Ankara
AA muhabiri açık kaynaklardan, ABD'nin İsrail'e verdiği finansal desteği, silah ve mühimmat tedarikine dair verileri derledi.
İsrail'in en büyük destekçisi konumundaki ABD yönetimi, 1946-2023 arasında Tel Aviv'e 158 milyar doların üzerinde ekonomik ve askeri yardım verdi. İsrail, ABD'nin tüm zamanlarda en çok askeri destek sunduğu ülkeler arasında ilk sırada yer aldı. ABD'li"Council on Foreign Relations" düşünce kuruluşunun 7 Ekim 2024 tarihli raporuna göre enflasyona uyarlanmış rakamlarla toplam ekonomik ve askeri yardım 310 milyar doların üstünde.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) raporu, İsrail'in ana silah tedarikçisinin ABD olduğunu gösteriyor.
İsrail, 2019-2023 arasında konvansiyonel silahlarının yüzde 69'unu ABD'den ithal etti. Bu rakam 2000'lere kadar geri gidildiğinde ise yüzde 78'e ulaşıyor.
ABD, İsrail'e sağladığı üst düzeyli askeri danışmanlık yanında, "Demir Kubbe" için hava savunma füzeleri, küçük çaplı uçak bombaları, güdümsüz bombaları hassas güdümlü silahlara dönüştüren Müşterek Doğrudan Taarruz Mühimmatı (JDAM) kitleri, CH-53 ağır yük helikopterleri, KC-46 havadan yakıt ikmal tankerleri, AH-64 Apache helikopterlerinden atılabilen lazer güdümlü "Hellfire" füzeleri, 155 milimetrelik top mermileri, sığınak delici mühimmat ve zırhlı araçlar tedarik ediyor.
ABD ile İsrail arasında 38 milyar dolar değerinde 10 yıllık askeri yardım anlaşması
ABD ve İsrail arasında 2016 yılında 33 milyar doları yabancı askeri yardım ve 5 milyar doları füze savunması olmak üzere 2028'e kadar 38 milyar dolarlık yardıma ilişkin üçüncü 10 yıllık mutabakat zaptı imzalandı.
Ayrıca ABD, 2019'da yapılan anlaşma ile İsrail'e her yıl yaklaşık 3,8 milyar dolar askeri yardım sağlıyor.
Ekim 2023'te, ABD Başkanı Joe Biden, Kongre'ye, Gazze'de kullanılmak üzere, İsrail'e yapılacak acil askeri yardımı onaylama çağrısı yaptı. Tasarı, Temsilciler Meclisinden 3 Kasım'da geçti.
ABD Dışişleri Bakanlığı Kasım 2023'te, İsrail'in Gazze'de de kullandığı, Spice sınıfı, serbest düşümlü bombaları güdümlü hale getiren, 320 milyon dolar değerindeki kitlerin satışına onay verdi.
Aralık 2023'te, Joe Biden yönetimi, İsrail'e, Kongre onayı gerektirmeyen acil satış yöntemiyle 106 milyon dolarlık 14 bin adet "M830A1" tank topu mermisi ile 147 milyon dolarlık 155 milimetre top mermisi parçaları satışının onaylandığını açıkladı.
İsrail'e yapılan askeri yardım 22 milyar doların üstünde
İsrail için acil askeri yardım tasarısı Şubat 2024'te Kongre'den geçti. Buna göre İsrail'e Eylül 2025'e kadar 14,1 milyar dolarlık yardım tahsis edildi.
30 Mart'ta İsrail'e 2,5 milyar dolarlık silah sevkiyatına yetki veren Biden yönetimi, ayrıca 24 Nisan'da de Tel Aviv'e yaklaşık 17 milyar dolarlık askeri yardımı içeren güvenlik paketini imzaladı.
ABD'nin İsrail'e finansal desteğinin bölgede yürüttüğü İsrail'e destek harekatlarının 4,86 milyar dolarlık maliyeti hesaplandığında harcadığı paranın 22,76 milyar doları aştığı düşünülüyor.
İsrail'e 7 Ekim 2023-30 Eylül 2024 arasında sağlanan askeri yardımın miktarı 17,9 milyar dolar.
Söz konusu yardımın dökümü ise Brown Üniversitesi Watson Uluslararası ve Kamu İşleri Enstitüsünce hazırlanan, "İsrail'in Askeri Operasyonları ve Bölgedeki İlgili ABD Operasyonları İçin ABD Harcamaları 7 Ekim 2023-30 Eylül 2024" başlıklı rapora göre şunlardan oluşuyor:
Yabancı askeri finansman için, 2019'ya yapılan anlaşma gereği yıllık tahsisat olan 3,8 milyar ve nisan ayında Biden'ın imzaladığı 3 milyar dolarlık acil askeri yardımın toplamı 6,8 milyar dolar, füze savunması için 4,5 milyar dolar, Iron Beam füze savunma sistemi için 1,2 milyar dolar, top mermisi üretimine destek için 1 milyar dolar ve ABD stoklarından İsrail'e sağlanan silahların ikmali için 4,4 milyar dolar.
İsrail'e en az 50 bin ton silah ve malzeme gönderildi
ABD, İsrail'in Gazze'ye saldırı başlattığı 7 Ekim 2023'ten bu yana İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümetinin en büyük destekçisi oldu.
Biden yönetimi, 25 Aralık 2023'e kadar, 244 kargo uçağı ve 20 gemi aracılığıyla 2,4 milyar dolar değerinde 10 bin tondan fazla silah ve askeri malzeme gönderdi. Sadece ilk 6 haftada 15 binin üzerinde bomba ve 50 bin top mermisi İsrail'e ulaştı.
Bu rakamlar Ağustos 2024'e kadar 500 uçak ve 107 gemiye erişti. Söz konusu araçlarla gelen silah ve malzeme miktarı da 50 bin tonu geçti.
Basında, ilk sevkiyatlarda gönderilen bombaların 907 kilogramlık 1800'ün üzerinde bir tonluk MK84, 500 adet 233 kilogramlık MK82 uçak bombası ile AH-64 Apache helikopterlerden ateşlenen AGM-114 "Hellfire" güdümlü füzeler olduğu bilgisi yer aldı.
Özellikle MK84 bombalarının Gazze'de yaşanan sivil zayiatın en büyük sebeplerinden olduğu biliniyor.
14 Kasım 2023'e kadar 2 bin adet teslim edilen ABD'li Lockheed Martin üretimi "Hellfire" füzeleri Gazze'de yoğun olarak kullanıldı.
Bunun yanı sıra, açıklanmayan miktarda silah ve mühimmat da ABD'den İsrail'deki Müttefik Savaş Stok Rezervleri (WRSA-I) olarak bilinen ve İsrail'i de destekleyen depolara transfer edildi.
Söz konusu sevkiyatlar, şeffaf olmadığı ve kısıtlı Kongre denetimi ile gerçekleştirildiği için eleştirildi.
Silah sevkiyatı 2024 boyunca hız kesmedi
Ocak sonunda ise İsrail basınında, ABD'nin İsrail'e F-35 uçakları, Apache Taarruz Helikopterleri, dronlar ve binlerce top mermisi satışı yapacağı haberleri yer aldı.
Mart ayında, ABD yönetimi, İsrail'e, 2,5 milyar dolarlık 25 adet F-35 ve uçak motorunun satışına, 1800 MK-84 ile 500 MK-82 güdümsüz bombanın sevkine onay verdiğini açıkladı.
İsrail sipariş ettiği "F-35I Adir" savaş uçaklarını, ortak Demir Kubbe, Arrow ve Davut Sapanı sistemleri gibi füze savunma programlarını finanse etmek için ABD yardımlarını kullandı.
36'sı teslim edilen 50 adetlik F-35I siparişine ilave olarak 3 milyar dolar değerinde, 25 adetlik sipariş için ABD ve İsrail arasındaki anlaşma 4 Haziran'da imzalandı.
İsrail'in bu sipariş için bütçesinden para harcamayacağı, maliyetin ABD yardımından karşılanacağı kaydedildi.
Ekim 2023-Mart 2024 arasında İsrail'e 100'den fazla askeri satış onayı yapıldığı ancak gizlilik şemsiyesi altında kamuoyuna bunların sadece 2'sinin açıklandığı iddia ediliyor.
ABD'den İsrail'e para yardımlarına ilaveten 20 milyar dolarlık silah satışına onay
ABD Dışişleri Bakanlığı 9 Ağustos'ta İsrail'e, Amerikan menşeli silah ve askeri teçhizat alımında kullanılmak üzere ilave 3,5 milyar dolarlık yardım göndereceğini açıkladı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da 13 Ağustos'ta İsrail'e 20 milyar dolarlık silah satış paketini onayladığını duyurdu.
Söz konusu satış paketinde, yaklaşık 18,8 milyar dolar değerinde 50 yeni F-15 jeti ve İsrail envanterindeki 25 F-15I için yenileştirme kitleri, 102 milyon dolarlık 30 adet AIM-120 gelişmiş orta menzilli havadan havaya füze ile JDAM kitleri, 774 milyon dolar değerindeki tank topu mermileri, 61 milyon dolarlık 50 bin adet 120 milimetrelik havan mermisi ile 583 milyon dolar değerinde sayısı bilinmeyen 8 tonluk askeri kamyon yer alıyor.
Öte yandan, 7-8 Mayıs'ta ABD basınında, Biden yönetiminin, İsrail'in Gazze'de kullandığı belirtilen yaklaşık 6 bin 500 JDAM satışını ertelediği, 900 kilogramlık 1800 ve 225 kilogramlık 1700 bombadan oluşan bir sevkiyatın yoğun yerleşim bölgelerinde kullanılacağına dair endişeler nedeniyle durdurulduğu bilgisi yer aldı.
7 Ekim 2023'den itibaren tedarik edilen ABD menşeli silahlar
Ekim 2023 sonunda İsrail, ABD'li AeroVironment firmasından, "intihar dronu" olarak kullanmak üzere 200 adet gezici mühimmat (kamikaze dron) sistemi olan "Switchblade 600" satın almak için talepte bulundu.
40 dakikadan fazla havada kalabilen "Switchblade 600", 54,5 kilogram ağırlığında Javelin tanksavar mühimmatı bazında geliştirilmiş zırh delici başlığıyla zırhlı araçların yanı sıra sığınaklara karşı da kullanılabiliyor. Dron, 80 kilometrelik bir menzile sahip. İsrail'in bu talebinin ne kadarının karşılandığı ise henüz bilinmiyor.
İsrail, ABD'li "AM Genel" firması üretimi Yüksek Hareketli Çok Amaçlı Tekerlekli Aracı (HMMWV veya Humvee) Gazze'deki operasyonlarında personel taşıma maksatlı yeniden kullanmaya başladı.
6 Aralık'ta "AM General"in İsrail'e, kargo uçaklarıyla Humvee'ler gönderdiği biliniyor. 4,6 metre uzunluğunda, 2,1 metre genişliğinde, 1,8 metre yüksekliğindeki zırhlı araçların üzerine makineli tüfekler, tanksavar veya uçaksavar silahları monte edilebiliyor.
Müşterek Hafif Taktik Araç
Öte yandan, İsrail Savunma Bakanlığı, bir başka ABD'li firma olan Oshkosh Defence'e, yabancı askeri satış kaleminden 75 adet, doğrudan ticari satış yoluyla da "düzinelerce" Müşterek Hafif Taktik Araç (JLTV) siparişi verdi. Alacağı görevlere göre çeşitli modelleri olan taktik tekerlekli hafif zırhlı aracın elektrikli hibrit modeli de bulunuyor. Yaklaşık 10 tonluk JLTV'nin uzunluğu 6,2, genişliği 2,5, yüksekliği ise 2,6 metre.
ABD envanterindeki Humvee'leri JLTV'lerle değiştirmeyi planlıyor. Firma 2025 boyunca üretimin devam edeceği bilgisini paylaştı. Basında, İsrail'e 75 adet JLTV'nin bir kısmının Kasım 2023'te teslim edildiğine dair bilgiler mevcut. Ayrıca mart ayında, İsrail Savunma Bakanlığı yeni bir parti JLTV'nin teslim alınacağı bilgisini paylaştı.
Flyer 72 Be'eri, Namer 1500, Eitan ve Sandcat
ABD'li Flyer Defense firması İsrail'e, 19 Ekim 2023'te lastik tekerlekli "Flyer 72 Be'eri" zırhlı muharebe araçların (ZMA) ilk teslimatını yaptı. Araç ABD Özel Kuvvetler Komutanlığı tarafından da kullanılıyor. İsrail ocak ayında söz konusu araçtan ilave 60 adet daha sipariş verdi. Araç 2,5 ton yük ve azami 9 asker taşıyabiliyor. 12,7 milimetrelik makineli tüfekler ve 30 milimetrelik top yüklenebilen araca Javelin tanksavar füze fırlatıcı da monte edilebiliyor. Araç yollarda 150, arazide 100 kilometre sürat yapabiliyor.
Ayrıca İsrail, ilk defa Gazze'de kullandığı "Namer 1500" (Leopar) zırhlı personel taşıyıcıların, ABD yardımı ile finanse edilecek olan üretimi için Şubat 2023'te, Oshkosh Defence'le anlaştı.
Namer'lerde kullanılacak 30 milimetrelik "MK44 Stretch" topları ise ABD'li Northrop Grumman tarafından üretiliyor. Northrop Grumman'la, 15 Aralık 2023'te ABD yardımından sağlanacak 8,9 milyon dolarlık MK44 tedariki için anlaşma imzalandı.
Gazze'de kullanılan, "Eitan" zırhlı muharebe araçları da Amerikalı Oshkosh, İsrail'li Elbit ve Alman MTU ortak üretimi.
6 Aralık 2023'te ABD'nin kargo uçaklarıyla İsrail'e teslim edilen zırhlı araçlar içindeki "SandCat" ise ABD'li Ford Motor firmasının Ford Super Duty F-350 XL kamyonetinin İsrailli Plasan tarafından zırhlı hale getirilmesiyle üretiliyor.
Gazze'de çok yüksek oranlarda sivil zayiata sebep olan ve uçak bombalarını güdümlü hale getiren JDAM kitlerini ise ABD'li Boeing firması üretiyor.
İsrail'in 26 Mayıs'ta Refah'a düzenlediği ve çoğu sivil en az 45 kişinin öldüğü hava saldırısında, Amerikan Woodward firmasının üretimi GBU-39 bombası kullanıldı.
İsrailliler şahsi silahlarını da ABD'den temin etti
İsrail, Ekim 2023 sonrasında Amerikalı silah firmalarından 24 bin tüfek siparişi verdi. Siparişin yaklaşık 18 bin "M4 ve MK18" tüfekten oluşan büyük bir bölümü Amerikan Colt firmasına yönlendirildi. İsrail söz konusu silahların Batı Şeria'daki yasadışı yerleşim yerlerinde görev yapmak üzere yeni oluşturulan "sivil güvenlik ekipleri" tarafından kullanılacağını açıkladı. Basında İsrailli sivillerin şahsi silahlanmasının Ekim 2023 sonrasında katlanarak arttığı bilgisi yer aldı.
7 Ekim 2023 sonrasında İsrail, ABD'li Caterpillar firmasından Gazze'deki Filistinlilerin evlerini yıkma dahil pek çok yasadışı faaliyette kullanıldığı bilinen zırhlı D9 buldozer siparişi verdi. Söz konusu buldozerler IAI tarafından riskli bölgelerde uzaktan komutalı, insansız kullanılabilecek şekilde modifiye ediliyor.
Robot köpekler, roketatarlar ve dronlar
ABD'li Ghost Robotics, İsrail kara kuvvetlerine Gazze'de kullanılmak üzere "Vision 60 (V60)" robot köpekleri sağladı.
ABD'de de birçok fabrikası olan Nordic Ammunition Company (Nammo), İsrail'e de verilen omuzdan atılan "sığınak delici", tek kullanımlık M141 roketini üretiyor. Nammo, sipariş edilen 3 bin roketten 1800 adedini Ekim 2023 sonuna kadar teslim etti. 7,1 kilogramlık, 83 milimetrelik roket atabilen silah, 81 santimetre uzunluğunda. M141, sığınakların imha edilmesi maksadıyla 1000 metre menzilde kullanılıyor.
Northrop Grumman ise İsrail Hava Kuvvetleri envanterindeki Apache Taarruz Helikopterleri için Longbow füze güdüm sistemleri ile savaş uçakları için lazer güdüm sistemleri üretiyor. Söz konusu firma İsrail'in Gazze'de kullandığı Sa'ar 5 korvetleri için de tedarikçi konumunda.
Amerikan Shield AI firması, İsrail'in Gazze'de bina içlerindeki çatışmalarda kullandığı "Nova 2" iç mekan dronlarını üretiyor.
Skydio firması ise İsrail ordusuna 100 adet kısa menzilli keşif dronu sağladı. Söz konusu dronlar binaların 3 boyutlu taramalarını yapabiliyor.
Bunun yanı sıra "Valero Energy Corporation", İsrail'e ABD yardımından jet yakıtı dolu tanker gemiler gönderdi. ABD'li yazılım firmalarının güvenlik ve yüz tanıma yazılımları (Google Photos ve Corsight AI) Filistinlilere karşı kullanılıyor.
Öte yandan, ABD'nin sağladığı desteğin bir bölümünün basına yansımamış olabileceği, İsrail'e halen gözle görülenlerden çok daha ciddi askeri destek verilmeye devam edildiği değerlendirmeleri yapılıyor.
ABD'nin bölgedeki savaş gemileri ve THAAD sistemi
7 Ekim 2023'ü takip eden dönemde ABD, bölgeye İsrail'e destek maksatlı uçak gemileri, destroyerler, çıkarma gemileri ve denizaltılar gönderdi.
ABD 8 Ekim'de USS Gerald R. Ford uçak gemisini Doğu Akdeniz'e gönderdi. Söz konusu gemi ABD'ye 76 günlük görevi sonrasında Ocak 2024'te döndü. Bölgede bulunan USS Theodore Roosevelt uçak gemisi ise eylül ayında döndü.
ABD'nin Ortadoğu'da bulundurduğu 34 bin asker sayısı, Ekim 2023 sonrasında gelen ilave gemilerle zaman zaman 50 binlere yaklaştı, halihazırda ise 40 bin civarında.
ABD halen, İsrail'e destek maksatlı, Akdeniz'de 3'ü destroyer olmak üzere 6 gemi, Kızıldeniz'de 2 destroyer ve bir denizaltı, Basra Körfezi'nde ise bir uçak gemisi ve 3 destroyer bulunduruyor.
Ayrıca ABD, İran'dan gelebilecek füze tehdidine karşı İsrail'e, Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunma (THAAD) sistemi gönderdi. İsrail'e, söz konusu füze savunma sistemini oluşturan batarya ve mürettebat 15 Ekim'de konuşlandırıldı.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
