Çin'de Şi için 'süresiz liderliğin' önü açılıyor

PEKİN - Tevfik Durul/Fuat Kabakçı

Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkezi Komitesinin, "devlet başkanı ve devlet başkan yardımcılarının 2 dönemden fazla görev yapamayacağına" ilişkin ifadenin anayasadan çıkarılmasına yönelik teklifi, pazar günü resmi basın tarafından tüm dünyaya servis edildi.

ÇKP'nin ekim ayında düzenlenen ve tarihi olarak nitelenen 19. Genel Kongre'sinde ikinci dönem için yeniden liderlik görevine seçilen Şi Cinping, ülkenin kurucu lideri Mao Zıdong'un ardından ismi parti tüzüğüne geçirilen ikinci lider olmuştu.

Değişiklik teklifiyle Şi'nin ismi ve fikirleri, parti tüzüğünden sonra anayasaya da işlenecek.

Teklif, "Yeni Dönem Çin için Çin Özellikleri Taşıyan Sosyalizm Üzerine Şi Cinping Düşüncesi" ifadesinin anayasaya eklenmesini de öngörüyor.

Çin'de Mao Zıdong'un ardından mevcut anayasa uyarınca her lider, beşer yıldan 2 dönem olmak üzere 10 yıl devlet başkanlığı yaptıktan sonra görevini devrediyordu.

Şi'nin selefi Hu Cintao ve Hu'nun selefi Ciang Zımin, onar yıl görev yaptıktan sonra liderliği bırakmıştı.

Devlet Başkanlığı için 2 dönem sınırlaması, 1970'lerin sonunda başlayan dışa açılımın mimarı Dıng Şiaoping tarafından Mao'nun Kültür Devrimi sonrası toplumda oluşan kargaşayı önlemek amacıyla anayasaya eklenmişti.

Dünyanın en kalabalık ülkesi, en büyük ikinci ekonomisi ve en kalabalık ordusunun sahibi Çin'in 64 yaşındaki lideri Şi, ekonomide "küresel ve tamamen dışa açık" bir model çağrısı yaparken, içeride ise "kontrolcü" politikaları ile dikkati çekiyor.

Özellikle sosyal medya ve internet üzerindeki denetimlerin giderek yoğunlaştığı Çin'de Şi'nin ağzından her fırsatta halka "ÇKP liderliğine tam anlamıyla bağlı ve sadık olmaları" uyarısı yapılıyor.

Resmi Şinhua ajansının anayasa değişikliği teklifinin içeriğini servis etmesinin ardından ülke sosyal medyasında çıkan eleştirel yorumlar anında tespit edilerek engellenmişti.

"Dönem sınırlaması", "tahta çıkma", "hanedanlığa dönüş" gibi anahtar kelimeleri içeren etiketler, hızlı bir şekilde tespit edilip bununla ilgili yorumlar hemen erişime kapatıldı.

Medyanın ÇKP'nin "çekirdek lideri" sıfatıyla öne çıkardığı Şi, söz konusu anayasa değişiklik teklifinin dünya kamuoyuna duyurulmasıyla dost ve düşmanlarına "hiçbir yere gitmeyeceği" mesajını vermiş oldu.

Şi'nin "süresiz başkanlık" döneminin önünü açacak değişiklik teklifi, 5 Mart'ta başlayacak Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK) toplantılarında delegelerin oylamasına sunularak kanunlaşacak.

Londra Soas Üniversitesi Çin Enstitüsü Direktörü ve "Şi Cinping'in Döneminde Çin" kitabının yazarı Prof. Steve Tsang, anayasa değişiklik teklifine ilişkin AA'ya yaptığı değerlendirmede, bu adımın "Çin hükümetinin doğru kararlar verme gücünü zayıflatacağını" savundu.

"ÇKP'nin ekim ayında yaptığı 19. Genel Kurul'da Şi'nin, iktidarını 2022'deki 20. Genel Kurul'da devretmeyeceğinin açık şekilde belli olduğunu" söyleyen Tsang, "Bunu da mevcut ÇKP Genel Sekreteri unvanıyla pekala yapabilirdi. Çünkü ülkede gerçek gücü elinde bulunduran makam parti sekreterliğidir." dedi.

Kaynak: AA