Dağıstan Saldırısı: Neden? Nasıl?
Başka hiçbir ülkede, bölgede göremeyeceğiniz bir şeydir; kardeşin, oğlun, kuzenin bir hata (?) yapar, sen özür diler, bedel ödemeye gönüllü olur veya işkence ve ölümle bedelini ödersin. Son Mahaçkale ve Derbent saldırılarından sonra bir kez daha yaşandı bu Kafkasya’da.
Sergo Kala, belediye başkanının oğlu ve yeğeni, polisi hedef alan bir saldırıyı gerçekleştiren grubun içindeydiler. Doğrusu, gruptaki herkes maddi durumu iyi, sosyal statüsü yüksek genç adamlardı ve birbirlerini de tanıyorlardı. İçlerinde Adil Rusya partisinin üyeleri de vardı. Belki de bu yüzden Amerikan menşeli olduğu yazılıp çizilen silahları satın aldıklarında pek umursayan olmadı.
Yakınlıkları, silahlı eylemi önceden planladıkları düşüncesini de oluşturuyor. Peki bu DAEŞ bağı nereden geliyor?
Gerçekten böyle bir bağ olduğuna dair sunulan kanıtlar, bir rahibin öldürülmesi, kilise ve havraya saldırı ve kilisenin kapısına iki ayet numarasının yazılmış olması. Gazeteci Harold Chambers’in aktardığı bilgilere göre, DAEŞ önceden Dağıstan’da olabilecek herhangi bir eyleme katılmama konusunda üyelerini uyarmış ve saldırıdan sonra “Kafkasya’daki kardeşlerini” tebrik eden bir açıklama yapmış. Bu çelişki de şurada dursun. Normalde DAEŞ’in bu saldırıyı sahiplenen bir açıklama yapması veya eylemden önce militanların saldırıyı DAEŞ adına yaptıklarını söyledikleri videolar kaydedip, bırakmış olmaları gerekir. Örgütün genel işleyişi böyle. Normali bu. Fakat Kafkasya’da olan her şeyde Rusya’dan başka kim varsa suçlamak elbette sık gördüğümüz bir hamle.
Suçlu Ukrayna ve Ukrayna yanlısı cephedir. Suçlu bağımsızlık yanlılarıdır. Hatta suçlu hava koşulları bile olabilir ama kesinlikle Rusya’nın bir hatası olmamıştır. Mesela asla ve kat’a Dağıstan’da Cuma namazlarında sarhoş polisler, kötü bir dille camilere girip insanları sürüyerek karakola götürmemiştir. (*)
Veya imamı, terörü meşrulaştırmakla suçlayıp tutuklamamıştır. Rastgele namaz kıldığı bir cami, “Vahhabilik şüphelisi mekan” listesinde diye bir doktoru tutuklamamıştır. Cami baskınları Dağıstan için oldukça sıradan durumlar oldu. Öyle sık görülüyor ki “sıradan” diyorum. İnsanlar kimlik tespitiyle camiye giriyorlar. Bazı camiler zaman zaman kapatılıyor. Baskın ve cami kapatmanın bir istatistiği tutulmamış, tutulması da lazım. Kısaca bir tarih vermek gerekirse muhtemelen 2014 belki daha eski zamandan beri gerçekleşiyor.
Halkın üzerinde ikinci Çeçenistan savunması, yıllarından bu yana güçlü bir baskı var. Malumunuz bu savaşın sebebi olarak gösterilen şey Basayev’in Dağıstan’a girmesidir. Çağırıldığını, Dağıstan İslam Şurası’nı, Dağıstan’ın bir bölümünün bağımsızlık kararı almış olmasını pek konuşan olmaz. İnkarcılarını dahi bulabilirsiniz. Öyle bir karartma söz konusu. Kronolojik olarak takip edelim istiyorum:
- İkinci Çeçenya Savunması
- Dağıstan’da Kafkasya Emirliği faaliyetleri
- Shahidka (karadul) eylemlerinin çoğunun Dağıstan’da gerçekleşmesi
Bütün bunlara bağlı olarak Müslüman halk üzerinde artan baskı.
Camilere baskınlar, köylere baskınlar, kişiye değil sülaleye, köye, mahalleye cezalandırma operasyonları. Öldürülen oğulların naaşlarını helikoptere bağlayıp köylerin üzerinde gezdirmek…
Evet Rusya Federasyonu bu toprakları elinde tutmak istiyor. Bunu anlayabiliyorum. Fakat Kenan Evren yöntemini benimsiyor.
Yüzyıllardır bu böyle.
Toplu cezalandırma.
İşkence. Adam kaçırma.
Faili meçhul…
Alimpaşa Amaev adlı yaşlı adamcağızı hatırlıyor musunuz? Kafkasya İnsan Hakları İzleme Portalı’nda röportajı var. (**) Kucaktaki kız çocuğunun işkence gördüğü alana nasıl getirilip, onunla nasıl tehdit edildiğini okuyun dilerseniz. Gördüğü işkenceleri ben burada yazamıyorum. Fakat sadece bu kadarını anlatırken bile dehşetten ellerim titriyor.
Dağıstan’da işkence sıradan.
Cami baskını sıradan.
Sivil protesto yasak. Sorunları dile getirmek bile tehlikeli.
Daha da beteri, sokaklarda uyuşturucu satılıyor ve yetkililerin bu konuda tedbir çabası çok yetersiz. Bu durum, sokaklarında çocuklarına uyuşturucu satılmasını istemeyen halkın kendi sorununu çözmeye çalışmasına da neden oluyor.
2024 itibariyle 5 binden fazla “bağımlı” olduğu yazıyor kaynaklarda. Uyuşturucu kullanan değil, kullanmış ve bağımlı olmuş kişiler. (Elbette bu sayıların inceltilmiş olduğunu da düşünüyorum.) Kullanım yaşı da oldukça düşmüş.
Değerlerine bu kadar bağlı bir ülkede, insanların bu rezaletten rahatsız olmamaları da imkansızdır. Ayrıca Ukrayna savaşına giden Dağıstanlılar meselesi var. 21 Eylül 2022’de seferberlik ilanını protesto eylemleri düzenlendi. O gün yapılan istatistiksel çalışmaya göre tam 300 günde 370 Dağıstanlı Ukrayna’da ölmüştü. Kadınlar eylemde en öndeydi. Bazı ailelerin tek erkek çocuğu, bazı ailelerin hasta oğlu…
Askere alınanların sayısı ve niteliği halkı rahatsız edecek nitelikteydi ve hala da öyle. Dağıstan ile Çeçenistan arasında bir sınır sorunu da var. 2019’da Hasavyurt’ta halk Çeçenistan’ın sınırı Dağıstan toprağına taşıdığını söyleyerek bir eylem gerçekleştirdi, sınır tabelalarını yıktı. Sorun hala devam ediyor ve insanlar Kadirov’un Kuzey Kafkasya’daki etkinliği, daha önce İnguşetya’dan toprak alınması gibi sebepler nedeniyle Dağıstan’dan da istediğini alacağını düşünüyorlar.
Tarihçiler, gazeteciler, hatta Hasbik bile soruşturma geçirdi.
Bu kadar baskı altında toplumsal huzursuzluk, sivil bir dille ifade edilemiyor. Baskıyı yapanlar, sivil protestoların önünü açmayanlar, halk önderlerini tutuklayanlar, uyuşturucu, klan hükümdarlığı, işkence ve yargısız infazlara göz yumanlar, bu saldırıların sorumlusu değil de sorumlu dış mihraklar mı gerçekten?
Mutlu mesut insanları kışkırtan birkaç sosyal medya gönderisi mi?
Rusya’nın çarlıktan kalma “döv, öldür, yönet” mantığını terk etmesi ve Kafkasya halklarıyla iletişim kurması gerekiyor. İletişim kurmadıkça, halkı huzura kavuşturmadıkça, eğer gerçekten Kafkasyalılara, “Rusya Federasyonu vatandaşı” gözüyle bakıyorsa bunu hissettirecek tutumlar sergilemedikçe, yaşanan bu kötü olayların ardı arkası kesilmez.
Kabul edilmesi gereken ilk gerçek budur.
.
Ülkü Menşure Solak, dikGAZETE.com
(*) https://www.kavkazr.com/a/nepraviljnyy-islam-kak-reydy-v-mechetyah-vyshli-za-predely-dagestana-/32520544.html
(**) https://kafhak.org/haber-makale/rusya-daki-sistematik-iskence-alimpasha-amaev.html
.