sanayi sektörünün 6 aydır ilk kez daraldığını ortaya koydu. Tarım dışı istihdam ise ağustosta 151 binlik artışla beklentiyi karşılamadı. Ayrıca, hizmet sektörüne ilişkin ISM Endeksi ağustosta 51,4'e gerileyerek, Şubat 2010'dan bu yana en düşük genişlemeye işaret etti.
Bu veriler, Fed Başkan Yardımcısı Stanley Fischer'ın faiz artışında acele etmekten kaçınabileceği ihtimalini güçlendirdi.
New York Fed Başkanı William Dudley
FOMC'de kalıcı oy hakkına sahip olmasıyla diğer bölgesel Fed başkanlarından ayrılan New York Fed Başkanı Dudley ise yaklaşık bir aydır sessizliğini koruyor.
Dudley, 19 Ağustos'taki son açıklamasında ise eylülde faiz artışına gidilmesinin mümkün olduğunu belirtmişti. Buna karşın, Dudley şimdiye kadarki tüm FOMC toplantılarında Yellen ve Fischer ile aynı kampta yer aldı. Dolayısıyla, William Dudley'nin "bekle-gör" kampındaki bir başka FOMC üyesi olması bekleniyor.
Fed Guvernörü Lael Brainard
Faiz artışında sabırlı ve temkinli davranılması için şahinlerle en çok mücadele edecek üyelerin başında ise Fed'in Yönetim Kurulu Üyesi Lael Brainard geliyor.
Fed Guvernörü Brainard, sessiz haftaya girilmeden önceki konuşmasında, eylül toplantısında faiz artırılmasına karşı çıkacağı sinyalini vererek, yatırımcıların yüreklerine adeta su serpti.
ABD'de enflasyon hedefinin uzun süredir yakalanamaması ve küresel deflasyonist baskıların tüketicilerin enflasyon beklentilerini aşağı çektiğini anlatan Brainard, "İş gücü piyasasındaki sıkılaşmanın enflasyon üzerindeki etkisi az ve kademeli olacağından faiz artışına bu etkiyi görmeden başlama görüşü ikna edici değil" ifadelerini kullanmıştı.
Brainard, ayrıca Fed'in aşağı yönlü riskler nedeniyle yaşanabilecek ters bir şoka yeterli karşılığı veremeyeceğini ve bu nedenle genişleyici para politikasının yavaş, tedbirli ve kademeli olarak kaldırılmasının büyük önem taşıdığını vurgulamıştı.
Fed Guvernörü Daniel Tarullo
Fed Guvernörü Tarullo da 9 Eylül'deki son açıklamalarında, ABD ekonomisine yönelik soru işaretlerine dikkati çekerek, yakın vadede faiz artırılmasına mesafeli yaklaştığını gösterdi.
Tarullo, konuşmasında ağustos ayına ilişkin sanayi ve hizmet sektörü verileri ile yatay seyreden iş gücü piyasasının ekonominin ivmesini sorgulamak için yeterli olduğu söylerken, "Bu yıl faiz artırılması olasılığını tamamen yok saymıyorum ancak enflasyon için daha fazla somut veri görmek istiyorum" diye konuşmuştu.
Fed Guvernörü Jerome Powell
Fed'in Yönetim Kurulu üyelerinden Jerome Powell de bankanın sabırlı ve temkinli yaklaşımını sürdürmesi gerektiğini düşünüyor.
Guvernör Powell, 26 Ağustos'ta yaptığı konuşmada, Fed'in acele etmek için herhangi bir nedeni olmadığının altını çizerek,"Tüm dünyada talep zayıf ve diğer merkez bankaları faizleri düşürüyor. Biz ise enflasyon hedefimizin altındayız ve büyüme yılın ilk yarısında yüzde 1,25 civarındaydı. Ben temkinli yaklaşımımızın uygun olduğunu, işe yaradığını ve yaramaya devam edeceğini düşünüyorum" değerlendirmesini yapmıştı.
St. Louis Fed Başkanı James Bullard
Geçen yıl şahin üyeler arasında yer alan St. Louis Fed Başkanı James Bullard, bu yıl saf değiştirdi.
Bullard'ı en çok endişelendiren makroekonomik faktörlerden biri ise uzun vadeli trendin altında seyreden büyüme oranları... Ağustos sonundaki konuşmasında yıllık gayri safi yurt içi hasıla büyüme oranının sadece yüzde 1,2 olduğuna dikkati çeken Bullard, gelecek 2,5 yıl boyunca sadece bir faiz artışı öngörüyor. Bullard'ın eylül toplantısında faiz artışını ertelemekten yana oy kullanacağına kesin gözüyle bakılıyor.
Boston Fed Başkanı Eric Rosengren
Basında diğer bölgesel üyelere kıyasla daha az yer alan Rosengren'in Fed'in faiz artırmadan şahinleşmesi yerine faiz artırıp güvercinleşmesini önerebileceği tahmin ediliyor.
Rosengren, 9 Eylül'de faiz artırılması için daha fazla beklenmesinin risklerine dikkati çekerek, "Faiz artışı için gereğinden fazla beklemek, gayri menkul gibi bazı varlık piyasalarının kabarmasına yol açabilir" uyarısında bulunmuştu. Ayrıca, ekonomiye yönelik risklerin dengelendiğini savunan Rosengren, "parasal desteği kademeli şekilde kaldırmaya devam edilmemesi, ekonomik iyileşme sürecini uzatmak yerine kısaltabilir" görüşünü paylaşmıştı.
Cleveland Fed Başkanı Loretta Mester
FOMC oy kullanma hakkına sahip olan Cleveland Fed Başkanı Mester de şahin üyeler arasında bulunuyor. Mester, eylül başındaki son konuşmasında, Amerikan iş gücü piyasasının tam istihdama ulaştığını belirterek, "Mevcut durumda çok düşük olan faiz oranının kademeli olarak artırılması ihtimali bana oldukça ikna edici görünüyor" demişti.
Bazı analistler eylül FOMC toplantısının uzun süredir faiz artışını desteklese de şimdiye kadar konsesüsten ayrılmayan Mester için dönüm noktası olabileceğini öngörüyor.
Kansas City Fed Başkanı Esther George
Fed'in en şahin ismi olan Esther George, eylül toplantısında ocak, mart, nisan ve temmuz toplantılarında yaptığı gibi faizlerin artırılması yönünde oy kullanabilir. Esther, Rosengren gibi mevcut faiz oranının çok düşük olduğunu ve bunun ciddi riskler taşıdığına inanıyor.
İbre güvercinlerden yana
FOMC'de oy kullanma hakkına sahip olan bu üyelerin son mesajları ve geçen hafta açıklanan zayıf veriler, eylül toplantısında güvercinlerin elinin daha güçlü olacağını ortaya koyuyor.
Bununla birlikte, Eric Rosengren, Esther George ve Loretta Mester üçlüsünden bir veya daha fazla ismin son enflasyon raporuna dayanarak faiz artışını desteklemesi, Fed'de büyüyen çatlaklara bir yenisini ekleyebilir.
Birçok analist, FOMC'nin başkanlık seçimlerine rağmen kalan iki toplantısını da seçenekleri arasında tutmak ve piyasaları buna hazırlamak için karar metninde şahin söylemlere yer vermesini bekliyor.
FOMC'nin merakla beklenen faiz kararının yanı sıra faiz artış hızına yönelik ipuçları sağlayacak yeni ekonomik projeksiyonları Çarşamba günü TSİ 21.00'de açıklanacak.
Fed Başkanı Yellen, açıklamanın ardından basın mensuplarının karşısına geçerek, alınan kararları değerlendirecek.
dikGAZETE.com
