MUĞLA - Durmuş Genç
Muğla'nın Ortaca ilçesine bağlı Dalyan beldesindeki Deniz Kaplumbağası Araştırma Kurtarma Rehabilitasyon ve Bilgilendirme Merkezi (DEKAMER) görevlileri tarafından, uydu takip cihazı takıldıktan sonra uluslararası sulara bırakılan iki caretta carettadan biri tekrar İztuzu Plajı'na gelerek yumurta bıraktı.
İztuzu Plajı'nda 29 Haziran 2017'de DEKAMER görevlileri tarafından "Zeynep Çiçek" ile "Azra" isimleri verilen 2 deniz kaplumbağasına uydu takip cihazı yerleştirildi. Açıkta bekleyen Sahil Güvenlik botuna alınan caretta carettalar Türk ve İtalyan bilim adamları, Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ekipleri ve DEKAMER görevlileri tarafından uluslararası sulara bırakıldı.
"Azra" ismi verilen caretta caretta 12 gün sonra, yaklaşık 10 mil yol katedip tekrar İztuzu Plajı'na gelerek yumurtladı. Bölgede nöbet tutan görevlilerin caretta carettayı fark etmesi üzerine, yumurta bırakma işleminin ardından caretta carettanın üzerine takılı bulunan manyetik alan, ısı ve basınç cihazları verilerinin toplanması için söküldü. "Azra" adı verilen caretta carettanın uydu görüntülerinde yine İztuzu Plajı çevresinde, Zeynep Çiçek ismi verilen caretta carettanın ise Yunanistan'ın Rodos Adası açıklarında dolaştığı tespit edildi.
"Göç yolları izleniyor"
DEKAMER Müdürü ve Pamukkale Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yakup Kaska, DEKAMER olarak deniz kaplumbağaları üzerine çeşitli araştırmalar yapmayı sürdürdüklerini söyledi.
Denize bırakılan iki kaplumbağanın, kumsala ya da başka yönlere nasıl yöneldiğini, yerin manyetik alanından, akıntının yönünden nasıl etkilendiğini uydu takip sistemiyle takip ettiklerini belirten Kaska, uluslararası sulara bırakılan caretta carettalardan birinin tekrar İztuzu kumsalına gelip yumurta bırakmasının sevindirici olduğunu kaydetti.
Uydu takip cihazı takılan caretta carettaların dünyada ilk defa uluslararası sularda denize bırakıldığını ifade eden Kaska, "DEKAMER'de ve İztuzu'nda yaptığımız bu çalışma, dünyada bir ilk olacak çalışma. Kaplumbağaları denizin ortasına, uluslararası sulara Sahil Güvenlik Komutanlığının yardımıyla bıraktık. Kaplumbağanın nereye, nasıl göç edeceğini bu sayede görmüş olduk. Uydu takip, manyetik alan, ısı ve basınç ölçen cihazlar taktığımız carettalardan biri tekrar yumurtalarını bırakmak için İztuzu sahiline geldi." dedi.
Bu gelişmenin bilimsel anlamda sevindirici olduğunu vurgulayan Kaska, "Kaplumbağalar açık denizlerden tekrar doğdukları kumsalı manyetik alanla gözleri kapalı bile olsa akıntı ve diğer suyun özelliklerine göre bulabiliyorlar. Bunu biliyorduk ama cihazlarla ispatlamış ve göstermiş olduk." diye konuştu. Kaska, veriler elde edildikçe kaplumbağaların nerede dolaştığı, ne kadar hızla göç ettiği gibi bilgilerin de ortaya çıkacağını kaydetti.
"Yumurtadan çıktıkları sahile tekrar geliyorlar"
DEKAMER'de proje asistanı olarak görev yapan Ünal Emre Eren ise deniz kaplumbağalarının yılda üç defa yumurtladıklarını ifade etti.
Daha önce iki defa yumurtlama yapan caretta carettalardan ikisinin denizden alınarak üzerine uydu takip, sıcaklık ve basınç ile dünyanın manyetik alanını ölçmeyle ilgili cihazlar takıldığını anlatan Eren, şöyle konuştu:
"Kaplumbağalara cihazlar yerleştirildikten sonra kıyıdan mümkün olduğunca uzaklaşarak Yunanistan ile olan deniz sınırının bulunduğu bölgeye, uluslararası sulara bıraktık. Onlardan biri kendi yolunu geri bularak kıyıya gelip yumurtlama işlemini gerçekleştirdi. Bir tanesini yumurtlarken bulmayı başardık ve almamız gereken cihazlarımızı geri aldık. Bunlar basınç, sıcaklık ve manyetik alanı ölçen cihazlardı. Cihazdaki verileri uydu takip cihazlarını yerleştiren İtalya'daki Pisa Üniversitesinde görev yapan Prof. Dr. Paolo Casale'ye de gönderdik. Şu anda bilimsel çalışmanın sonuçlarını bekliyoruz."
Eren, birçok dişi kaplumbağanın 25-30 yıl sonra bile yumurtadan çıktıkları sahili bulup yumurta bırakmaya geldiklerini dile getirdi.
Azra'nın yumurtlama işlemini İztuzu Plajı'na yaptığını, diğer kaplumbağanın gidiş rotasına bakıldığında Yunanistan adalarında gözüktüğünü belirten Eren, diğer kaplumbağanın yumurtalarını Yunanistan'a bırakmış olabileceğini söyledi.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
