NARDUGAN BAYRAMIMIZ KUT'LU OLSUN!
Türklerin eski inançlarına göre, yeryüzünün tam ortasında bir akçam ağacı bulunuyor. Buna hayat ağacı diyorlar. Bu ağacı, motif olarak bizim bütün halı, kilim ve işlemelerimizde görebiliriz.
Türklerde güneş çok önemli. İnançlarına göre gecelerin kısalıp, gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık’ta gece, gündüzle savaşıyor.
Uzun bir savaştan sonra gün, geceyi yenerek zafer kazanıyor.
İşte bu güneşin zaferini, yeniden doğuşu, Türkler büyük şenliklerle akçam ağacı altında kutluyorlar.
Güneşin yeniden doğuşu, bir yeni doğum olarak algılanıyor.
Bayramın adı;
NARDUGAN
(nar=güneş veya ateş, tugan / dugan=doğan) Doğan güneş.
Güneşi geri verdi diye Tanrı'ya dualar ediyorlar.
Duaları Tanrı’ya gitsin diye ağacın altına hediyeler koyuyorlar, dallarına bantlar bağlayarak o yıl için dilekler diliyorlar Tanrı’dan.
Bu bayram için, evler temizleniyor. Güzel giysiler giyiliyor. Ağacın etrafında şarkılar söyleyip, oyunlar oynuyorlar.
Yaşlılar, büyük babalar, nineler ziyaret ediliyor, aileler bir araya gelerek birlikte yiyip içiyorlar.
Yedikleri; yaş ve kuru meyveler, özel yemek ve şekerleme. Bayram, aile ve dostlar bir araya gelerek kutlanırsa ömür çoğalır, uğur gelirmiş.
Akçam ağacı, yalnız Orta Asya’da yetişiyormuş.
Filistin’de bu ağacı bilmezlermiş, bu yüzden olayın; Türklerden Hıristiyanlara geçtiği ve bunu da Hunların Avrupa’ya gelişlerinden sonra onlardan görerek aldıklarını biliyoruz.
İsa’nın doğumu ile hiç ilgisi yok. Noel vs. ile alakası yoktur.
Hristiyanlıktan çok daha evvel kutlanan bayramdır.
“Doğum, güneşin yeniden doğuşu”
Ayazata veya Ayazbaba.
Özbeklerde, Ayoz Bobo –
Kırgızlarda, Ayaz Ata (Аяз Ата),
Kazaklarda, Ayaz Ata (Аяз Ата),
Azerbaycan Türklerinde, Şahta Baba -Tatarlarda, Qış Babay, Başkurtlarda, Kış Babası olarak bilinir ve ‘Kar Kızı’ adında bir de kızı veya torunu vardır.
Türkiye’de ise pek bilinmeyen bu mitolojik karakter AYAZ ATA, Ayas Han, Soğuk Han, Ak Ayas gibi isimlerle geçer.
Ayaz Ata, ay ışığından yaratılmıştır. Soğuk havaya neden olur. Çoğu Türk boylarında kışın soğukta ortaya çıkan ve kimsesizlere, açlara yardım eden bir evliyadır.
KUT'LU Olsun.
.
Dr. Erdem Ulaş, dikGAZETE.com