ANKARA (AA) - Enfeksiyon Hastalıkları DerneÄŸi BaÅŸkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının baÅŸlangıçta Ä°stanbul merkezli bir salgın olduÄŸunu, ancak tüm Türkiye'ye yayıldığını belirterek, "Åžimdi iÅŸimiz çok daha zor." dedi.
Aynı zamanda Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı BaÅŸkanı olan Ceyhan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, küresel salgın Kovid-19'un dünyada ve Türkiye'de seyrine iliÅŸkin açıklamalarda bulundu.
Dünyada, ÅŸu an hiçbir ülkenin ikinci dalgayı yaÅŸamadığını, bunun yanlış kullanılan bir terim olduÄŸunu belirten Ceyhan, ikinci dalga ile tarihte sadece Ä°spanyol gribinde karşılaşıldığını söyledi.
Ceyhan, ÅŸu bilgileri verdi:
"O zamanlarda mayıs ayında vakalar sıfırlanmış, 2 ay hiç vaka görülmemiÅŸ, aÄŸustos ayında virüs mutasyona uÄŸrayarak çok ağır bir tablo oluÅŸturmuÅŸ ve 50 milyondan fazla insan ölmüÅŸ. Ä°kinci dalga denilmesi için tüm dünyada vakaların sıfırlanması, ülkelerin tedbirleri kaldırması ve salgının bir süre sonra yeniden baÅŸlaması gerekiyor. Oysa, ÅŸimdi birçok ülke birinci dalganın içinde ikinci bir artış dönemini yaşıyor. Virüsün ilk baÅŸlarındaki durumu ile kıyaslama yapıldığında dünya ÅŸu anda daha kötü durumda."
"Bilim insanlarının yanlış öngörülerinin çok büyük etkisi oldu"Dünyada günlük vaka sayının arttığını vurgulayan Ceyhan, sözlerine ÅŸöyle devam etti:
"ABD ve Brezilya artık vakalarda azalma dönemine girdi ama Hindistan çok büyük bir artışla o ülkelerdeki azalmayı kapatıyor. Türkiye'de de 11 Nisan'da 5 binli rakamlarla bir pik görüldükten sonra alınan sokaÄŸa çıkma yasağı ve iÅŸ yerlerinin kapatılması gibi çok ağır tedbirlerle halkın sadece yüzde 10'unun dışarıya çıktığı bir dönemle vaka sayıları hızla azaldı. 11 Mayıs'ta binli vakaları gördük, o tarihten sonra azalma saÄŸlayamadık, üç ay boyunca hep 1000 civarında seyredildi. Bu diÄŸer ülkelerde de oldu. ÖrneÄŸin Avrupa ülkeleri de 100-300 gibi rakamlara indikten sonra bir türlü sıfırlayamadı. Bunda bilim insanlarının yanlış öngörülerinin çok büyük etkisi oldu. Bu virüsün bir kış virüsü olduÄŸu, yazın, mayıs sonu gibi salgının biteceÄŸi gibi ifadeler dile gelince devletler de bu öngörülere güvenerek, haziran ayının başında tedbirleri beklenenden hızlı bir ÅŸekilde kademesiz bir ÅŸekilde kaldırdı. Burada tabii ekonomik zorlamaların da etkisi oldu. Çünkü, ekonomiler dayanamamaya baÅŸlamıştı ve öngörülerin rahatlığıyla bu kararları aldılar."
Kendisinin ve bazı bilim insanlarının salgının mevsimi olmayacağına iliÅŸkin çok fazla açıklama yaptığını anımsatan Prof. Dr. Ceyhan, "Tarihe baktığınızda büyük pandemilerin çoÄŸu yazın en sıcak döneminde çıkmıştır. Virüs çoÄŸu zaman yüzde 90 solunum yoluyla bulaşıyor. Bir saniyeden daha kısa süre içinde virüs, bir kiÅŸiden diÄŸer bir kiÅŸinin aÄŸzından burnundan giriÅŸ yapıyor. Bu kadar kısa süre içinde virüsün sıcaktan etkilenmesi söz konusu deÄŸil. O yüzden bu öngörü doÄŸru çıkmadı." diye konuÅŸtu.
Ceyhan, ikinci bir yanlış öngörüye iliÅŸkin de ÅŸu deÄŸerlendirmede bulundu:
"Vakaları yakalar ve temaslılarına izolasyon uygularsak, bu iÅŸin biteceÄŸi yönünde de bir öngörü vardı. Ama bunun da yanlış olduÄŸu anlaşıldı. Çünkü, bazı bilim insanları, tanı konmamış ama virüsü yayma potansiyeli olan insanların sayısını çok düÅŸük tahmin ettiler, yüzde 40 ya da bir katı gibi ifadelerde bulundular. Nitekim, dünyanın her yerinde yapılan çalışmalarda görüldü ki virüsü alanların yüzde 90'ı herhangi bir belirti göstermediÄŸi için test yapılmadı ve tanı almadılar. Bunun üzerine ülkeler ÅŸimdi yeni yeni bu tip vakaları bulabilmek için test politikaları geliÅŸtiriyor."
Türkiye ve birçok Avrupa ülkesinde, vakaların azalmadığının görüldüÄŸü zaman ek bazı önlemlerin alınması gerektiÄŸini vurgulayan Ceyhan, "Bunlar, mesailerin kademelendirilmesi, toplu taşıma araçlarında kalabalığın azaltılabilmesi, toplanmalara sayı sınırı konulması, ÅŸehirlerarası dolaşımın kontrol altına alınması gerekirdi. Oysa birden bire tamamen serbest bırakıldı." dedi.
"Ä°stanbul'daki insanlar, Türkiye'nin her tarafına yayıldı"Prof. Dr. Mehmet Ceyhan ÅŸunları kaydetti:
"Görüldü ki baÅŸlangıçta Ä°stanbul merkezli olan salgın, tüm Türkiye'ye yayılıverdi. Åžimdi iÅŸimiz çok daha zor. Çünkü o zaman tek merkezli Ä°stanbul ağırlıklı bir salgın vardı, vakaların yüzde 60'ı Ä°stanbul'daydı. Onu izleyen Ankara, Konya, Ä°zmir, Bursa, Kocaeli, Sakarya olmak üzere 6 büyük il vardı. DiÄŸer yerlerde bir ki vaka ya var ya yoktu. Mücadale daha kolaydı, yasaklar vardı, ÅŸimdi iÅŸimiz daha zor. Çünkü halkın yüzdü 100'ü artık dışarıda. Ä°kinci olarak salgın artık tek merkezli deÄŸil, tüm Türkiye'ye yayılmış durumda. Ä°stanbul ile uÄŸraşılan ÅŸekilde tüm ÅŸehirlerle uÄŸraÅŸmak zorundayız. Yayılımdaki en önemli neden, Ä°stanbul'daki insanların yazın gelmesiyle birlikte kontrolsüz bir ÅŸekilde Türkiye'nin her tarafına yayılması oldu."
Test sayılarına da deÄŸinen Ceyhan, "Ayrıca ilave olarak test politikamızı deÄŸiÅŸtirmeliyiz. Henüz daha test sayımız yeterli deÄŸil, çünkü nüfus başına test sayısı olarak dünyada 67. sıradayız." ifadelerini kullandı.
"1000-1500 vaka hızıyla giderse toplumsal bağışıklık 11 senede geliÅŸebilir"Prof. Dr. Ceyhan, ÅŸu an en çok yeni vaka görülen ilin Ankara olduÄŸuna iÅŸaret ederek, "EÄŸer, kontrolüz bir ÅŸekilde ÅŸehirler arası seyahat devam ederse göreceÄŸiz ki birkaç hafta sonra Ä°stanbul da Ä°zmir de aynen Ankara'nın yaÅŸadığı bu ikinci artışı yaÅŸayacak. Åžu anda sorunun az gibi göründüÄŸü bütün iller bunu yaÅŸayacak." uyarısında bulundu.
Toplumsal bağışıklığın henüz geliÅŸmediÄŸine iÅŸaret eden Ceyhan, ÅŸu bilgileri verdi:
"Türkiye, günde 1000-1500 vaka hızıyla giderse toplumsal bağışıklık, 11 senede ancak geliÅŸebilir. EÄŸer bir mutasyon olmazsa ya da tüm toplumu aşılama gibi bir imkan doÄŸmazsa birkaç defa bu artışları yaÅŸayacağız. Burada önemli olan, halk tedbirlere yüzde 100 uyarsa baÅŸka bir tedbir alınmasına gerek yok. Herkes maske takar, sosyal mesafesini korursa isterseniz hiçbir tedbir almayın zaten insandan insana virüs bulaÅŸamaz. Dünya çapında herkesin buna uyması lazım."
YeÅŸim Sert Karaaslan
