Babası Türk annesi Kürt, Mahabadlı Mesud Pezeşkiyan!
İran’da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda, reformist aday Mesud Pezeşkiyan, oyların yüzde 53.7'sini, toplam 6 milyon 384 bin 403 oy alarak ülkenin 14. dönem, 9. Cumhurbaşkanı oldu.
Hem de öyle böyle değil. İran'ın dini lideri Seyyid Ali Hamaney’e yakınlığı ile bilinen, Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin seçilmesini istediği ultramuhafazakar aday Said Celili'ye rağmen kazandı.
Batılı medya, Pezeşkiyan’ın seçimi kazanmasındaki faktörler arasında genellikle reformist kimliğini veya batı ile sorunlu ilişkileri düzeltecek siyasetçi olarak öne çıkarmayı tercih etti.
İslam Devrim Muhafızları Ordusunun adayı seçimi kazandı!..
Oysa Pezeşkiyan’ın en önemli hususiyeti, İran’ın dini lideri, yönetim erkinin başındaki isim Ayetullah Seyyid Ali Hamaney’in temsil ettiği veya ettirildiği Velayeti Fakih rejiminin değil, İran İslam Devrim Muhafızları yani İran Ordusu’nun gizli adayı olmasıdır.
Hatta 25-06-2024 tarihli makelemde, “İran çoktan Cumhurbaşkanını seçti: Reformist aday Tebrizli Türk Mesut Pezeşkiyan” diye İran halkına müjdeyi çoktan vermiştim.
Dediğim gibi de oldu.
İnanmayan; “Hizbullah - İsrail savaşı, Dağıstan saldırısı ve İran Cumhurbaşkanlığı seçimleri… Hepsi bir arada!” başlıklı makaleye bakar. Bizde yalan yok, hilaf yok.
Benim çıkarsamam; Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve beraberindeki heyetin ölümlerine yol açan kaza süsü verilmiş Helikopter suikastı, şimdiye kadar Devrim Muhafızları'na yakın birinin başkanlığı kazanmasına asla izin vermeyen Dini Lideri ikna etmekte öyle başarılı olmuş ki; İran'da altı cumhurbaşkanı adaylarından beşi, İslam Devrim Muhafızları Teşkilatıyla oldukça yakın bağları olan radikal görüşlülerden oluşuyordu.
Kim derdi ki İran'da siyasi değişim, Velayeti Fakih rejiminin muhafızı İran ordusu tarafından gerçekleştirilecek? Bu satırlar Toros dağları silsilesi gibi duruyor. Dr. Pezeşkiyan’ın Devrim Muhafızları ile ilişkisi, gençlik yıllarına uzanıyor. İran ordusunun müntesibi.
-İran Cumhurbaşkanı Dr. Mesut Pezişkiyan, İran-Irak savaşı sırasında cephede
Dr. Pezeshkian İslam Devrim Muhafızları Kolordusu'nun bir destekçisidir. Pezeshkian, Amerikan hükümetini “terörist” olarak adlandırıyor. Nitekim bir üniversite toplantısında ABD’nin İslam Devrim Muhafızlarını yasadışı ilan etmesi üzerine ve bazı eleştirilere yanıt olarak bir IRGC üniforması giymişti. Sembolik de olsa bunun anlamı çok büyük.
Totaliter rejime ve halka zulme karşı!..
Siyasette 20 yılı aşkın süredir görev yapan Pezeshkian, bugüne kadar hiçbir yolsuzluk iddiasıyla karşı karşıya kalmamış ve hiçbir siyasi skandala karışmamış bir isim.
Mesud Pezeshkian, İran'ın başörtüsü zorunluluğunu ve Molla rejiminin başörtüsü takma zorunluluğunu veya hayat pahalılığını protesto eden göstericilere karşı hükümet güçlerinin aşırı güç kullanımını eleştirmesiyle tanınıyordu.
Sağlık eski Bakanı, İran İslam Cumhuriyeti'nin başörtüsü zorunluluğu politikalarını eleştirerek, bunun sadece insanları dinden nefret etmeye teşvik ettiğini söyleyecek kadar açık sözlü ve samimi bir siyasetçi.
Tebriz Milletvekili ve Sağlık eski Bakanı olan Pezeşkiyan, seçim kampanyasında “Ben Türk'üm ve bununla gurur duyuyorum” sloganıyla dikkat çekmişti.
Dr. Mesud Pezeşkiyan kimdir?
Birçok insan, İran'ın yeni cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan’ın soyadındaki “-yan” ekinden dolayı Ermeni olabileceğini düşündü. Çünkü Ermenilerde “-yan” eki genellikle oğlu anlamında kullanılır. Mesela Kazancıyan /Kazancıoğlu gibi.
Oysa Farsça'da 'پزشکیان' Pezeşkiyan kelimesi 'doktorlar' anlamına gelir. "ان", “an-en” eki, isimlerin çoğul halini oluşturmak için kullanılır. İki sesli yan yana geldiği ya da ses geçişini kolaylaştırmak için "ی" “y” harfi eklenir. Pezeşki-y-an, doktorlar anlamına geliyor.
Mesud Pezeşkiyan, 22 Eylül 1954 tarihinde Batı Azerbaycan'ın Mahabad kentinde İran Türkü bir baba ve İranlı Kürt bir annenin çocuğu olarak doğdu. Bazı kaynaklara göre babası Kermanşah'ın vilayetlerinden Kasr Şirinli.
Dr. Pezeşkiyan, Türkçe /Azerice konuşuyor. İran okullarında Azerbaycan dilinin öğretilmesi gerektiği görüşünde. Uzun zamandır İran'ın geniş azınlık etnik gruplarının meselelerine odaklı. Farsçanın yanı sıra Kürtçe, Arapça ve İngilizce de dahil olmak üzere birçok dili konuşmaktadır. Pezeshkian, Tebriz futbol takımı Tractor SC'nin hayranıdır.
Savaş yılları cephede bir Türk!..
İran-Irak savaşında görev yaptı ve savaş alanına tıbbi ekipler gönderdi. Soyadı Farsça'da “Doktorlar” anlamına gelen Pezeşkiyan, Tebriz Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu. 1980-1988 arasında yapılan İran-Irak savaşında hem muharip hem de doktor olarak görev yaptı. Savaşçı ve doktor olarak birçok operasyonda görev almış, cephe gerisindeki yaralıları tedavi etmişti.
Pratisyenlik kursunu 1985 yılında tamamlayan Pezeşkiyan, savaştan sonra Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesinde genel cerrahi ihtisasını yaparak eğitimine devam etti. Pezeşkiyan, kalp cerrahisi uzmanı oldu ve 1994-1999 yılları arasında Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü olarak görev yaptı.
Eşine sadık bir koca, iyi bir baba…
Pezeşkiyan'a dair saklı kalmış, fakat İran'da geniş kitlelerin sevgisini kazanmasına yol açan bir olaydan söz etmek gerekir. Pezeşkiyan'ın eşi Fatemeh Majidi jinekologdu. Pezeşkiyan, 1993 yılında eşini ve çocuklarından birini trafik kazasında kaybetti.
Geriye kalan iki oğlunu ve kızını tek başına büyüttü ve bir daha evlenmedi. Kızı Zahra Pezeşkiyan, Şerif Teknoloji Üniversitesi'nden kimya alanında yüksek lisans derecesine sahip ve Ruhani hükûmeti iktidara gelmeden önce Jam Petrokimya'da çalışıyordu.
O dönem 40 yaşında olan genç bir rektörün, eşine duyduğu sevgisi ve göstermiş olduğu fedakarlık, Pezeşkiyan'ın ülke genelinde tanınmasının ve saygı duyulmasının lokomotifi oldu.
Siyasi hayatından kesitler…
2000 yılında reformist kimliğiyle siyasete atıldı ve Tebriz Milletvekili olarak İran Meclisi'ne girdi. 2001-2005 yılları arasında İran Sağlık Bakanı olarak görev yaptı. Sağlık Bakanlığı döneminde, sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve iyileştirilmesi konularında önemli reformlara imza attı.
Ülkede 2008'de yapılan Genel Seçimlerinde Tebriz Milletvekili olarak Meclise girmeyi başaran Pezeşkiyan, o tarihten bu yana beş dönem Tebriz'i temsilen görev yaptı. Pezeşkiyan, 2016'da İran Meclis Başkan Yardımcısı olarak 4 yıl görev yaptı.
İran aslına rücu ediyor!..
26 Şubat 2016'da parlamentonun açık oturumunda, Tanrı'nın kendisini bir Türk olarak yarattığını ve hiç kimsenin, Türklerin dili ve kültürü ile alay etme hakkına sahip olmadığını, İran'daki Türklerin ve diğer etnik grupların Anayasa'nın 15. maddesine göre okullarda kendi dillerinde yazabilmeleri, konuşabilmeleri ve öğrenebilmeleri gerektiğini söylemişti.
Daha yeni başladık!..
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
омюр челикдёнмез, Дикгазете
Seçilmiş Kaynakça
https://www.drpezeshkian.ir/
https://www.tabnak.ir/fa/news/1246860/
https://www.khabaronline.ir/amp/1919716/
https://www.rferl.org/a/iran-pezeshkian-profile-election-winner/33012192.html
https://tr.euronews.com/2024/07/06/iranin-yeni-cumhurbaskani-mesud-pezeskiyan-kimdir
https://x.com/drismailsari/status/1800218912971530468?t=6o3P3F0wEvTmrMEAfI_HwQ&s=19
https://www.google.com/amp/s/www.dikgazete.com/amp/yazi/ankara-nin-kurt-bozkurtlari-makale,3575.html-3575.html
https://anlatilaninotesi.com.tr/20240706/iranin-yeni-cumhurbaskani-turk-kokenli-mesud-pezeskiyan-oldu-1085588294.html
https://www.theguardian.com/commentisfree/article/2024/jun/14/the-guardian-view-on-irans-presidential-election-more-choice-but-little-real-hope-of-change