Bireylerin hiç kimseye ihtiyaç duymadan toplumsal yaşama alanlarını rahat bir şekilde kullanabilmesinin tanımıdır, erişebilirlik.
Her bireyin doğal hakkı olması gerekirken, uygulamada/hareket alanındaki aksaklıklar, bireyin karşısına engel olarak çıkabilmektedir.
Duyarsızlığın temel nedenini, bilerek ve bilmeyerek yanlış planlama oluşturmaktadır.
Sosyal alanlarında göz ardı edilen böyle bir süreçten, özel gereksinimli (engelli) bireylerin, engeli olmayan bireylere göre daha fazla etkilendiğini görmekteyiz.
Bu da demek oluyor ki engelliliğe tıbbi yaklaşım daha ötesinde, bireyin sosyal hayatın içerisine katılımının, temel hakkı olduğu bilgisini özümsememiz gerekmekte…
Özel gereksinimli (engelli) bireyin günlük hayatın içerisine katılabilmesi için kültür, sanat, eğitim ve sağlık başta olmak üzere, spor alanlarını kullanımı/erişilebilirliği önem taşımaktadır.
Çalışma alınımız olan sporda, bir faaliyetin gerçekleşebilmesi için salonların varlığı kadar, söz konu tesisin, özel gereksinimli (engelli) birey tarafından, fiziksel yapıyı herhangi bir engelle karşılaşmadan kullanabilmesi gelmektedir.
Bu bağlamada bir örneğimizi burada tekrarlamak istiyoruz;
Spor salonu veya benzeri projelerin öncesi ve sonrası, projeden sorumlu kişinin tekerlekli sandalye kullanarak veya gözleri kapalı halde, tesis içerisinde bağımsız olarak hareket etmesidir…
Spor salonlarındaki erişim konusunda yapılan bilimsel araştırmalar, bu hususta önemli rehber oluşturmaktadır.
Bu konuya en somut örnek; “Malatya Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı Okul Spor Salonlarının Engelli Öğrenciler Açısından Erişimi” başlıklı bilimsel araştırma.
Malatya İnönü Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Mehmet Ilkım ve Selçuk Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Mehmet Özdemir’in ortak çalışması, spor salonlarının erişim konusunda önemli kaynak oluşturmaktadır.
20 okulun yöneticileriyle yapılan görüşme ve yapılan gözlem sonucunda engelli öğrencilerin spor salonlarından, erişim engeliyle karşılaşmadan, daha iyi yararlanmaları için, araştırmanın sonuç bölümündeki görüş ve tavsiyeler değer taşımaktadır.
İşte o tavsiyeler:
- Engelli öğrencilerin de engelli olmayan akranları kadar kamu hizmetlerinden ve sosyal tesislerden yararlanma hakları vardır. Bu hakların sağlanması için toplumsal bilinç oluşturulmalıdır.
- Spor salonlarının ilk planlanması yapılırken engelli öğrenciler göz önünde bulundurulmalıdır.
- İhtiyaç dahilinde spor salonunun girişinde en uygun yere rampa yapılmalıdır, rampanın genişliği ve küpeştelerin boyu, standartlara uygun olmalıdır
- Salonların kapıları engelli öğrencilerin erişimi için uygun genişlikte olmalıdır.
- Tüm engel gruplarının kullanımına uygun soyunma odaları, duş kabinleri ve tuvaletler bulunmalıdır.
- Salonların ısınma ve aydınlatma sistemi standartlara uygun olmalı ve bakımları düzenli aralıklarla yapılmalıdır.
- Spor salonlarının zemini sert ve kaygan olmamalı, tehlike arz edecek durumlar dikkate alınmalıdır.
- Salon içerisinde engelli bireyler için tehlike arz edecek malzeme bulundurulmamalıdır. Malzemeler beden eğitimi öğretmenlerinin kontrolünde olmalıdır.
- Spor aletlerinin engelli öğrencilerin de kullanımına uygun olması gerekir.
- Spor salonlarının dışında ve içinde görme engelli öğrencilere yönelik yer ve yön işaretlerinin olması gerekir.
- Beden eğitimi öğretmenleri engelli öğrencilerin spor yapmaları hususunda daha duyarlı olmalıdır.
- Okul yцnetimleri engelli öğrencilerin spor tesislerinden yüksek düzeyde yararlanmaları için tedbirler almalı, gerektiğinde öğrenci velileriyle işbirliği içinde olmalıdır.
- Öğrenci velileri engelli çocuklarını spor yapmaları konusunda teşvik etmelidir, gerektiğinde yerel yönetimlerden destek almalıdır.
- Gençlik Hizmetleri İl Müdürlükleri, engelli bireylerin spor yapacakları ortamları hazırlamalı ve bu ortamların erişimi kolay olmalıdır.
- Yerel basın, engelli bireyler ile ilgili farkındalık haberleri yapmalı, engelli bireylere yönelik sportif aktiviteleri desteklemelidir.
.
Ahmet Gülümseyen, dikGAZETE.com