İSTANBUL - GÜÇ GÖNEL SAĞIROĞLU
Uçurtma üretimine, evlendikten sonra ek gelir olsun diye başlayan ve ardından Türkiye'de uçurtmacılık alanında pek çok ilke imza atan Mehmet Naci Aköz, şimdi de Dünya Uçurtma Müzeleri Birliği kurmak üzere çalışmalara başladı.
Televizyonun henüz sokaklardan daha eğlenceli olmadığı, oyuncaklarını kendileri yapan çocukların anneleri tarafından adeta sokaklara kovalandığı yılların en önemli eğlence kaynaklarından birisi de uçurtmaydı.
O yılların minikleri buldukları çıtaları birbirine bağlayıp gazete kağıdıyla kaplar, kağıdı da un ve suyu birleştirip elde ettikleri karışımla yapıştırırlardı. En uzun kuyruğu olan uçurtmanın sahibi, diğerlerinin masum kıskançlıklarına maruz kalırken, uçurtmanın bulutların arasında kaybolup artık görünmez hale gelmesi, ipi tutan minik elin maharetini gösterirdi.
Mehmet Naci Aköz de o çocuklardan biriydi. 1958 yılında İstanbul'da dünyaya gelmiş, çocukluğunu Üsküdar ilçesinin Boğaz manzaralı sırtlarında kendi yaptığı uçurtmaları uçurarak geçirmişti. Biraz daha büyüyünce babasının yanında terzilik mesleğine başlamış, ancak bu meslekten elde ettiği kazanç, evlendikten sonra kendisine yetmez olmuştu.
Terzilik mesleğinin getirisi maharetli ellerine ve küçük yaşlarda öğrendiği esnaflığına güvenerek kendisine ikinci bir iş arayan Aköz, çevresinde hiç uçurtma uçuran çocuk görmediğini fark edince, uçurtma yapıp satmaya karar verdi.
Henüz 21 yaşındaki Aköz ve 19 yaşındaki eşi, birkaç günlük çalışmayla 15-20 kadar uçurtma yaptı. Aköz, ilk ürünlerini, "Bugünlerde kimse uçurtma sormuyor." itirazlarına rağmen hiç para istemeden kırtasiyeci bir arkadaşına bıraktı. Bir hafta sonra arkadaşının, "Senin ürünlerin tamamı tükendi, yenisini yapar mısın?" diye araması, hem Mehmet Naci Aköz'ün hayatında hem de Türkiye'nin "uçurtmacılık" tarihinde bir dönüm noktası oldu.
"Uçurtma en özel oyuncaktı"
Bugün, Üsküdar ilçesinde kendi adını taşıyan bir uçurtma müzesi de kuran İstanbul Uçurtmacılar Derneği Başkanı Mehmet Naci Aköz, hikayesini AA muhabiriyle paylaştı.
65'lerde sokaklarda koşturan çocuklardan olduğundan bahseden Aköz, "Bizim çocukluğumuzda uçurtma en özel oyuncaktı. Üç çıtayı yan yana getirip bağlıyorsunuz, gazete kağıdıyla kapatıyorsunuz, un ve suyu karıştırarak bir oyuncak üretiyorsunuz ve hayal etseniz bile gidemeyeceğiniz bir yere, bulutlara kadar gönderiyorsunuz." dedi.
Kırtasiyeci arkadaşının siparişleri üzerine eşiyle uçurtma üretimine devam ettiklerini anlatan Aköz, "uçurtma sezonu" diye nitelendirdiği nisan, mayıs ve haziran aylarının ardından kendilerini stok yapmaya verdiklerini ifade etti. Bütün bir kışı, eşiyle uçurtma yaparak geçirdiklerini belirten Aköz, sonraki sezon yaptıkları satışlarla önce bir otomobil, ardından da arsa satın almayı başardıklarını dile getirdi.
Ticari faaliyetinin yanında çeşitli festivallere de katılan Aköz, 1983 yılında katıldığı bir etkinlikte uçurtmasıyla birinci olmasına rağmen kendisine ödül verilmemesine kızarak, ertesi yıl Türkiye'nin ilk uçurtma yarışmasını düzenlediğini anlattı.
Sonraki yıllarda gittiği Hollanda'da ise dev boyutta, çok farklı figürlerin canlandırıldığı uçurtmalarla tanıştığına değinen Aköz, "Gökyüzü müthiş uçurtmalarla doluydu, kertenkelesinden ahtapotuna kadar. 'Naci uçurtma senin bildiğin şey değilmiş.' dedim kendi kendime. 1980'de başlamışım uçurtma üretmeye, 14 yıl sonra uçurtmanın sadece bir çıta bir kağıttan ibaret olmadığını orada anladım. Benim dev zannettiğim uçurtmam minicik kaldı onların arasında..." diye konuştu.
Kendi adını taşıyan müzesi var
Türkiye'ye döndükten sonra, 1996 yılında İstanbul Uçurtmacılar Derneği'ni kurduğunu, 1997'de Türkiye'nin ilk Uluslararası Uçurtma Festivali'ni düzenlediğini belirten Aköz, 1998 yılında da Uçurtma Gönüllüleri Kulübü'nü hayata geçirdiğini kaydetti.
Organizasyonunu yaptığı uluslararası festivallere ABD'den Japonya'ya pek çok ülkenin federasyon başkanlarının geldiğinin altını çizen Aköz, bu organizasyonlarda elde ettiği tecrübeyle 2005'te Üsküdar Belediyesi'nin de destekleriyle Mehmet Naci Aköz Uçurtma Müzesi'ni kurduğunu söyledi.
Müzesinde ilk yıllarda 6 ülkeden 300 uçurtma ve ürün olduğunu kaydeden Aköz, aradan geçen yıllarda ülke sayısının 33'e, uçurtma ve ürün sayısının da 2 bin 500'e ulaştığına dikkati çekti. Tüm uçurtmaları kendi imkanlarıyla topladığını belirten Aköz, müze bünyesinde ayrıca 200 kişi kapasiteli Türkiye'nin ilk "Uçurtma Okulu"nun da bulunduğunu bildirdi.
50 bin ücretsiz şeytan uçurtması dağıtacak
Aköz, başkanlığını yaptığı dernek aracılığıyla bu yıl 50 bin "şeytan uçurtması" dağıtmaya karar verdiklerini de vurguladı.
Şeytan uçurtmasının hemen her çocuğun bir A4 kağıdıyla kolaylıkla yapabileceği, Anadolu'ya özgü bir uçurtma türü olduğunun altını çizen Aköz, "Genelde okullar veya STK'lara dağıtıyoruz. Arayanlara kargo ücreti karşılığında ücretsiz şekilde gönderiyoruz. Bu model unutulmamalı, bu benim kültürümün uçurtması. Kendi kültürüme ait uçurtmaları yaşatıyorum." dedi.
Dünya Uçurtma Müzeleri Birliği'ni kurmaya hazırlanıyor
Eşiyle başladığı uçurtma üretiminde mesleğini kızına devrettiğini, oğullarını bu mesleği yapmaya ikna edemediğini vurgulayan Aköz, artık zamanını uzun yıllardır hayalini kurduğu işlere vermeyi istediğini dile getirdi.
Öncelikle uçurtma üzerine bir kitap yazacağından ve bir dergi çıkarma projesi olduğundan bahseden Aköz, ardından da Dünya Uçurtma Müzeleri Birliği'ni kuracağını açıkladı.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
