Afrika'nın güvenli ve huzurlu ülkesi Senegal

Dakar

Toplam 196 bin 722 kilometrekare yüz ölçümüne sahip Senegal, Moritanya, Mali, Gine, Gine Bissau ve Gambiya'ya komşuluk ediyor.

Yaklaşık 16 milyon nüfusa sahip Senegal, kıtanın en batı ucunda olması dolayısıyla Batı Afrika'ya giriş kapısı olarak görülüyor.

Birleşmiş Milletler, Uluslararası Para Fonu, Uluslararası Göç Örgütü, Dünya Sağlık Örgütü, UNICEF gibi kuruluşların Batı Afrika ofislerini barındıran Dakar'da, birçok uluslararası medya kuruluşunun da bölgesel merkezi bulunuyor.

Volofça ve Fulanice başta olmak üzere çok sayıda yerel dil bulunan ülkede resmi dil olarak Fransızca kullanılıyor.

Yüzde 94'ü Müslümanlardan oluşan ülkede, Müridilik, Ticanilik ve Kadirilik gibi tasavvufi öğretiler de toplumun büyük bir kesimi tarafından takip ediliyor.

Senegal'in Sahel'deki komşularından farklı olarak bugüne kadar terör sorunuyla hiç karşılaşmamış olmasında da bu öğretilerin payının büyük olduğu belirtiliyor.

Bu tarikatlar, toplumsal olaylarda önemli rol oynarken, İslam'ın tasavvufi yönüne ağırlık veriyor. Gençlerin bu tarikatlarla yakın ilişkisi de aşırıcı fikirlerin toplum içinde yayılmasını engelliyor.

Siyaset üstü toplumsal bir güç; Sufizm temelli tarikatlar

Mart 2021'de muhalif siyasetçi Ousmane Sonko'nun gözaltına alınmasıyla patlak veren sokak olaylarının, Müridi şeyhinin "eylemleri durdurun" açıklamasıyla derhal sona ermesi, bu öğretilerin toplumdaki yerini açık şekilde ortaya koyuyor.

Başkent Dakar'a 200 kilometre mesafedeki Touba kenti, Müridi tarikatı Şeyhi Ahmadu Bamba'nın şehri ve Müridiliğin merkezi olarak kabul ediliyor ve kutsal sayılıyor.

Touba kenti şüphesiz en kalabalık ve görkemli dönemini Magal kutlamaları sırasında yaşıyor. Magal'da Fransızlara karşı bağımsızlık mücadelesi veren Bamba'nın Gabon ormanlarına sürgüne gönderilişinde elde ettiği manevi derece kutlanıyor.

Hicri takvime göre Sefer 18'de düzenlenen Magal için milyonlarca Müridi Tuba'ya adeta akın ediyor. Magal günü yalnızca dini bir anma olarak değil, siyaset üstü bir organizasyon olarak da nitelendiriliyor.

Zira Magal'a sadece Müridi tarikatı üyeleri değil, Batılı büyükelçiler, sivil toplum örgütleri ve bazı uluslararası kurumların temsilcileri de katılıyor.

Hristiyanlar ile Müslümanların örnek iletişimi

Senegal'de toplumun yüzde 4'ünü temsil eden Hristiyanlar inançlarını özgürce yaşayabiliyor.

Hristiyanlar ile Müslümanlar bir arada ve birbirlerinin öğretilerine saygı duyarak yaşıyor.

Ramazan ayında Hristiyanlar Müslümanlar için iftar programları düzenlerken, aynı şekilde Paskalya ve Kurban Bayramı'nda da Müslümanlar Hristiyan komşularına ikramlarda bulunuyor.

Ülkede, aynı ailede farklı dinlere mensup kardeş veya ebeveynlere de rastlanıyor. Senegal'de Hristiyanlara ait dini günler de resmi tatil kapsamına giriyor.

Afrika'nın kültür sanat merkezi

Senegal, mevcut huzur ve barış ortamı sayesinde birçok kültür sanat etkinliğine de ev sahipliği yapıyor. Bunlardan en önemlisi 1993'ten bu yana her yıl haziranda düzenlenen Saint-Louis Caz Festivali.

Fransız Batı Afrikası'nın 1895-1902 yıllarındaki başkenti olan ve hala sömürge döneminden kalma birçok izi barındıran Saint Louis kentinde düzenlenen festival her yıl dünyaca ünlü birçok caz sanatçısını ağılıyor.

Her 2 yılda bir düzenlenen Dakar Bienali de kıtadaki en önemli sanat etkinliği olarak kabul ediliyor. Bu yıl 19 Mayıs-21 Haziran tarihlerinde yapılacak bienal, 2020'de Kovid-19 salgını nedeniyle düzenlenememişti.

Bu 2 önemli etkinliğin yanı sıra Dakar ve Saint-Louis yıl boyunca çeşitli sergiler, sanat organizasyonu ve festivallere de ev sahipliği yapıyor.

El sanatlarının ve zanaatın hala kendine yer bulabildiği Senegal, Afrika'nın moda merkezlerinden biri olarak anılıyor.

Her yıl aralık ayında düzenlenen Dakar Moda Haftası, kıtadaki ünlü tasarımcıları bir araya getiriyor.

Darbesiz bir tarih

Portekiz köle tacirlerinin 15. yüzyılın başında ulaştığı Senegal, takip eden yüzyıllar boyunca sırasıyla Portekiz, Hollanda, İngiltere ile Fransa'nın sömürgecilik faaliyetlerine sahne oldu.

Köle ticaretinin en önemli merkezlerinden biri olarak kullanılan Dakar açıklarındaki Goree Adası, buradan yeni dünyaya köle olarak satılan milyonlarca Afrikalının acı hatıralarını hala taşıyor.

Senegal, 4 Nisan 1960'ta Senegal-Mali Federasyonu olarak Fransa'dan bağımsızlığını ilan eden devletin feshedilmesi üzerine kuruldu.

O tarihten bugüne dört cumhurbaşkanının görev yaptığı ülkede, herhangi bir darbe yaşanmaması Senegal'i Afrika'nın en istikrarlı demokrasilerinden biri yaptı.

Parlamenter sistemle yönetilen ülkede, cumhurbaşkanı iki turlu doğrudan seçimle 5 yıllığına seçiliyor.

Mevcut Cumhurbaşkanı Macky Sall, Mart 2012'deki seçimle göreve geldi ve Şubat 2019'daki seçimleri kazanarak ikinci dönemine başladı.

Ülkede gelecek cumhurbaşkanlığı seçimleri 2024'te yapılacak.

Senegal'de muhalefet partisi PASTEF lideri Ousmane Sonko'nun 2024'te yapılacak seçimlerde aday olmasına kesin gözüyle bakılırken, Sonko'nun son yıllarda en büyük sokak olaylarına neden olan ve kamuoyunda "Sweet Beauty davası" olarak bilenen dava nedeniyle başı ağrıyacağa benziyor.

Başkent Dakar'daki masaj salonunda çalışan 20 yaşındaki Adji Sarr'ın Sonko tarafından tecavüze uğradığı ve akabinde ölüm tehditleri aldığı yönündeki şikayeti üzerine muhalefet lideri taraftarları sokaklara dökülmüş, çıkan olaylarda 14 kişi yaşamını yitirmişti.

Senegal, benzer sokak eylemlerine en son 2012'de düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde rastlanmıştı.

Cumhurbaşkanının en fazla üst üste 2 dönem cumhurbaşkanı seçilebildiği ülkede, 2012'den beri bu koltukta oturan mevcut cumhurbaşkanı Macky Sall'in aday olması beklenmiyor.

Güneyindeki ayrılıkçı hareket MFDC

Senegal'in en verimli topraklarının bulunduğu güneydeki Casamance bölgesinde 1983'te ordu ile Casamance bölgesindeki ayrılıkçılar arasındaki çatışmalarda 24 kişinin hayatını kaybetmesi, bölgede terör faaliyetlerinin artması konusunda bir milat olarak görülüyor.

Ordu ile kendine Casamance Demokratik Güçleri Hareketi (MFDC) ismini veren ayrılıkçı grupla çatışmalar 1990'ların sonuna kadar devam etti.

MFDC, kurucusu Peder Diamacoune Senghor'un 2007'deki ölümüyle iyice güç kaybetmiş ancak komşu Gambiya'daki dönemin Cumhurbaşkanı Yahya Jammeh'in MFDC'ye verdiği destek yüzünden çatışmalar 2017'ye kadar sürmüştü.

Jammah'ın yerine 2017'de Adama Barrow'un seçilmesiyle örgütün eylemleri azalsa da yine de bölgede zaman zaman ordu ile çatışmalar yaşanıyor.

Senegal en çok Fransa'dan silah alıyor

Birçok bölgesel ve uluslararası barış operasyona destek veren Senegal ordusunda 19 bin asker görev yapıyor. Senegal ordusu en çok Fransa ve ABD'den eğitim ve ekipman desteği alıyor.

Fransa'nın başkent Dakar'da 500 askerin yer aldığı operasyon ve lojistik üssü de bulunuyor. Dakar'ın Ouakam bölgesinde yer alan üs, batı ve orta Afrika'daki operasyonlara da destek sağlıyor.

Senegal, Fransa'nın Batı Afrika'da en çok silah sattığı ilk ülke, Afrika genelinde ise Fas'tan sonra 2'inci ülke konumunda yer alıyor.

Resmi rakamlara göre Senegal, 2020'de Fransa'dan 217,2 milyon avroluk silah alımı yaptı.

Ekonomik görünüm

Fransızca konuşulan Afrika ülkeleri arasında Fildişi Sahili'nden sonra sınai gelişmişlik açısından ikinci sırada olan Senegal, 2014'ten bu yana her yıl yüzde 6'dan fazla büyüdü.

Dünya Bankası ve Afrika Kalkınma Bankası (AfDB) verilerine göre, 2020'de 24,9 milyar dolar gayrisafi yurt içi hasılası (GSYİH) bulunan ülkede, aynı yıl kişi başı milli gelir 1430 dolar oldu.

Senegal ekonomisi 2014'ten 2018'e kadar her yıl yüzde 6'dan fazla büyüse de reel GSYİH, Kovid-19 salgını nedeniyle 2019'da yüzde 4,4, 2020'de ise yüzde 0,87'ye geriledi.

Hükümetin 2014'ten itibaren uyguladığı Yükselen Senegal Planı kapsamında ulaşım, enerji, inşaat alanındaki altyapı yatırımları, özelleştirme atılımları gelişmeye en fazla katkı sağlayan unsurlar oldu.

Dünyanın önde gelen fosfat üreticilerinden Senegal'de, topraklarının yalnızca yüzde 16,6'sının elverişli olmasına rağmen nüfusunun yüzde 70'i tarım sektöründe çalışıyor.

Ekonomide tarım, balıkçılık, hizmet sektörü, iletişim, turizm, madenciliğin öne çıktığı Senegal, zirkonyum, titanyum, mermer, altın, kireç taşı gibi önemli mineral ve madenlere sahip.

Senegal'i tanımlayan kelime; Teranga

Senegal denilince akla gelen ya da ülkeyi ziyaret edenlerin en çok duyduğu kelimelerin başında "Teranga" geliyor.

Teranga, yerel dil Volofçada "misafirpervelik" anlamına geliyor ve Senegal için de "Teranga ülkesi" tanımı kullanıyor.

Senegallilerin yaşam felsefesini özetleyen Teranga kelimesi, Senegal Milli Takımının (Teranga'nın Aslanları) isminde de yer alıyor.

Senegal'de büyük şehirler de dahil özellikle yabancılara gösterilen hoşgörü, bireysel yaşam tarzının öne çıktığı Batılı ülkelerden gelenleri oldukça şaşırtıyor.

2023'te hedef 3 milyon turist

Atlas Okyanusu'nda 530 kilometre kıyı şeridine sahip Senegal, bu yönüyle de çeşitli turizm fırsatları sunuyor.

Dakar'a 90 kilometre mesafede yer alan ve plajlarıyla ünlü Saly kenti, Sine ve Saloum nehirlerinin birleşerek Atlas Okyanusu’na aktığı nehir yatağı üzerinde oluşan Saloum Deltası, yemyeşil doğasıyla ünlü Casamance bölgesi ülkenin önde gelen turistik destinasyonları arasında yer alıyor.

Atlantik kıyısında konumlanan Dakar ise hem deniz hem de iş turizmi için önemli adreslerin başında geliyor.

Uluslararası konferans merkezi, 5 yıldızlı oteller ve uluslararası havalimanı ile Dakar, yıl boyunca birçok fuar, kongre ve uluslararası ölçekli toplantıya ev sahipliği yapıyor.

Turizmden elde edilen gelirleri artırmak isteyen Senegal hükümeti, 2023'te 3 milyon turist bekliyor. Ülkeyi 2019'da 1,6 milyon turist ziyaret etmişti.

Kaynak: AA