Kilisenin mal varlığı ve devasa bütçesi, ekonomik kriz yaşayan Yunanistan’da mali çözüm arayan hükümetlerin hep iştihanı kabarttı.
İştah kabarmayacak gibi değil ki?
Elinde çok sayıda manastır, ormanlık alan ve kıyı kesimi bulunan kilise, devletin ardından ülkenin en büyük 2. toprak ve bütçe sahibi.
Yunan Kilisesi Türkiye’de banka sahibiydi…
2006’da Finansbank'ın yeni ortağı Yunan NBG'nin hissedarları arasında, ülkede önemli bir ekonomik güç olan Yunan Ortodoks Kilisesi de bulunuyordu.
Finansbank ortaklığı aracılığıyla Yunan Kilisesi, ilk kez Türkiye finans sektörüne de el atmıştı.
Bankanın bağımsız Yönetim Kurulu üyeleri arasında kiliseden de iki isim vardı.
Bunlar özellikle Atina'da ibadete açık bir cami olması için bastıran Yanya Metropoliti Theoklitos ve kilisenin Mali İşler Müdürü olarak görev yapan Kostas Pilarinos’du.
2015’te Katarlı QNB, National Bank of Greece'in Finansbank'taki paylarını 2.7 milyar euroya satın almış, Yunanistan Finansal İstikrar Fonu tarafından onaylanmıştı.
Banka satışında Kilisenin hissesine düşen paranın akıbetini hiç sormayın.
“Komşu komşu hu / Oğlun geldi mi / Geldi / Ne getirdi / İncik Boncuk / Kime kime / Sana bana / Başka kime / Kara kediye / Kara kedi nerde / Ağaca çıktı / Ağaç nerde / Balta kesti / Balta nerde / Suya düştü / Su nerde / İnek İçti / İnek nerde / Dağa kaçtı / Dağ nerde / Yandı bitti kül oldu…”
Yunan hükümetleri kilisenin mallarına göz dikti...
Kilisenin mal varlığını ülkenin mali darboğazı aşmakta kullanılması fikri yeni sayılmaz.
2013’te krizin pençesindeki Yunanistan’ın Başbakanı Antonis Samaras, Yunan Ortodoks Kilisesi’nin devasa mal varlığını değerlendirecek bir şirket kurulacağını gündeme getirmişti.
Rusya, Katar ve ABD, özellikle kilisenin Atina civarındaki gayrimenkullerine ilgi gösteriyor.
Çin de bu yarışta geri kalmaz ne dersiniz?
Kilise mallarının satılmasına gönüllü mü?..
Yunanistan Kilisesi lideri ve Atina Başpiskoposu İeronimos, ülke borcunun ödenmesine yardımcı olmak için kilisenin mal varlığı ve mülklerini devletin kullanımına açmaya hazır.
Aslında bu cömertliğin arka planında Yunan toplumunda kiliseye yönelik eleştirilerin azaltılması var.
Bir diğer neden de Fener Rum Patrikhanesi’nin Yunanistan’daki mal varlığının törpülenmesi.
Yunanistan Kilisesi, ülkenin en zengin özel şirketi olarak biliniyor...
Ülkenin en büyük bankalarında önemli oranda hisseleri ile başkent Atina başta olmak üzere ülke genelinde en kıymetli bölgelerde çok sayıda gayrimenkul ve arazisi bulunuyor.
Kilisenin mal varlığının ne kadar olduğu tam olarak bilinmiyor.
Kilise, ekonomik kriz döneminde evsiz, fakir ve muhtaçlara sadece gıda ve kıyafet yardımı dışında elini taşın altına yeterince koymadığı gerekçesiyle eleştiriliyordu.
Yunanistan’da papaz sayısı doktor sayısından fazla...
Tenkit edilen bir başka konu da din görevlilerinin sayısının fazlalığı.
2016’da Yunanistan İdari Reformlar Bakanlığı, Yunanistan'ın, kreditörleri ile (AB, Avrupa Merkez Bankası ve IMF) mali destek karşılığında imzaladığı memorandum çerçevesinde yapılan uygulama sonucu kamu çalışanlarının sayısı her yıl ortalama 21 bin kişi azaltıyor.
2009 yılında 692 bin 907 olarak belirlenen memur sayısı 2015 yılı sonunda 566 bin 913’e düşürülmüştü.
İdari Reformlar Bakanlığı Kamu İnsan Kaynakları Müdürlüğü’nün verilerine göre, yüzde 61’i sağlık sektörü çalışanları, eğitimciler, din adamları ve üniformalı memurlardan (polis, itfaiyeci, sahil güvenlik memurları) oluşan kadrolu memurların yüzde 39,68’i üniversite, yüzde 9,35’i teknik okul, yüzde 49,08’i ise lise mezunu.
Memur sayısının azaltılması daha çok sözleşmelerin yenilenmemesi ve emekliye ayrılanların yerine az sayıda yeni memur alma şeklinde gerçekleştiriliyor.
Uygulama kapsamında memur sayısında önemli düşüş var. Ancak kamuda görevli din adamlarının sayısında yeterince azalma olmadı.
Kamu kurumlarında görev yapan ve maaşları devlet tarafından ödenen ruhban sınıfının sayısı devlet hastanelerindeki doktorlardan daha çok.
Yunanistan Sağlık Sistemi’nde (ESY) çalışan 7 bin 271 doktora karşılık, kamuda kurumlarında görevli din adamı sayısı 9 bin 298.
Yunanistan’da büyük mal varlığı olan ve ekonomik özerkliği bulunan Yunan Kilisesi, üyesi Ortodoks din adamları (papazlar, kilise görevlileri) 1945 yılında iç savaş döneminde devlet memuru statüsüne alınmıştı.
Türkiye’de durum Yunanistan’dan farklı değil!..
Türkiye'de 141 bin 259 doktor görev yapıyor.
Ülkemizde 100 bin kişiye düşen hekim sayısı 179, bir hekime düşen kişi sayısı ise 557.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın istatistiklerine göre Türkiye’de cami sayısı 90 bin.
1.3 milyar ek ödenekle 2017 yılını 8.1 milyar liralık harcamayla tamamlayan kurum bünyesinde toplam 144 bin 250 görevli personel mevcut.
Ayrıca 20 bin kadrolu Kur'an Kursu öğretmeni, 20 bin geçici Kur'an Kursu öğreticisi, 3 bin vaiz ve bin 250 müftü görevli.
Türkiye’de toplam doktor sayısı 141 bin 259 olmasına rağmen Diyanet İşleri Başkanlığı’nın personel sayısı 144 bin 250.
Yunanistan hükümeti papazların kamuda istihdamını yasakladı...
Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras ve Yunan Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu İeronomios, hükümetin planladığı Anayasa değişikliği tartışmalarının ele alındığı görüşmenin ardından; din görevlilerinin devlet memurluğundan çıkarılmasının planlandığını, Kilise'nin varlıkları, devlet ile din işlerinin düzenlenmesi konularında 15 maddelik bir mutabakat sağlandığını açıklamışlardı.
Fener Rum Patriği Bartholomeos Yunan hükümetine karşı çıkıyor
Yunanistan'da kilise ile hükümetin kendisinden habersiz laik bir anayasa için mutabakata varmasına, Fener Rum Patriği Bartholomeos sert tepki gösterdi.
Ancak, Yunanistan'da birçok kilisenin bağlı olduğu İstanbul'daki Fener Rum Patrikhanesi'ne mutabakattan sonra bilgi verilmesi Atina ile ipleri gerdi.
Yunanistan’da İstanbul kökenliler Fener Rum Patriğiyle dayanışma içinde...
Yunanistan Başbakanı Alexis Çipras, yapılan düzenlemelerle ilgili bilgi vermesi için Yunanistan Eğitim ve Din İşleri Bakanı Kostas Gavroğlu’nu Türkiye’ye gönderdi.
Yunan Bakan Gavroğlu, soluğu Fener Rum Patrikhanesi’nde aldı ama geldiğine geleceğine pişman oldu.
Neden mi?
Çünkü Patrik Bartholomeos, Yunan Bakan Gavroğlu’na verdi veriştirdi.
Patrik Bartholomeos'un bilgi vermesi için İstanbul'a gönderilen Yunan Bakan Gavroğlu'na tepkisi çok sert oldu.
Patrik, "Sen de İstanbullusun. Önceden bilgi vermeliydin" dediği Yunan Bakan'a, "Cumhurbaşkanı Erdoğan bana saygı gösteriyor. Rusya'nın Putin'in saldırılarından yılmadım. Çipras beni hor göremez" diye çıkıştı.
Yunanistan Başbakanı Alexis Çipras’ın Patrik Bartholomeos’un tepkisini hesaba katmadığı anlaşılıyor.
Fener Rum Patrikhanesinin Teolojik jeopolitiğinin parametrelerini Türk Dışişleri belirliyor...
Kafkasya, Balkanlar ve Ortadoğu üçgeninde dünyanın en önemli jeopolitik konumdaki Türkiye; İslam’ın ve Ortodoks Hristiyanlığın merkezi.
Türkiye’nin en yakın belalı komşusu Yunanistan; İstanbul’da bulunan Fener Rum Patrikhanesini “ekümenik” olarak niteler, Türkiye’yi ziyaret eden hemen her Yunanlı diplomat veya politikacı soluğu patrikhanede alır.
Fener Rum Patrikhanesi, sadece Türkiye’de yaşayan Ortodoks vatandaşların değil, Yunanistan başta olmak üzere Rusya gibi dünyanın dört bir tarafındaki 14 Ortodoks Kilisesi’nin tarihi, kültürel ve dini gerekçelerle bağlı olduğu uluslararası bir kilisedir.
Rum Ortodoks kiliseleri üzerinde otoritesi olan Fener Patriği 6. yüzyıldan beri ökümenik patrik sıfatıyla dünyadaki tüm Ortodoksların ruhani lideri olarak kabul edilir.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Patrikhanenin Ekümenik sıfatını resmen tanımasa da fiili uygulama daha farklı.
Çok iddialı bir ifade olacak biliyorum ama yine de belirtmeden geçemeyeceğim husus şu:
Fener Rum Patrikhanesinin Teolojik jeopolitiğinin parametrelerini Türk Dışişleri belirliyor.
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Twitter: @oc32oc32