Türk Edebiyatı`nın önemli isimlerinden biri olan Cevat Şakir Kabaağaçlı veya tanınan adıyla Halikarnas Balıkçısı`nı Google unutmadı
Türk Edebiyatı`nın en önemli isimlerinden biri olan Cevat Şakir Kabaağaçlı veya tanınan adıyla Halikarnas Balıkçısı`nı Google unutmadı ve
ünlü yazarın 125.
doğum yıl dönümü için Doodle hazırladı.Cevat Şakir Kabaağaçlı veya tanınan adıyla Halikarnas Balıkçısı (17
Nisan 1886, Girit – 13 Ekim 1973, İzmir), Bodrum'a olan aşkı ile tanınan ünlü roman ve hikâye yazarı.17 Nisan 1886 tarihinde, Osmanlı'nın son köklü ailelerinden Şakir
Paşa Ailesine mensup babası yüksek
komiser olarak görev yaptığı Girit'te doğdu.
Babası Girit ve Atina'da sefirlik ve valilik yapan
Mehmet Şakir Paşa, annesi Giritli Sare İsmet Hanım; amcası II. Abdülhamit devri sadrazamı Cevat Şakir Paşa, dedesi Şurayı Askeri
Dairesi Reisi Miralay
Mustafa Asım Bey'dir. Kendisine, iki evliliğinden de çocuğu olmayan ve onu
kendi çocuğu gibi seven amcasının ismi verildi.
Cevat Şakir, altı çocuklu ailenin en büyük evladıydı. Ailesinin
tüm fertleri sanatta yetenekliydi. Sırasıyla dünyaya
gelen Hakkiye, Ayşe, Suat, Fahrelnisa ve Aliye adlı kardeşlerinden Fahrelnisa
resim alanında, Aliye gravür alanında üne kavuştu; Hakkiye’nin kızı Füreya Koral, ilk
Türk kadın seramikçi oldu; Fahrelnisa’nın çocukları Nejad Devrim ressam; Şirin Devrim ise tiyatrocu oldu.
Cevat Şakir,
çocukluk hayatının ilk yıllarını babası Şakir Paşa’nın elçi olarak bulunduğu Atina’da geçirdi. İlköğrenimini Büyükada'da, orta ve liseyi 1907'de
Robert Kolej'de tamamladı. İlk yazısı aynı yıl İkdam Gazetesi’nde yayımlandı. Bu, İngilizce’den tercüme bir yazıydı. Lise öğreniminden
sonra İngiltere’de denizcilik öğrenimi yapmak istediyse de ailesinin ısrarı ile Oxford Üniversitesi’nde
tarih öğrenimi gördü. 1913’te
İtalyan bir hanımla evlenerek İtalya’da kaldı, resim öğrenimi gördü.
İstanbul'a döndüğünde gazete ve dergilerde yazılar yayınlamaya başladı. Aile, 1914 yılında maddi sıkıntı içine girmiş ve babası Mehmet Şakir Paşa Afyon’daki Kabaağaçlı çiftliğine yerleşmişti. Babasının çiftlikte bir tartışma anında Cevat Şakir’in silahından
çıkan kurşunla vurulması
üzerine Cevat Şakir cinayet iddiasıyla yargılandı ve 15 yıl kürek cezasına çarptırıldı. Cezasının yedi yılını çektikten sonra baş gösteren verem hastalığından ötürü
tahliye edildi.
1925 yılına
kadar geçimini haftalık dergilerde tercümeler, yazılar yayınlayarak, resim ve
yeni tarz tezhipler yaparak, karikatür yaparak, karikatür çizerek ve renkli dergi kapakları hazırlayarak temin etti. Türk basınında kapakçılığın gelişmesinde katkısı vardır.
Halikarnas Balıkçısı'nın Bodrum'daki büstüDört
asker kaçağının kadersizliğiyle ilgili olarak
Hüseyin Kenan takma adıyla kaleme aldığı 13 Nisan 1925 tarihli 'Hapishanede İdama Mahkûm Olanlar Bile Bile Asılmağa Nasıl Giderler' başlıklı öyküsünden ötürü
İstanbul İstiklal Mahkemesi'nde yargılandı. ‘Memlekette isyan bulunduğu sırada, askeri isyana teşvik edici yazı yazmak’ tan suçlu bulundu. Mahkeme başkanı Ali Çetinkaya tarafından idama mahkûm edilmek istendiyse de,
Kılıç Ali Bey'in önerisiyle kalebentlikle Bodrum'a sürüldü. 3 yıllık sürgünlüğünün yarısını Bodrum'da tamamladı.
Cezasının son yarısını İstanbul'da tamamladıktan sonra, çok sevdiği insanları ve
doğal güzellikleriyle kaynaştığı Bodrum'dan uzak kalamadı ve Bodrum'a
yeniden dönüp yaklaşık 25 yıl kaldı.
Bodrum'un antik çağdaki adı olan Halikarnas'ı mahlas olarak benimseyen Cevat Şakir, Bodrum'da balıkçılık dahil çeşitli işlerde çalıştı.
Edebiyat sahasına giren eserlerinin büyük kısmını da Bodrum’da yazdı. İkinci evliliğini dayısının kızı Hamdiye, üçüncü evliliğini Hatice Hanım’la yapan Cevat Şakir'in üç evliliğinden beş çocuğu oldu. Çocuklarının ortaöğrenim çağına gelince, o yıllarda bu kasabada ortaokul bulunmaması
sebebiyle ailesini İzmir’e nakletti. Yaşamını yazarlık ve
turist rehberliği ile sürdürdü, rehberlik kurslarında da
ders verdi. 13 Ekim 1973'te İzmir'de kemik kanserinden vefat etti. Vasiyeti üzerine Bodrum'a gömüldü. Kabiri Bodrum-Gümbetteki Türbe Tepesinde manevi oğlu Şadan Gökovalı ile seçtiği yerde
küçük bir müzesi ile birlikte Halikarnas Balıkçısı
Müzesi adı
altında bulunmaktadır.1926'dan sonra deniz hikâyeleriyle tanındı. Konularını Ege Bölgesi ve
Akdeniz Bölgesi kıyı ve açıklarında gelişen, denize bağlı olaylardan çıkardı. İçinde yaşadığı, en küçük ayrıntılarına kadar bildiği hür ve asi denizi, kaderleri denizin elinde olan balıkçıları, dalgıçları, sünger avcılarını ve gemileri zengin bir terim ve mitologya hazinesinden güçlenerek, denize
karşı sonsuz bir hayranlıktan gelen şiirli, yer yer aksayan, ama sürükleyip götüren bir anlatımla hikâye ve romana geçirdi.
Yazı ve düşünceleriyle Azra Erhat gibi döneminin önemli aydınlarını etkilemiş bir
kişi olarak, çeşitli dillerden yüz kadar da
kitap çevirmiş olan ve kendi eserlerinin sonraki baskıları yapılagelen Halikarnas Balıkçısı'na
Kültür Bakanlığınca 1971
Devlet Kültür Armağanı verilmiştir.
Cevat Şakir Bodrum'da yaşadığı dönemde arkadaşları ile ilk Mavi Yolculuk fikirini ve uygulamasını gerçekleştirmişlerdir. Bu mavi yolculuklarda yanlarına aldıkları şeyler: Peynir, su, istanköy peksimeti, tütün ve rakı idi. Mavi yolculukta gazete okumaz radyo dinlemezlerdi. Amaç dünyadan kaçmak ve medeniyetten uzak olarak kafayı dinlemektir. Haftalarca denizde kalınır sadece acil ihtiyaçları temin etmek için karaya çıkılırdı. Oysaki
bugün yapılan mavi yolculuklarda
her türlü lüks mevcuttur. Bu yolculuklar yazarın edebî eserlerini de büyük oranda etkilemiştir. Geniş bibliyografyası Yeni Yayınlar dergisinin Ekim 1974 sayısındadır. Kızı İsmet Kabaağaçlı Noonan, Oğulları, Dr. Sina Kabaağaç ve Suat Kabaağaçlı'dır.
ESERLERİ
Öykü
Ege Kıyılarından (1939)Merhaba Akdeniz (1947)Ege'nin Dibi (1952)Yaşasın
Deniz (1954)Gülen Ada (1957)Ege'den (1972)Gençlik Denizlerinde (1973)Parmak Damgası (1986)Dalgıçlar (1991)Çiçeklerin Düğünü (1991)Ege'den Denize Bırakılmış Bir ÇiçekMavi ZamanlarGülen Ada
Roman
Aganta Burina Burinata (1945)Ötelerin Çocukları (1956)Uluç
Reis (1962)Turgut Reis (1966)Deniz Gurbetçileri (1969)Bulamaç
Otobiyografi
Mavi Sürgün (1961)DenemeAnadolu Efsaneleri (1954)Anadolu Tanrıları (1955)Anadolu'nun Sesi (1971)Hey Koca Yurt (1972)Merhaba
Anadolu (1980)Düşün Yazıları (1981)Altıncı Kıta Akdeniz (1982)Sonsuzluk Sessiz Büyür (1983)Arşipel (1993)
Çocuk kitabı
Yol Ver DenizDenizin Çağrısıİmbat SerinliğiNasrettin HocaGündüzünü Kaybeden KuşDeniz GurbetçileriDefine AdasıTünek Ahmet
İngilizce yazdığı kitaplar
An Outline of the History of Turkey (Türkiye Tarihinin Bir Özeti) Turizm ve Tanıtma Bakanlığına vermiş, yayımlanmamışThe Meditteranean Civilization (Akdeniz Uygarlığı)
Dışişleri Bakanlığına vermiş, yayımlanmamışEphesus (turistik kılavuz; Türkiye'de ilk)Halicarnassus (turistik kılavuz)Asia MinorÇeviriHortlak Rikşav - Rudyard Kipling (1939)Uykulu Kuytu Menkıbesi -
Washington Irving
dikGAZETE.com