Adı Max Braun.
Nazi yarbayı, İkinci Dünya Savaşı’nda Almanya’nın Ankara Büyükelçiliği, daha sonra Bükreş’te askeri ataşe yardımcısı oldu.
Türk kaynaklarda çok aradım, 1-2 yerde buldum.
Moskova’da 2009 yılında yayınlanan “Wehrmacht'ın general ve subayları anlatıyor… Belgeler. 1944-1951” adlı kitapta ise onunla ilgili çok şey buldum.
Braun, aynı zamanda savaştan önce uzun yıllar Yıldız Harp Akademisi’nde zırhlı birlikler, motorlu birlikler ve hava indirme birliklerinde öğretmenlik yapmıştı. 1944 yılında Romanya’da Sovyetler’e esir düşüyor.
Kitapta, 18 Ocak 1947’de esir Alman Yarbayı’nın Sovyet Gizli Servisi KGB’ye ifade verdiği anlatılıyor.
Hepsi arşiv belgesi ve yeni yayınlanan belgeler.
Yarbay, ifadesinde Nazi Almanyası lideri Adolf Hitler’in İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’ye saldırmayı planladığını belirtiyor.
Belgeye göre, soruşturma sırasında KGB görevlisi, esir Yarbay’a “Türkiye’de casusluk faaliyetlerini” soruyor.
Braun anlatıyor:
Türkiye’de Harp Akademisi’nde öğretmenliğe başlamadan önce Mareşal Fevzi Çakmak ve Alman Feldmareşal Bloomberg özel anlaşma sağladı.
Anlaşmaya göre Braun, Türkiye aleyhine casusluk yapmayacaktı.
Anlattığına göre Almanya’nın askeri ataşesi yardımcısı görevine atanınca Berlin gizli görev de veriyor: Türkiye ordusu, askeri stratejik ve savunma sanayisi hakkında bilgiler toplamak.
İşte Braun’un Alman casus ağını nasıl kurduğuna göz atınız: Türkiye’deki görevli İtalya, Romanya, Yugoslavya ve Macaristan askeri ataşeleri. Ayrıca Türkiye’de çalışan Alman bilimadamları: Prof. Dr. Müller (jeoloji alanında), Prof.Dr. Lui (coğrafya), Prof.Dr. Shteiner (Veteriner).
İtalyan ataşesi, Türk ordusunun silah ve teknolojisi ile ilgili bilgiler veriyordu.
İtalyan ataşesinin İstanbul, İzmir, Sinop ve başka limanlarda çalışan işçi ve memurlar arasında casusları vardı.
Romanya ataşesi, Türkiye ordusunun genel durumu hakkında bilgi veriyordu.
Bu arada, Braun’a göre, Türkiye ve Romanya arasında iyi ilişkiler nedeniyle Romanya ataşesi, Türk Genelkurmay Başkanlığı’nda güven kazanmıştı. Bu yüzden Romanya ataşesinin bilgileri çok değerli idi.
Bilimadamı Müller, Türkiye’de petrol başta olmak üzere, doğal kaynaklar arama çalışmalarıyla uğraşıyordu.
Özellikle Türkiye’nin petrol sanayisinin geleceğiyle ilgili önemli bilgilere sahip idi.
Lui ise Türkiye’de coğrafya bilimi alanında faaliyet gösterdiği için yol, köprü, geçit, kanal, baraj gibi tüm bilgilere sahip idi.
Shteiner ise veterinerlik alanında, Türkiye’de at başta olmak üzere, kaç tane büyükbaş ve küçükbaş hayvanın olduğuyla ilgili bilgilere sahip idi.
Braun, 1951 yılında Sovyet Askeri Mahkemesi tarafından 25 yıl hapis cezası aldı.
Daha sonraki kaderi hakkında bilgi yok.
.
Fuad Safarov, dikGAZETE.com