Kocaeli
İliş, 2006 yılında soğutma sistemlerin geniş alana uygulanamaması ve yetersiz kalmasından hareketle fabrikaların atık ısısıyla çalışan soğutma cihazı geliştirmeye karar verdi.
TÜBİTAK'ın desteğiyle uzun yıllar devam eden araştırmaları sonucu fabrikaların atık ısısıyla çalışan "Green Development" adını verdiği soğutma cihazının prototipini üreten İliş, 1000'in üzerinde firma ve uzmanla cihazla ilgili saha ve fizibilite çalışması yaptı.
İliş, yapay zeka ile işletmelerin soğutma ihtiyacını önceden tahmin eden akıllı yazılım ile donatarak geliştirmeyi planladığı cihazın ticarileşmesi için yatırımcı çalışmalarını sürdürüyor.
Cihazın proses soğutma veya klima amaçlı kullanılmasıyla çevrenin korunmasına katkı sağlanması hedefleniyor.
İliş, Paris İklim Anlaşması'na da uygun olan soğutma cihazı ile Türkiye'deki çevre dostu ve sürdürülebilir projeleri destekleyerek, girişimcilerin uluslararası arenada rekabet edebilir hale gelmesine katkı sağlayan Yeşil Temiz İnovasyon Programı'nda ikinci oldu.
"Cihaz tamamen çevreci yöntemle ampul kadar elektrik tüketerek soğutma sağlıyor"
Doç. Dr. Gamze Gediz İliş, AA muhabirine, firmaların doğaya atılan ve kullanılamayan atık ısılarını geri dönüştürerek soğutmada kullanmasıyla iklim değişikliğine yönelik çözüm odaklı yaklaşımla hareket ettiğini söyledi.
Dönüştürülemeyen atık ısıların para kaybına neden olduğunu aktaran İliş, "Dünyada küresel iklim değişikliği nedeniyle soğutmaya ihtiyaç giderek artıyor. 2050 yılında Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde soğutma ihtiyacının yüzde 400 artacağı öngörülüyor. Dolayısıyla bunun için de büyük paralar harcayacağız. Cihazımız kullanılamayan atık ısıları alıyor ve soğutulmuş suya dönüştürüyor. Soğuk su da istenirse proses, ev veya ortam soğutmalarında kullanılabilir." diye konuştu.
Cihazın, işletmelerin döküm, pastörizasyon, kimyasal proses gibi atık ısılarına odaklandığını dile getiren İliş, "Bu işletmelerin mutlaka atık atmak için bacaları var. Buradan gazlar dışarıya salınıyor. Biz bu gazları bacalardan alıyoruz ve soğutulmuş suya dönüştürüyoruz. Bunu da elektrik tüketmeden yapabiliyoruz." dedi.
İliş, cihazın karbondioksit salınımı olmadan tamamen çevreci yöntemle soğutma sağladığını dile getirerek, yapılacak soğutma işleminde, tek başına yılda 4 bin 200 ağacın kurtarılabileceğini kaydetti.
Cihazın, işletmelerin ne kadar soğutmaya ihtiyacı olduğunu tahmin ettiğini belirten İliş, "Örneğin geceleri daha soğuk ve üretimin daha düşük olduğu zamanda soğutmaya çok ihtiyaç olmayabilir. Gün içerisinde yüksek üretim yapıldığında soğutmaya daha çok ihtiyaç var. Sistem yapay zeka sayesinde bunu tahmin edip işletmeye uygun soğutma sağlıyor." ifadelerini kullandı.
İliş, seri üretime geçilmesinin ardından cihazı alacak firmaların ödedikleri ücreti ortalama 3 yılda amorti edebileceğini sözlerine ekledi.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
