Gazze
Geçen on yıllar boyunca, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyelerine verilen veto yetkisi, Filistin davası ve Lübnan meselesiyle ilgili 43 karar tasarısını başarısızlığa uğrattı.
Bu karar tasarılarından 35'i Filistin davasıyla ilgiliydi ve işgal altındaki Filistin topraklarındaki uygulamalarından dolayı İsrail'in kınanmasını talep ediyordu.
Gözlemciler, veto hakkının 5 ülkeyle sınırlandırılmasının uluslararası adaletin sağlanmasını engellediğini ve birçok millete yönelik adaletsizliğe yol açtığını ifade ediyor.
Bu noktadan hareketle, Türkiye'nin de aralarında yer aldığı birçok önde gelen bölge ülkesi, BM Güvenlik Konseyinde reform yapılması ve baştan daimi üyeler olmak üzere üye sayısının artırılması yönünde çağrılarını her fırsatta tekrarlıyor.
ABD'nin “vetosu” ile Filistin davası ve Lübnan meselesiyle ilgili başarısızlıkla sonuçlanan karar tasarıları da tarihi sıralamasına göre şu şekilde gerçekleşti:
1973
ABD, 26 Temmuz 1973'te, İsrail'in 1967'de işgal ettiği topraklarda işgalini sürdürmesini kınayan karar tasarısını veto etti.
1975
Washington yönetimi, 8 Aralık 1975'te, İsrail'in Lübnan'a yönelik hava saldırılarını kınamanın yanı sıra İsrail'i Lübnan'a saldırmayı derhal durdurmaya ve toprak bütünlüğüne saygı duymaya çağıran karar taslağını reddetti.
1976
ABD, 23 Ocak'ta, Filistin halkına kendi kaderini tayin etme, bağımsız devlet kurma, mültecilere kendi topraklarına geri dönme hakkı tanınması ve İsrail'in işgal altındaki Arap topraklarından geri çekilmesini öngören karar tasarısını reddetti.
Yine ABD, 25 Mart'ta İsrail'i işgal ettiği kutsal yerlere saygı duymaya ve Kudüs'ün yasal statüsünü değiştirmekten kaçınmaya çağıran karar taslağını veto etti.
Washington yönetimi, 29 Haziran'da da Filistin halkının kendi kaderini belirleme, mültecilerin kendi topraklarına dönüşü, ulusal bağımsızlık ve devlet kurma haklarını onaylayan karar tasarısını reddetti.
1980
ABD, 30 Nisan'da Filistin halkının meşru haklarını kullanmasını öngören karar tasarısını veto etti.
1982
ABD, 2 Nisan'da, İsrail'in seçilmiş belediye başkanlarını görevden almasını kınamanın yanı sıra El-Bire'deki seçilmiş belediye konseyinin ve Batı Şeria'daki Nablus ve Ramallah belediye başkanlarının görevlerine iade edilmesi çağrısında bulunan karar tasarısını veto etti.
Washington yönetimi, 20 Nisan'da, İsrail'in Kudüs'teki Kubbetu's-Sahra Camii çevresinde ve Mescid-i Aksa'nın içindeki Kıble Mescidi içinde gerçekleştirdiği "eylemlerini" kınayan karar tasarısına ret oyu verdi.
ABD, 8 Haziran'da, İsrail'in Lübnan'daki Filistin Kurtuluş Örgütü'nü hedef alan saldırısını kınayan karar tasarısını reddetti.
Washington yönetimi, 26 Haziran'da, Beyrut çevresinde konuşlanmış İsrail güçlerinin kentin çevresinden 10 kilometrelik bir mesafeye derhal geri çekilmesini talep eden karar tasarısını veto etti.
ABD, 6 Ağustos'ta İsrail'in, 1982 tarihli 516 ve 517 sayılı Güvenlik Konseyi Kararlarını uygulamamasını kınayan ve Filistin Kurtuluş Örgütü güçlerini kovmak amacıyla işgal ettiği Lübnan topraklarından tamamen çekilmesini ve Güvenlik Konseyinin kararlarına uyana kadar devletlerden İsrail'e silah ve herhangi bir askeri yardım sağlamamalarını öngören karar tasarısını da reddetti.
1983
Washington, 2 Ağustos'ta İsrail'in politikalarını şiddetle kınamanın yanı sıra hükümetini mevcut yasa dışı yerleşimleri kaldırmaya ve genişletmeyi durdurmaya çağıran karar tasarısına karşı oy kullandı.
1984
Washington yönetimi, 6 Eylül'de, İsrail'i Lübnan'ın egemenliğine ve bağımsızlığına saygı duymaya çağıran ve 1949 tarihli Dördüncü Cenevre Sözleşmesi hükümlerinin İsrail'in güney Lübnan'da işgal ettiği topraklar, Beka Vadisi ve Raşya bölgesi için geçerli olduğunu vurgulayan karar taslağını reddetti.
1985
Washington, 12 Mart ve 12 Mayıs'ta, İsrail'in Lübnan'ın güneyindeki uygulamalarını kınayan karar tasarısını veto etti.
ABD, 13 Eylül'de, İsrail'in Filistinlilere yönelik uygulamalarını kınayan ve tüm baskıcı önlemleri durdurmasını talep eden karar tasarısına ret oyu verdi.
1986
Washington, 17 Ocak'ta, İsrail'in Lübnan'ın güneyindeki sivillere yönelik şiddetini kınayan ve İsrail'in tüm askeri güçlerini derhal ve koşulsuz olarak Lübnan'ın uluslararası kabul görmüş sınırlarına geri çekmesini talep eden karar taslağını reddetti.
ABD 30 Ocak'ta, İsrail'in BM Güvenlik Konseyi kararlarına uymayı reddetmeye devam etmesini şiddetle kınayan ve Kudüs'teki Haremi Şerif'in kutsallığını ihlal eden kışkırtıcı eylemlerden duyduğu güçlü memnuniyetsizliği dile getiren karar tasarısını da reddetti.
1988
ABD yönetimi, 18 Ocak'ta İsrail'in Lübnan topraklarına yönelik saldırılarını ve sivil halka karşı aldığı diğer tüm önlem ve uygulamaları şiddetle kınayan karar tasarısını reddetti.
Washington 1 Şubat'ta, İsrail'i Filistinlilerin insan haklarını ihlal eden politika ve uygulamalarını derhal durdurmaya çağıran karar taslağına itiraz etti.
ABD, 15 Nisan'da, İsrail'i Savaş Zamanlarında Sivillerin Korunmasına İlişkin Cenevre Sözleşmesine derhal ve titizlikle uymaya ve sözleşme hükümlerini ihlal eden politikalarından vazgeçmeye, sivilleri sınır dışı etme emrini iptal etmeye ve sınır dışı edilenleri iade etmeye çağıran karar taslağını veto etti.
Washington yönetimi 10 Mayıs'ta İsrail'in, Lübnan'ın güneyini işgalini kınayan, İsrail'in Lübnan topraklarından derhal çekilmesi çağrısını yineleyen ve Lübnan'ın egemenliğini ve sivillerin güvenliğini ihlal eden tüm eylemlerini durdurması çağrısında bulunan karar tasarısını reddetti.
ABD 14 Aralık'ta, İsrail'in Lübnan topraklarına yönelik hava ve kara saldırısını kınayan ve İsrail'in tüm saldırılarını derhal durdurmasını ve Lübnan'ın uluslararası kabul görmüş sınırları içinde egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne tam saygı göstermesini talep eden karar taslağını veto etti.
1989
ABD yönetimi 17 Şubat'ta, İsrail işgali altındaki topraklarda Filistin halkına yönelik devam insan hakları ihlallerini ve İsrail'in Güvenlik Konseyi’nin bu konudaki kararlarını dikkate almamasını kınayan karar taslağını reddetti.
Washington 9 Haziran'da, İsrail'in insan haklarını ihlal eden politikalarını, Filistin şehirlerine yönelik saldırılarını ve Kuran'ı Kerim'e yönelik saygısızlığını kınayarak, İsrail'i sivilleri korumaya ve Filistinlileri yerinden etme politikasından vazgeçmeye çağıran karar tasarısını veto etti.
ABD 7 Kasım'da, İsrail'in işgal altındaki Filistin topraklarındaki uygulamalarını ve şehirleri kuşatmasını ve Filistinlilerin evlerinin yağmalanmasını kınayan ve yasa dışı yollardan el konulan mülkleri sahiplerine iade etmesini talep eden karar taslağını veto etti.
1990
Washington 31 Mayıs'ta, İsrail'in Filistin halkına yönelik uygulamaları hakkında gerçeklerin ortaya çıkarılması ve raporun Güvenlik Konseyine sunulması için Kudüs dahil İsrail işgali altındaki topraklara uluslararası bir komite gönderilmesine yönelik karar tasarısına karşı oy kullandı.
1995
ABD yönetimi 17 Mayıs'ta, Doğu Kudüs'te Filistinlilere ait topraklara el konulmasını geçersiz sayan, el koyma kararının iptalini talep eden ve İsrail'i gelecekte böyle bir önlemden kaçınmaya çağıran karar tasarısını veto etti.
1997
Washington 7 Mart’ta, yerleşim birimlerini yasa dışı sayan ve Kudüs'ün statüsünü değiştirme yönündeki tüm girişimleri geçersiz kabul eden karar tasarısını veto etti.
ABD 21 Mart'ta, İsrail'in Doğu Kudüs'te Cebel Ebu Ganim bölgesindeki yerleşim birimini ve işgal altındaki bölgelerde bulunan tüm yerleşim faaliyetlerini derhal durdurmaya çağıran bir karar taslağını veto etti.
2001
Washington yönetimi 27 Mart'ta, İsrail'i Savaş Zamanında Sivillerin Korunmasına İlişkin Dördüncü Cenevre Sözleşmesine bağlı kalmaya zorlamayı öngören ve tüm şiddet eylemlerini ve toplu cezalandırmaları durdurmaya ve durumun Eylül 2000'den önceki koşullar ve düzenlemelerdeki gibi eski haline döndürülmesi çağrısında bulunan karar taslağını reddetti.
ABD 14 Aralık'ta, İsrail'den tüm şiddet ve provokasyon eylemlerini durdurmasını ve Eylül 2000 öncesi düzenlemelere dönmesini isteyen, sivilleri hedef alan tüm eylemleri kınayan ve müzakerelere yeniden başlamaya çağıran karar taslağını da veto etti.
2002
ABD 20 Aralık'ta, BM çalışanlarının İsrail güçleri tarafından öldürülmesi ve işgal altındaki topraklarda bir Dünya Gıda Programı deposunun imha edilmesini kınayan karar taslağını reddetti.
2003
Washington yönetimi 16 Eylül'de, İsrail'in yasa dışı olarak sınır dışı etme eylemlerinden kaçınmasını ve dönemin Filistin Devlet Başkanı Yasir Arafat'ın güvenliğini tehdit etmekten vazgeçmesini talep eden karar taslağını reddetti.
ABD 14 Ekim'de, İsrail'den "yasa dışı" Ayrım Duvarı'nın inşasını durdurmasını ve iptal etmesini talep eden karar taslağını veto etti.
2004
Washington yönetimi 25 Mart'ta, İsrail'in Hamas Hareketi'nin kurucusu Ahmed Yasin'e yönelik suikastını, sivillere yönelik saldırıları ve şiddet eylemlerini kınayan karar tasarısına karşı oy kullandı.
ABD 5 Ekim'de, İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyine düzenlediği askeri operasyonlarını kınayan ve bunun durdurulmasını ve sivillerin korunmasını talep eden karar tasarısını reddetti.
2006
Washington yönetimi 13 Temmuz'da, İsrail'in Gazze'ye yönelik askeri saldırısını kınayan, Filistinlilerden kaçırılan İsrail askerini serbest bırakmasını talep eden ve İsrail'i yasa dışı olarak gözaltına alınan tüm Filistinli yetkilileri ve sivilleri serbest bırakmaya çağıran karar tasarısını veto etti.
ABD 10 Kasım'da, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki Beyt Hanun kasabasına düzenlediği askeri saldırıları kınayan ve şiddet eylemlerinin derhal durdurulması çağrısında bulunan karar tasarısını veto etti.
2011
Washington yönetimi 18 Şubat'ta, Yahudi yerleşim birimleri faaliyetlerini "yasa dışı ve iki devletli çözüm temelinde barışa ulaşmanın önünde bir engel" olarak gören ve İsrail'i yerleşim birimi inşasını dondurmaya ve mevcut yerleşim birimlerini dağıtmaya çağıran karar tasarısını reddetti.
2014
ABD 30 Aralık'ta, Filistin halkının kendi kaderini belirleme ve bağımsızlık hakkını onaylayan ve yasa dışı olarak gördüğü yerleşim birimlerini kınayan yasa tasarısına karşı oy kullandı.
2017
Washington yönetimi 18 Aralık'ta, Kudüs şehrinin doğasını veya demografik yapısını değiştirmeyi amaçlayan herhangi bir kararın hiçbir yasal etkisinin bulunmadığını, geçersiz olduğunu ve iptal edilmesi gerektiğini vurgulayan ve bu konuda tüm ülkelere Kudüs'te diplomatik misyonlar kurmaktan kaçınmaları çağrısında bulunan karar tasarısına karşı çıktı.
2018
ABD, 1 Haziran'da, işgal altındaki Filistin topraklarındaki Filistinli sivil nüfusun korunması ve güvenliğinin sağlaması çağrısında bulunan karar tasarısını veto etti.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
