Bağ-Kur’luların uzun zamandır beklediği prim indirimi nihayet 1 Ekim’den itibaren başlıyor. 5 puanlık prim indiriminden yararlanabilmek için Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) borç bulunmaması gerekiyor. Yapılandırma fırsatını değerlendirenler bugünkü asgari ücret üzerinden her yıl en az bin lira daha az prim ödeyecekler. Şirket ortakları, köy ve mahalle muhtarları, tarım Bağ-Kur’luları ve milyonlarca esnaftan alınan Bağ-Kur primleri ekim ayından geçerli olmak üzere yüzde 34.5’ten yüzde 29.5’e inecek. Bağ-Kur’lular 2016 yılında bin 647 lira ile 10 bin 705 lira arasında kendi belirledikleri kazanç rakamı üzerinden prim ödüyorlar. 5 puanlık indirimle en düşük kazanç üzerinden prim ödeyen esnafın aylık avantajı 82.35 lira olurken, yıllık avantaj tutarı 988 liraya ulaşacak. En yüksek kazanç üzerinden Bağ-Kur primi ödeyenlerin avantajı ise aylık 535 lira, yıllık olarak da 6.420 liraya ulaşacak.
BAŞVURU YAPILMASI GEREKMEYECEK
Prim indirimi uygulamasında SGK’ya prim borcu veya idari para cezası borcu bulunmaması koşulu aranacak. Bunun anlamı şu, hem geçmişe ait borç bulunmayacak. Hem de cari primler zamanında ödenecek. Ancak, borçların tamamının ödenmesi gerekmiyor. Borcunu yapılandırarak ödeme planına bağlayanlar da indirimden yararlanabilecekler. Bu konuda Bağ-Kur’luların önünde bir aylık fırsat bulunuyor. Başvuru süresini kaçıranlar ise ya yüksek gecikme cezalarıyla ödemek zorunda kalacaklar, ya da yeni bir af yasası için en az 2-3 yıl bekleyecekler. Bağ-Kur’lu kadınların, işçi ve memur kadınlarda olduğu gibi, canlı doğan her çocuk için 2’şer yıl süreyle borçlanma hakkı bulunuyor. Erkekler ise askerlikte geçen sürelerini borçlanabiliyorlar. Ayrıca, daha önce sağlanan hak çerçevesinde ödeyemedikleri borçlarından dolayı sigortalılıklarını donduranlar da “ihya” başvurusunda bulunduklarında yürürlükteki asgari ücret üzerinden prim ödüyorlar.İsteğe bağlı sigortalılar da Bağ-Kur’lular gibi 4-b statüsünde prim ödüyorlar. Ancak, isteğe bağlı sigortalılar da 5 puanlık prim indiriminden yararlanamayacaklar. Bağ- Kur’luların 5 puanlık prim indiriminden yararlanmak için SGK’ya başvuru yapmalarına gerek yok. Borcu olmayan veya borcunu yapılandıran Bağ-Kur’lular doğrudan indirimli orandan primlerini yatırabilecekler.
DESTEK PRİMİ BORÇLARINI UNUTMAYIN
SSK, Emekli Sandığı veya Bağ-Kur statüsünde emekli olduktan sonra esnaflık yapanların aylıklarından yapılan sosyal güvenlik destekleme primi (SGDP) kesintisi uygulaması bu yılın mart ayından itibaren kaldırıldı. Bu düzenleme, emekli esnaf üzerinde büyük bir rahatlama yarattı. Fakat, daha önce çıkartılan af yasası kapsamında SGDP borcunu yeniden yapılandırmış olan pek çok esnaf, “artık kalktı” diye düşünerek, yeniden yapılandırılmış geçmiş dönemden kalan borç taksitlerini ödemeyi bıraktığı için mağdur oldu. Dolayısıyla, borçları yeniden yapılandırma öncesindeki eski haline döndü. Şubat 2016 ve önceki döneme ait SGDP primi borcu bulunan Bağ-Kur’lular da borçlarını yeniden yapılandırarak taksitle ödeyebilecekler.
İŞTE TAKSİDE BAĞLANACAK BORÇLAR
30 Haziran 2016 ve daha önceki aylara ilişkin olup, 19 Ağustos 2016 tarihi itibarıyla ödenmemiş olan SGK alacakları yeniden yapılandırılacak. Yapılandırma kapsamına giren kurum alacakları şöyle:
SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı statüsünden kaynaklanan sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, ek karşılık primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi.
İsteğe bağlı sigorta ve topluluk sigortası primi.
SGK tarafından tahsil edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı.
Genel sağlık sigortası (GSS) primi.
30 Haziran 2016 tarihine kadar bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup SGK tarafından re’sen tahakkuk ettirilen eksik işçilik tutarları üzerinden hesaplanan sigorta primi.
30 Haziran 2016’ya kadar işlenen fiillere ilişkin olup, 19 Ağustos’tan önce kesinleşmiş idari para cezaları.
Tarım veya orman işlerinde çalışanlar ile ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışanlar ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca belirlenecek alanlarda ay içerisinde on günden az çalıştırılanlar.
Tarım sigortalıları.
ESNAF İNTERNET ÜZERİNDEN BAŞVURU YAPAMAYACAK
Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim ve ceza borcu bulunanların en geç 31 Ekim 2016 tarihine kadar başvuruda bulunmaları gerekiyor. Bakanlar Kurulu’nun söz konusu süreyi bir ay uzatma yetkisi var. Ancak bu yetkiyi kullanacağının garantisi bulunmuyor. Kuruma her bir borç için ayrı form bulunuyor. 4/a statüsündeki kişilerle ilgili borcu olanların, ilgili formu doldurduktan sonra e-sigorta kanalıyla veya elden ya da posta yoluyla iş yerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne ya da sosyal güvenlik merkezine başvurması gerekiyor.
4/b (esnaf) statüsündekilerin ise formu elden ya da posta yoluyla ulaştırması zorunlu. Bunların internet üzerinden işlem yapma olanağı bulunmuyor.
TAKSİTLİ ÖDEMELERDE İDARİ PARA BORCU YARIYA İNECEK
Kesinleşmiş idari para cezalarının ödenmesi konusunda büyük avantajlar sağlanacak. Örneğin 2008’in mayıs ayında bin 10 lira ceza kesilen işletmenin gecikme faiziyle birlikte borcu 2 bin 495 liraya ulaşıyor. Bu işletme yapılandırma başvurusunda bulunduğunda cezasının anaparası 505 liraya, gecikme faizi de 126 liraya düşecek. Dolayısıyla, 631 lira ödemek suretiyle 2 bin 495 liralık borçtan kurtulacak. Taksitle ödeme durumunda ise sadece anapara borcu yarıya indirilecek. Gecikme faizinin yerine hesaplanan enflasyon farkında ise peşin ödemenin aksine indirim yapılmayacak. Bu nedenle, örnekte yer alan borç rakamı, ödemeyi 6 taksitte yapacak kişiler için 791 lira olacak.
Ahmet Kıvanç - Taha Akça/ Gazete Habertürk
