Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), klasik istihbari faaliyetleri yanı sıra istihbarat diplomasisi çalışmalarını da hassasiyetle yürütüyor. Bu eylemliliğin doğası gereği Dışişleri Bakanlığı ile MİT arasındaki koordinasyonun güçlenmesi sayesinde Türkiye'nin dış politikasında yeni bir dönem başladı. Diplomatik istihbarat konusunda Türkiye'nin her geçen gün kurumsallaştığı görülebiliyor.
Tüm bu açılardan değerlendirildiğinde gelmiş geçmiş Türk gizli servis başkanları arasında istihbarat diplomasisi sahasında en yetkin ismin Dr. Hakan Fidan olduğu söylenebilir. Sivil ve askeri istihbarat bürokrasisinin eşgüdümlü çalışmasını sağlayan ve MİT'i orta ölçekli bir yapıdan küresel standartlara sahip bir formata kavuşturan sürecin mimarı hiç şüphesiz MİT Başkanı Dr. Hakan Fidan.
MİT, son on yıldır kriptoloji, siber, uydu, sinyal istihbaratı alanlarında da dünya ölçeğinde çalışmalara imza attı. Türkiye, dış istihbaratta giderek genişleyen etki alanı sayesinde tüm platformlarda bölgesel ve küresel bir güç olarak yerini aldı.
Nitekim yönetici elit perspektifinden bakıldığında büyük ve güçlü Türkiye yolunda verilen tarihî mücadelede istihbarat, kilit silah görülmektedir.
Irak'tan istihbaratın Başbuğu geçti!..
MİT Başkanı Dr. Hakan Fidan, 11 Eylül'de Bağdat'a giderek Irak ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin siyasal ve güvenlik yetkilileriyle bir araya gelmişti.
Fidan, ayrıca Irak Ulusal Meclisi'ndeki Sünni Egemenlik İttifakı lideri Hamis Hançer ile de görüşmüştü. İkilinin Irak'ta sürmekte olan siyasi krizi ve Türkiye'nin terörist olarak tanımladığı yasadışı Kürdistan İşçi Partisi'ne (PKK) karşı Irak topraklarındaki askeri operasyonlarını ele aldığı bildirilmişti.
Temasları kapsamında Dr. Fidan, Sünni liderlere 'birlik' çağrısında bulunmuştu. Fidan'ın ziyareti, Irak'ta bir yıla yakın süredir devam eden hükümet kurulamamasıyla ilgili krizin sona ermesi için gruplar arasında çözüm arayışlarının hızlandığı bir dönemde gerçekleşmişti. Dr. Hakan Fidan, Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, Başbakan Mustafa Kazımi, Parlamento Başkanı Muhammed Halbusi ve siyasal parti temsilcileriyle görüştü, daha sonra Kürdistan Bölgesel Yönetimi yetkilileriyle bir araya gelmişti.
Kaynaklar, MİT Başkanı'nın görüşmelerde "Türkiye'nin Irak'ın toprak bütünlüğü ve egemenliğinin korunmasını taahhüt ettiğini" Iraklı yetkililere ilettiğini belirtirken Fidan'ın da Iraklı taraflara "Yasal olmayan gruplar varlığını sürdürdükçe, PKK'yi Irak topraklarında bombalamaya devam edecekleri"ni söylediğini haber vermişti.
Bağdat'ın kapısını Dr. Hakan Fidan açtı!..
MİT Başkanı Hakan Fidan kısa bir aradan sonra 4 Ekim'de yeniden Irak'a, bu kez Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkenti Hewler'e (Erbil) giderek Türkmen Cephesi Başkanı Hasan Turan ve Siyasi Büro üyeleriyle buluştu. Irak Türkmenleri, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Irak'taki mevcudiyetini daha çok hissettiklerini belirtiyorlar.
Dr. Hakan Fidan'ın 4 Ekim'de Irak'ın yarı özerk Kürdistan Bölgesi'nin başkenti Erbil'i ziyareti; PKK orijinli Kürt Feminizminin öncüsü, Jineoloji Araştırma Merkezi üyesi ve Jineoloji dergisi editörü akademisyen, aslen Konya doğumlu Kürt kökenli bir Türk vatandaşı olan Nagihan Akarsel'in Süleymaniye ilinde çıkan çatışmada öldürülmesiyle aynı zamana denk gelmişti.
Irak'ın Sincar bölgesindeki Ezidi cemaati, Fidan'ın ziyaretini, Türkiye'nin bir köye insansız hava aracıyla düzenlediği saldırıyla aynı zamana denk geldiğini söyleyerek kınadılar. Iraklı milletvekili Arif Humami de Fidan'ın görüşmelerine soruşturma açılması çağrısında bulundu.
Bağdat ve Erbil'deki temasların kapsamı hakkında, taraflardan ilgili bir açıklama yapılmazken, Bağdat'taki görüşmelerle bağlantılı olarak, yeni kurulması beklenen hükümette Kerküklü bir Türkmen milletvekiline etkin bir bakanlık verilebileceği gündeme taşındı.
Fidan'ın bölgeye ziyaretini, irdeleyen Irak Ulusal Parlamentosu'ndaki Sadr karşıtı Şii grupların koalisyonu koordinasyonundan Turki Cedan, Irak medyasına, "Erbil-Hewlêr'i ziyaret eden Türk istihbarat şefinin görüşmesini takip ettiklerini, kaygı verici olanın Fidan'ın Hewlêr ziyaretini Irak Hükümetine haber vermeden yapmasıdır" demişti.
Iraklı parlamenter Turki Cedan, "Irak merkezî hükümetinin onayı olmadan Türkiye'nin önemli güvenlik yetkilileriyle böyle toplantılar yapılamayacağı"nı ileri sürmüş, ayrıca ziyaretin amacının da açıklığa kavuşturulmasını istemişti. "Irak'ın siyasi kriz yaşadığı bir süreçte Hakan Fidan bu ziyareti hangi amaçla yapıyor" diye soran Turki Cedan, Irak Ulusal Meclisi'nin Güvenlik ve Savunma kurumlarının bu tür güvenlik toplantılarına hassasiyetle yaklaşması gerektiğini dile getirmişti.
Bağdat'ın anahtarı kimin elinde?
Türkiye, tabir caizse sineğin belini kırmadan yağını çıkarmaya çalışıyor. İşi gerçekten zor.
Taraflar arası denge kolay değil.
Her biri başka telden çalıyor. Ancak onların dilinden en iyi anlayan birisinin olması Ankara'nın büyük şansı. MİT Başkanı Dr. Hakan Fidan, uluslararası hukuka ve bölgesel konjunktre göre Türkiye'nin Tahran'ın Şii toplumu içindeki tecavüzüne paralel olarak Sünniler arasında bir etki marjı sağlamaya çalıştığı gibi bunu da tereyağından kıl çekercesine İran'ın çıkarlarıyla çatışmadan gerçekleştiriyor.
Ankara'nın Irak Sünnileri arasında nüfuzu artıyor!..
Sünni Egemenlik İttifakı'nın lideri Hamis el Hancar'ın Türk istihbarat şefi Hakan Fidan ile başkent Bağdat'ta bir araya gelmesi Irak'ta yaygın bir tartışmaya yol açmıştı.
Siyasi analistler, Hamis el Hancar'ın Egemenlik İttifakı'nın bir dizi milletvekili ve liderinin huzurunda Fidan'a ev sahipliği yapmasının, Ankara'nın Irak'ın Sünnileri arasındaki artan siyasi nüfuzunu yansıttığını söylediler.
Türkiye, Hamis el Hancar'ın ittifakıyla olan bağlarının yanı sıra, Kuzey Irak'taki Kürdistan bölgesini yöneten Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve özellikle Kerkük ve Musul'da etkili olan Türkmen Cephesi ile de yakın ilişkiler sürdürüyor.
İran yanlısı Koordinasyon Çerçevesi'nin Ankara ve Tahran arasındaki bir anlayışa dayalı olarak gerçekleştiği düşünülen işbirliğine karşı çıkmamaya çalıştığı söylenebilir. Bu kapsamda Cumhurbaşkanı, Başbakan ve bakanlar kurulunun Ankara ve Tahran arasındaki mutabakata göre belirlendiği anlaşılıyor.
Hamis el Hancar, Türkiye'nin desteğini almış bir lider!..
22 Şubat 2022'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Muhammed el-Halbusi ve Irak Siyade (Egemenlik) İttifakı Başkanı Hamis Hançer'i kabul etmiş, Vahdettin Köşkü'nde basına kapalı gerçekleşen kabulde, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan da hazır bulunmuştu.
Hamis el Hancar'ın bu yılın başlarında MİT Başkanı Dr. Hakan Fidan ile Türkiye ziyareti sırasında uzun süre görüştüğü biliniyor. Irak'taki kaynaklar, Hamis el Hancar'ın Fidan ile görüşmesinin amacının Irak'taki siyasi krizi ve Egemenlik Koalisyonu'nun bu açmazı nasıl çözebileceğini ve Sadr yanlıları ve Şii rakiplerinden gelen ikili baskılarla nasıl başa çıkabileceğini tartışmak olduğunu söylemişlerdi.
Ankara, birbiriyle çatışan iki Şii kampı arasında bir orta yol bulmaya çalışıyor.
Türk istihbarat şefinin bu tartışmalı ziyaretinin ardından hem Hamis el Hancar hem de Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Muhammed el-Halbusi, Halbousi, Erbil'i ziyaret ederek KDP lideri müttefikleri Mesud Barzani ile görüştüler.
Türkiye, 2014'ten bu yana Müslüman Kardeşler'e bağlı Irak İslam Partisi'ne güvenerek Irak Sünnileri arasındaki varlığını güçlendirme arzusu gösteriyordu. Ancak bu seçeneğin sonuçsuz kalmasından sonra Ankara, çeşitli entelektüel ve ideolojik tonlardaki siyasi şahsiyetlerin yanı sıra aşiret ve aşiret ileri gelenlerine de kapılarını açtı.
Batılı gizli servislerin İstihbarat raporlarına göre MİT Başkanı Dr. Hakan Fidan, Irak'taki Sünni bileşenin siyasi yolunu elinde tutmak istiyor; bu nedenle Irak'taki Türk kazanımları uğruna siyasi sürece dahil olan diğer taraflara baskı yapmak istiyor. Bir sonraki hükümet ve bir sonraki aşama için siyasi vizyonlar çiziyor. Bunu sağlamak için de Bağdat'ta siyasileri Ankara'nın çıkarlarını koruyan bir hükümet kurmaya çağırıyor.
Nitekim bu çağrılar etkili olmuşa benziyor. Çünkü geçtiğimiz günlerde Irak’ın yeni Cumhurbaşkanı belli oldu.
Parlamentoda yapılan oylama sonucu Abdullatif Reşid 162 oyla Irak’ın 4. Cumhurbaşkanı seçildi.
329 sandalyeli Meclis’teki ikinci tur oturumuna 269 vekil katılarak oy kullandı. Geçerli oyların 162’sini alan Reşid, Meclis’te yemin ederek görevine başladı. Reşid, ikinci oturumda Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) adayı eski Cumhurbaşkanı Berhem Salih ile yarışıyordu.
Bağdat ve Erbil'deki yönetimlerin engellediği Kerkük Havaalanı, Dr. Hakan Fidan'ın girişimleri ile açıldı!..
Kerkük Havaalanı, nedendir bilinmez bir türlü sivil uçuşlara kapalı tutuluyordu.
Buna çözüm arayan Türkiye Milli İstihbarat Teşkilat Başkanı Dr. Hakan Fidan; Irak Türkmen Cephesi Başkanı Hasan Turan ve Siyasi Büro üyeleriyle Erbil’de bir araya geldi. Bölgede cereyan eden siyasi gelişmeler ele alındı. Görüşmede, Kürdistan Bölgesi Etnik ve Dini Oluşumlardan Sorumlu Bakanı ve Irak Türkmen Cephesi (ITC) Yürütme Kurulu Üyesi Aydın Maruf da hazır bulundu.
Maruf, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Irak Türkmen Cephesi ITC Genel Başkanı Sn. Hasan Turan başkanlığında, Türkiye Cumhuriyeti MİT Müsteşarı Sn, Hakan Fidan'ı ITC Erbil il başkanlığında karşıladık” dedi.
Kerkük kentinde, daha önce askeri üs olarak kullanılan ve geçtiğimiz günlerde düzenlenen törenle resmi olarak açılışı yapılan Kerkük Havalimanı'nda iş ve dış hat uçuşları başladı.
Açılışa Irak Başbakan Vekili ve Ulaştırma Bakanı Nasır Hüseyin eş-Şibli, Irak Sivil Havacılık Kurumu Başkanı Nail Said Abdulhadi, Kerkük Valisi Rakan Seid Cuburi katıldılar.
Havalimanının iç hatların yanında aynı zamanda dış hatlara da uçuşlarının açıldığı belirtildi. Türk Hava Yolları (THY) Bağdat Müdürü Hayrettin Gargı da THY olarak Kerkük'ten uçan ilk uluslararası uçan havayolu olma unvanını olmayı hedeflediklerini söyledi.
Irak tarafı ile gereken tüm prosedürleri hemen hemen tamamladıklarını aktaran Gargı, Ekim ayının sonuna doğru Kerkük- İstanbul uçuşlarını başlatmayı planladıklarını belirtti.
Öte yandan Kerkük Uluslararası Havalimanı'nın açılış törenine Kürt temsilciler davet edilmemişti. Irak Anayasası’nda ülkenin resmi dili “Arapça ve Kürtçe” olarak geçiyor. Kerkük’teki tüm resmi kurumların tabelasında bu iki dil kullanılıyor. Ancak havalimanının ana tabelasında sadece Arapça ve İngilizcenin yer alması ve Kürtçenin göz ardı edilmesi de tepkilere sebep oldu.
Şehitler ölmez!..
Yıllar önce 21 Ekim 2016'da IŞİD ile Irak emniyet güçleri arasındaki çatışmaları görüntülemeye çalışan Türkmeneli TV Haber Müdürü Ahmet Necmettin Haceroğlu şehit olmuştu.
Tüm şehitlerimizle beraber ruhu şad mekanı cennet olsun!
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Seçilmiş Kaynakça
https://news.am/eng/news/724191.html
https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/051020226
https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/201020225
https://yeniyasamgazetesi3.com/fidanin-ziyaret-amaci-aciklansin/
https://medyanews.net/turkeys-head-of-national-intelligence-visits-iraq-and-kri/
https://www.kerkukgazetesi.com/mit-baskani-hakan-fidandan-kritik-gorusme/
https://www.al-monitor.com/originals/2022/09/turkish-intel-chief-pursues-multiple-goals-baghdad
https://m.bianet.org/bianet/dunya/268158-irak-sii-koordinasyon-cercevesi-fidan-neden-geldi-aciklansin
https://havahaber.com/thy-ekim-sonunda-kerkukten-ucuslarini-baslatiyor/
https://www.independentarabia.com/node/372236/ سياسة/تقارير/تركيا-تدخل-على-خط-الأزمة-العراقية
https://ahvalnews.com/hakan-fidan/turkish-intelligence-chiefs-frequent-iraq-visits-raise-questions&cd=1&hl=tr&ct=clnk&gl=tr
https://thearabweekly.com/turkish-intelligence-chief-seeks-wider-influence-sunnis-during-iraq-visit
https://m.nerinaazad1.com/tr/news/kurdistan/bashur/kerkuk-havalimani-tabelalarinda-kurtce-yok
https://www.airporthaber.com/havacilik-haberleri/kerkuk-havalimani-sivil-ucuslara-acildi.html
https://www.aydinlik.com.tr/haber/askeri-us-olarak-kullanilan-kerkuk-havalimani-sivil-ucuslara-acildi-345424